Kist tedavisi ve ameliyatlarıYUMURTALIK KİSTİ CIKARMA AMELİYATI
Yumurtalık (over) kistleri her zaman ameliyat gerektirmezler. Kistleri cıkarma işlemine tıp dilinde kistektomi denir. Yumurtalık kistleri icin yapılan ameliyatlar hem laparoskopik hem de acık ameliyat olarak yapılabilmektedir. Laparoskopi veya acık ameliyat secilmesi kistin boyutuna ve hastanın ceşitli ozelliklerine gore planlanmaktadır. Yumurtalık kistleri icin yapılan ameliyatlarda her zaman kistektomi yapılmaz yani sadece kist alınmaz; bazen kist yumurtalıkla beraber (ooforektomi veya salpingoooforektomi) hatta rahimle beraber alınmaktadır. Orneğin kanser turunden bir yumurtalık kisti ameliyatında rahim de yumurtalıklarla beraber alınmaktadır. İyi huylu kistlerde de her zaman sadece kistin alınması mumkun olmayabilir kistin etrafa yaptığı yapışıklıktan dolayı veya sağlam yumurtalık dokusu izlenememesinden dolayı yumurtalık tamamen alınabilir.
Kistektomi ameliyatı ortalama 1 saat kadar surer. Ameliyat laparoskopikyapılmışsa hasta genellikle 1 gun sonra taburcu olur, acık ameliyatlarda bu sure 2-3 gunu de bulabilir.
LAPAROSKOPİK (KAPALI ) YUMURTALIK KİSTİ AMELİYATI
Yumurtalık kisti ameliyatları laparoskopi (kapalı yontemle ameliyat) veya acık ameliyat şeklinde yapılabilir. Laparoskopide gobek deliği altında ve kasık bolgesine yakın 1 cm boyutunda delikler acılarak kist cıkarılır. Kesinin az olması nedeniyle hastanın ameliyat sonrası ağrısı az olur ve iyileşmesi daha kolay olur. Bu nedenle mumkun olan durumlarda laparoskopi tercih edilir, gunumuzde yaygın olarak kullanılan yontem laparoskopidir. Endometrioma (cikolata kisti), dermoid kist, persiste fonksiyonel kistler, over kist torsiyonu gibi durumlarda laparoskopik yontem uygulanabilir. Ancak kistin cok buyuk olması veya hastanın hamile olması, hastanın cok şişman olması, karın icerisine aşırı kanama olması gibi durumlarda laparoskopik yontem uygulanamayabilir.Menopoz sonrası gorulen over kistlerinde tumor markerları (CA-125) yuksekliği veya başka malignite lehine bulgu yoksa laparoskopik yontem uygulanabilir.
Laparoskopik (kapalı ameliyat) yontemle over kisti ameliyatının dezavantajı kistin malign (kotu huylu) olması durumunda karın icerisine malign hucrelerin dağılması riskidir, bu prognozu kotu etkiler. Bu nedenle malignite riski olan durumlarda laparoskopik yontem tercih edilmez. Unilokuler ince cidarlı kistler postmenopozal hastada bile cok yuksek oranda benign olmaktadırlar, bu nedenle bu tur kistlerde mumkunse laparoskopi tercih edilir. Kistte papiller formasyon, 2 mm’den kalın septum veya solid alan goruntuleri varsa malignite riski artar bu durumda laparoskopi tercih edilmez (kaynak). Hastada asit olması, peritoneal kitle veya buyuk lenf nodları olması malignite lehine diğer bulgulardır. Ozetle hastada malignite şuphesi veya laparoskopi acısından diğer kontrendikasyonlar yoksa over kistinin tedavisi icin (kistektomi veya ooforektomi) oncelikle laparoskopik yontem tercih edilir.
Laparoskopik (kapalı) ameliyat sırasında malignite şuphesi, yapışıklık, kanama gibi nedenlerle işlemi acık ameliyata cevirmek gerekebilir. Bu olasılık ameliyattan once laparoskopi uygulanacak hasta ile goruşulmelidir.
Hangi durumlarda sadece kist alınmaz, yumurtalığın tamamen alınması gerekir?
Acık veya kapalı ameliyatlarda bazı nedenlerle sadece kistin cıkarılması mumkun olmayabilir veya tercih edilmeyebilir. Bu durumlarda kist ile birlikte over (yumurtalık) dokusu tamamen cıkarılır (ooforektomi). Bu durumlara bazı ornekler:
– İleri yaşta, menopoz sonrası donemde kistin tekrarlama riskini veya ileride malignite gibi başka hastalıklar gelişme riskini ortadan kaldırmak icin
– Nekroze adneksiyel torsiyon
– Malignite (kotu huylu tumor)
– Tuboovaryan abse
– Endometriozis nedeniyle bazen (definitif cerrahi)
– Baştan bu şekilde planlanmasa da diddi yapışıklık ve kanama gibi nedenlerle ameliyat sırasında overin tamamen alınması gerekebilir.
Kistin kendisinin cıkarılmadan sadece laparoskopik olarak aspirasyon (kist icindeki sıvının emilmesi) veya fenestrasyon (kist duvarına delik veya pencere acma) yapılması onerilmez cunku histopatolojik inceleme mumkun olmamaktadır. Mutlaka kist kapsulunun histopatolojik inceleme amaclı cıkarılması gerekir. Kist iceriğindeki sıvının sitolojik incelemesi malignite ekartasyonu acısından guvenilir değildir. Aspirasyon sonucunda kistin tekrarlama oranı yuksektir.
Kist ameliyatından sonra tekrar oluşma riski var mı?
Yumurtalık tamamen alınmışsa kistin tekrarlama riski yoktur, ancak alınmayan karşı taraf yumurtalıkta yeniden bir kist oluşabilir. Ameliyatta sadece kist alınmışsa o yumurtalıkta tekrar kist oluşma riski vardır. Ozellikleendometrioma (cikolata kistleri) tekrarlamaya daha yatkın kistlerdir.
Yumurtalık kisti ameliyatında iyileşme sureci nasıldır?
Yumurtalık (over) kisti ameliyatı acık yontemle yapılmışsa hasta genellikle hastanede ameliyattan sonra 1-2 gun yatar. Laparoskopik (kapalı yontemle) yapılan ameliyatlarda genellikle ameliyattan sonraki gun taburcu edilir. Kapalı yontemle ameliyatta iyileşme sureci cok daha kısa ve ağrısızdır. Kapalı yontemde hasta birkac gun icerisinde rahatlıkla gunluk işlerini yapabilecek hale gelir, eğer calışıyorsa 1-2 hafta icerisinde işine başlayabilir. Acık ameliyatta bu sureler iki kat daha uzun olabilir. Genel bir benzetme yapmak gerekirse acık yapılan kist ameliyatı sonrası iyileşme sureci ve ağrı sezaryen ameliyatı ile benzerlik gosterir fakat kapalı ameliyatta daha kısa surede, daha az ağrı ile iyileşme gercekleşir.
Yumurtalık kisti ameliyatı nasıl yapılır?
Acık yapılan yumurtalık (over kisti) ameliyatlarında sıklıkla kullanılan karın kesisi aynı sezaryen ameliyatlarında uygulanan pubik tuylerin uzerinden yanlamasına yapılan yaklaşık 8-10 cm uzunluğunda kesidir (pfannenstiel kesi). Nadiren kistin cok buyuk olması nedeniyle veya başka nedenlerle karın ortasından dikine yapılan kesi ile ameliyat gercekleştirilebilir, bu durumda pubik tuylerden gobeğe doğru orta hatta yaklaşık 10 cm kesi yapılır. Kapalı (laparoskopik) yontemle yapılan yumurtalık kisti ameliyatlarında gobekten ve kasık bolgelerinden acılan yaklaşık 1 cm’lik delikler vasıtasıyla ameliyat yapılır, karında buyuk bir kesi veya ameliyat izi olmaz. Laparoskopik yontem hakkında ayrıntılı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Acık ameliyatta genel anestezi veya spinal anestezi uygulanabilir ancak kapalı yontemde herzaman genel anestezi uygulanır.
Yumurtalık kisti ameliyatı ne kadar surer?
Acık ve kapalı yontemde ameliyat sureleri benzerdir, ortalama 1 saat kadar surer ancak yarım saat ile 2-3 saat arasında değişiklik gosterebilir ameliyat suresi. Kistin buyukluğu, turu, karın icerisindeki yapışıklıklar ve varsa ek sorunlar, hastanın kilosu gibi bircok faktor ameliyat suresini etkiler.
Yumurtalık kisti ameliyatından sonra cinsel ilişki?
Yumurtalık (over) kisti ameliyatından sonra hastanın ağrılarının gectiği ve kendisini rahat hissettiği zaman cinsel ilişkiye başlamasında sakınca yoktur. Ameliyatta rahim alınmışsa bu durumda en az 1 ay cinsel ilişki yasaklanır, daha sonra doktor muayenesinde engel gorulmezse yasak kaldırılır (dikişlerden dolayı). Ancak sadece kist veya yumurtalıkların alındığı durumlarda sıklıkla hasta ameliyattan birkac hafta sonra kendini ağrısız ve rahat hissettiğinde cinsel ilişkiye başlayabilir. Kapalı veya acık ameliyatlarda cinsel ilişki acısından fark yoktur ancak kapalı ameliyatta hastanın ağrılarının cabuk gecmesi ve hızlı iyileşmesi bu sureyi kısaltır.
Yumurtalık kisti ameliyatından sonra adet ne zaman başlar?
Yumurtalık kisti ameliyatlarından genellikle 20-30 gun sonra adet (mens, regl) kanaması başlar ancak bu sure hastanın ameliyattan once ne zaman adet gorduğune gore değişebilir. Genellikle onceki adetinden 1 ay sonra başlar kanama. Ameliyat stresine bağlı olarak ilk aylarda adet duzensizliği meydana gelebilir. Ameliyattan sonra olan her kanama adet olmayabilir,bu nedenle kanama olması durumunda doktora danışılması gerekir.


[h=2]Antalya Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]