Cin Bilim ve Teknoloji Universitesi'nden araştırmacılar kızılotesi ışığı gorunur ışığa cevirebilen nano parcacıklar yardımıyla farelerin kızılotesi ışığı gorebilmesini sağladı. Normalde, insanlar, fareler ve diğer memeliler kızılotesi ışığı goremiyor.

Gorunur ışığın dalga boyu aralığı 400-700 nanometre iken kızılotesi ışığın dalga boyu 700 nanometre ila 1 milimetre aralığında. Tian Xue ve ekibi, geliştirdikleri nano parcacıkları farelerin retinasına enjekte etti. Nano parcacıklar gozdeki fotoreseptor adı verilen, ışığın algılanmasını sağlayan proteinlere bağlandı. Gozun arka tarafındaki retina bolgesinde bulunan fotoreseptorler, icerdikleri ışığa duyarlı pigmentler sayesinde ışığı algılıyor, fotoreseptorlerin icindeki farklı renklere hassas pigmentler farklı renklerdeki ışığı soğurup sinirsel uyarımlar uretiyor. Bu uyarımlar da optik sinir boyunca ilerleyip beynin gorme merkezlerine ulaşıyor.

İnsanlarda renkli gormeyi sağlayan uc ceşit pigment ve alacakaranlıkta gormeyi sağlayan başka bir ceşit pigment bulunuyor. Farelerde ise renkli goruş icin yalnızca iki ve alacakaranlıkta goruş icin yine bir ceşit pigment var. Araştırmacılar daha once farelere gen aktarımı yaparak insanlarınkine benzer bir renk hassasiyeti kazandırmayı başarmıştı.

Ancak şimdiye kadar hicbir memelinin normal şartlarda kızılotesi ışığı gormesi mumkun olmamıştı. Xue ve ekibi, Massashusetts Universitesi'nden nano parcacık uzmanı Gang Han'la birlikte, Han'ın daha once geliştirmiş olduğu, kızılotesi ışığı mavi ışığa ceviren bir nano parcacık ustunde calışarak bu parcacığın kızılotesi ışığı yeşil ışığa cevirmesini sağladı. Bunu yapmalarının sebebi hayvanlardaki yeşil fotopigmentlerin mavilerden daha hassas olmasıydı.

Bu parcacıkları farelerin retinasına enjekte ettikten ve bunların retinadaki fotoreseptorlere bağlandığını doğruladıktan sonra amacladıkları etkiyi test ettiler. Kızılotesi ışığa baktıklarında farelerin gozbebeklerinin kasıldığına ilişkin gozlemler, elektrofizyoloji olcumleri ve farelere bazı labirent duzeneklerinde uyguladıkları davranış testleri farelerin kızılotesi ışığı gorebildiğini doğruladı. Xue, bu tekniğin ileride insanlara da, orneğin askeri amaclar icin uygulanabileceğini duşunurken başka bazı bilim insanları konuya daha temkinli yaklaşıyor. Orneğin, University College London'dan gorme konusunda uzman bir sinirbilimci olan Glen Jeffery geliştirilen tekniği carpıcı bulsa da insana yapılacak olası bir uygulamanın insan algısını nasıl etkileyeceğinin belirsiz olacağı goruşunde. (İlkay Celik Sezer)

Alıntıdır. Kaynak:

Bilim ve Teknik, Aylık Populer Bilim Dergisi, Nisan 2019, Yıl 52, Sayı 617, Sayfa 7-8, Nano Parcacıkla Farelerde Kızılotesi Goruş