Kişilerin kendi kanıyla iyileşmesini sağlayan PRP (Platelet Rich Plasma) tedavisi ilac yerine kullanılan etkili bir tedavi yontemidir.
Kanın pıhtılaşmasından sorumlu olan trombositler, aktive edildikleri zaman buyume faktorleri olarak bilinen iyileştirici proteinler salgılayarak dokuları iyileştirip yeniliyor. PRP tedavisinde kullanılan trombositler hastanın kendi kanından alınan numuneden ayrıştırılarak elde ediliyor ve serum olarak yaralı bolgeye enjekte ediliyor. Trombositler ayrıca sessiz lokal kok hucrelerini aktive ettiğinden plazma sıvısı doğal bir ilac gibi etki gosteriyor. Yaralanmanın ve zedelenmenin olduğu tendon kıkırdak gibi yapıların iyileşmesini hızlandırır.
PRP bir ilac değildir. kişinin kendi kanı dışında başka bir madde icermez. Etkisi ilacların aksine uygulandığı bolge ile sınırlıdır. Bobrek, karaciğer ve midede yan etkilere yol acmaz. Kortizon icermez. PRP'nin icinde, vucudun iyileşme cevabındaki hucrelerin bolgeye ulaşmasını ve coğalmasını sağlayan buyume faktorleri yer alır. Bu faktorler aynı zamanda yeni damarların oluşumu, enfeksiyonların onlenmesi ve doku proteinlerinin uretimi konularında olumlu etkilere sahiptirler. Son yıllarda bazı eklem ici PRP uygulamaları icin beraberinde hyaluronik asit iceren formları da geliştirilmiştir. Bu tip enjeksiyonlarda once hastadan alınan kandan PRP hazırlanır, sonra hyaluronik asit ile karıştırılarak eklem icine uygulanır.
Kas-iskelet sistemi yaralanmaları ve hastalıklarının iyileşmesinde kullanılan bu tedaviyle omuz ağrıları, on capraz bağ yaralanmaları, eklem kireclenmesi (diz, kalca, omuz, ayak vb), ayak bileği burkulmaları gibi bircok rahatsızlık tedavi edilebiliyor.
Tenisci dirseğinde PRP uygulamaları ile yaklaşık %90 oranında başarılı sonuclar elde edilmiştir. Bu oran kortizon uygulaması ile elde edilen sonuclardan daha iyidir, ayrıca kortizon uygulamasının dezavantajlarından kacınılmış olur. Benzer şekilde aşil tendon hastalıklarında, kronik patellar tendon yaralanmalarında ve plantar fascitis hastalığında PRP uygulamaları ile % 80 civarında başarılı sonuclar bildirilmiştir. Bu hasta grubunda istirahat, ilaclar ve fizik tedavi yontemleri ile yeterli sonuc alınamayan durumlarda PRP tercih edilmelidir.
Genc hastalardaki kıkırdak yaralanmalarının tedavisi halen onemli bir sorun olarak karşımıza cıkmaktadır. Gunumuzde hasarlı eklem kıkırdağını orijinal mimari yapısı ve biyolojik ozellikleri ile yeniden oluşturmak mumkun değildir. Bir cok tedavi yontemi ile oluşturulan tamir dokusunun kalitesini artırmak icin PRP uygulamaları gundeme gelmiştir. Gunumuzde PRP'nin en cok uzerinde calışılan ve en heyecan verici alanı budur.
Ayrıca sporcularda gorulen kas cekmeleri veya kas ici kanamalarda PRP enjeksiyonları ile daha hızlı spora donuş bildirilmiştir.
PRP uygulandıktan sonra, ağrı icin buz uygulaması ve parasetamol turevi ağrı kesicilerin kullanılması uygundur. Non-steriod anti-inflamatuar ilaclar (voltaren, naproksen, majezik gibi) PRP uygulamasının etkinliğini azaltacağı icin onerilmez. İstirahat, iyileşmenin onemli bir parcasıdır ve bu nedenle PRP uygulaması sonrası zorlayıcı egzersiz ve spor onerilmez. Basit germe egzersizleri yapılabilir, ancak dirence karşı ağırlık calışmalarından kacınılmalıdır. Bandajlar ve basit bileklikler uygulanabilir. Spor ve antrenmana donuş suresi 3-6 hafta arasında değişebilir.
PRP tedavisinin başarısı birkac faktore bağlıdır; Bunlardan ilki, kullanılan malzemenin PRP icin gerekli ayrıştırma işlemini sağıklı bir şekilde yapabilecek kalitede olmasıdır. Maalesef basit laboratuar tuplerinde kanı santrifuj ederek ilkel yontemlerle PRP hazırlandığına ve tedavide kullanıldığına şahit oluyoruz. PRP icin gerekli trombosit ayrıştırma işlemi bu iş icin geliştirilmiş ve optimize edilmiş ozel kitler ve santrifuj cihazları ile yapılmalıdır. Aksi takdirde elde edilen sıvıdaki trombosit miktarı iyileşme icin gerekli sayıda olmayacak ve tedavi başarısız olacaktır. İkinci onemli faktor ise uygulama tekniğidir. Araştırmalar gosteriyor ki yardımcı bir goruntulemenin rehberliğinde yapılmayan yani el yordamı ile yapılan enjekisyonlarda ilacın eklem icine ulaşma şansı yuzde 50’lerde kalmaktadır. Bu oran diz gibi eklemlerde biraz daha yuksek, kalca, omuz gibi zor eklemlerde daha duşuktur. Bu tip enjeksiyonlarda pratik ve guvenilir olan yontem, ultrason goruntuleme yardımı ile enjeksiyonun gercekleştirilmesidir. Aksi takdirde enjeksiyon doğru yere yapılamayabilir ve pahalı bir tedavi boşa gidebilir. Son onemli nokta ise sadece PRP yapmakla diz kireclenmesinin tedavi edilemeyeceğinin akılda tutulmasıdır. Diz kireclenmesinin tedavisinde PRP ile beraber mutlaka yapılması gerek olmazsa olmazlarımız vardır. Bunlardan ilki hastanın dizini korumasıdır. Yani hasta merdiven inip cıkmak, diz katlamak, comelmek gibi zorlayıcı diz aktivitelerinden kacınmalıdır. İkinci olmazsa olmazımız egzersizdir. Hastalara mutlaka diz koruyucu egzersiz programı verilmeli ve hasta buna duzenlidevam etmelidir. Son olmazsa olmazımız ise kilo kontroludur. Bu konu diz kireclenmesi icin hayati onem taşımakta olup, hasta kesinlikle kilo almamalı, obez ise fazla kilosunu vermek icin gerekli cabayı sarfetmelidir.

[h=2]İstanbul Fizik Tedavi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]