Koku ve tat nedir ? Koku ve tadın onemi...Koku ve Tat duygusu ve onemi nedir ?
Koku ve tat alma duyularımız yaşam keyfimize, iştahımıza, sosyal yaşamımıza, onemli katkıları vardır.
Bu duyularımızın yokluğu, onemli patolojilerin belirtisi olabilir. Kayboldukları zaman, yaşam tadını kaybeder, daha az yeriz, daha az sosyal oluruz ve sonucta kendimizi daha kotu hissederiz. Bircok yaşlı insan bu sorunla karşı karşıyadır. Koku ve tat aynı zamanda bizleri yangın, zehirli gazlar, bozulmuş yemekler gibi tehlikelere karşı uyarırlar. Aşcılar ve itfaiyeciler gibi bazı meslekten olanlar icin bu duyuların keskin olması cok onemlidir. Koku duyusunun kaybı sinus hastalığının, burun pasajında bir kitlenin ya da nadir durumlarda beyin tumorlerinin bir belirtisi olabilir.
Koku ve tat 'ı nasıl alırız ?

Koku ve tat kimyasal duyu alma sistemimize aittir. Koku ve tat almanın karmaşık sureci etrafımızdaki maddelerden salınan molekullerin burun, ağız ve boğazdaki ozel sinirleri uyarmasıyla başlar. Bu hucreler mesajları ozgul koku ve tatların tanımlanmış olduğu beyne iletirler. Koku siniri hucreleri, bir gulun guzel kokusu ya da fırındaki ekmeğin kokusu gibi cevremizdeki kokularla uyarılırlar. Bu sinir hucreleri, burundan yukarı cıkan incecik bir yolda bulunurlar ve doğrudan beyinle bağlantılıdırlar. Tat siniri hucreler, tukurukle karışmış yiyecek ve icecekle etkileşirler. Bu sinir hucreleri ağız ve boğazın tat koncalarında kumeleşmişlerdir. Dilde gorulebilen kucuk yumruların coğu tat koncaları icerir. Bu yuzey hucreleri tat bilgisini beyine sinir lifleri ile iletirler.
Kac ceşit tat duygusu vardır ?

Genel olarak dort temel tat duyusunu algılayabiliriz.I)Tatlı, II) Ekşi, III.) Acı, IV) Tuzlu.
Bu tatların bazı kombinasyonları – yalnız başına dokunuş, sıcaklık, koku ve genel kimyasal duyudan gelen duyu ile – bir tat uretirler. Bu bize fıstık mı? Peynir mi? yediğimizi gosteren tattır. Bircok tat, temel olarak koku duyusu aracılığı ile tanınır. Orneğin cikolata yerken burnunuzu tutarsanız yediğinizin tatlı mı, acı mı, olduğunu ayırabilseniz bile, cikolatanın tadını almakta zorlanacaksınız. Bunun sebebi, cikolatanın tanıdık tadının buyuk olcude kokuyla algılanmasıdır. Kahvenin iyi bilinen tadı da boyledir. Bu, kendi yaptığı yemeği deneyen bir aşcıbaşı orneğinde olduğu gibi, lezzetli bir tadı butunuyle almak isteyen birinin, her lokmadan sonra nicin burnundan nefesini dışarı verdiğini acıklamaktadır. Tat ve koku hucreleri sinir sisteminde eskiyince ya da zarar gorunce, yenilenen yegane hucrelerdir.
Koku duyusunu etkileyen nedenler?
Koku duyusu, 30-60 yaşları arası keskindir. 60 yaşından sonra azalmaya başlar ve yaşlı insanların buyuk bir kısmı koku alma yeteneklerini kaybederler. Her yaşta kadınların koku algılaması genel olarak erkeklerden daha iyidir. Bazı insanlar zayıf bir koku ve tat duyusuyla doğarlar.
Ust havayolu infeksiyonları (soğuk algınlıkları, viral enfeksiyonlar) koku ve tat kayıpları icin suclanmıştır.

Kafa yaralanmaları da koku ya da tat problemleri yaratabilir.

Burun bolmesi eğriliği ve burunda yer kaplayan kitleler. Ozellikle polip ve benzeri oluşumlarda burun tıkanıklığından dolayı, koku partikulleri, algılandıkları bolgelere ulaşamazlar ayrıca;

Kimyasal maddeler: Bocek ilacları gibi bazı kimyasal ilaclar gibi.

Tutun: Kokuları tanıma yeteneğini bozar ve tat duyusunu azaltır. Sigarayı bırakmak koku işlevini arttırır.

Işın tedavisi: Baş ve boyun kanserli radyoterapi almış kişiler, daha sonra koku ve tat alma kaybından şikayet ederler. Bu duyular bazı sinir sistemi hastalıkları sırasında da kaybolabilir.

Gırtlak kanseri nedeni ile ameliyat olanlar (Larenjektomi), genellikle koku ve tat almada guclukten yakınırlar. Bu olgulara, yeniden burundan nefes alabilmek icin ozel bir “by-pass” tupu kullanılabilir. Burundan hava alımının artması koku ve tat duyularının yeniden kazanılmasına yardım eder.

Bazen bir ilac da, koku ve tat alma bozukluğu sebebi olabilir ve bu ilac kesilir ya da değiştirilirse koku duyusu duzelebilir. Coğu vakada, polip gibi burun tıkanıklığı yapan sebepler ortadan kaldırılabilir. Hava akımının sağlanması koku ve tat kaybını duzeltebilir.


[h=2]Bursa Kulak Burun Boğaz uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]