Kızlar,
-Bir sabah uyanıp aynaya baktığınızda daha uzamış ve daha yuvarlak hatlı hale geldiğinizi gorduğunuzde
-Meme dokunuzda bir kac hafta oncesine gore buyume tespit ettiğinizde
-Bundan da birkac hafta sonrasında koltukaltı ve genital bolgenizde tuylenmeler gorduğunuzde
-Okuldaki pek cok kız arkadaşınızın başına geldiğini bildiğiniz adet gorme denen durumun sizin de başınıza geldiğini farkettiğinizde
-Aynı gun icinde kendinizi aşırı ozguvenli ama hemen sonra aşırı alıngan hissettiğinizde
puberte cağına geldiniz demektir: Hoşgeldiniz !
Puberte yani ergenlik cocukluktan yetişkinliğe doğal geciş surecidir. Bu surecin sonunda ureyebilme yeteneği kazanılır. Kızlar puberteye ve cinsel olgunluk evresine erkeklerden daha erken girerler.
Peki bu değişimlere neden olan nedir?
Hormonlar ! Kadınlık hormonu diyebileceğimiz Ostrojen vucuttaki tum bu değişimlerden sorumlu hormonların başında gelir.
Kızlarda pubertede oluşabilecek değişikliklere bir bakalım:
-Boy ve kiloda artış
9 yaş civarında erişkin boyunun %17-18’ine ulaşmaya başlar. Herhangi biri size ellerin ve ayakların ne kadar buyuk derse şaşırmayın. Kol ve bacaklar once uzamaya başlar daha sonra govde uzar. Coğu genc kızda en hızlı boy uzaması goruldukten yaklaşık 6 ay sonra ilk adet kanaması başlar.
Aynı donemde kilo artışı da olur. Ust kollarda, bacaklarda ve sırtta daha fazla olmak kaydıyla yağlanma gorulur.Kalca daha yuvarlaklaşır ve genişler. Belde ise incelme izlenir.
Adolesan takibinde her yıl boy ve kilo olculmeli, uzama ve kilo alma uygunluğu değerlendirilmelidir. Hızlı kilo alma durumu egzersiz ve diyetle ayarlanmalıdır.
-Meme gelişimi
Puberte cağının en erken bulgusu meme gelişimidir. Bu nedenle utanma, rahat hissedememe gibi durumlar varsa bu doneme uygun sutyenler kullanılabilir. Anne, abla vs gibi yaşca buyuk yakınlarınızdan doğru olcu konusunda yardım isteyebilirsiniz.
-Tuylenme artışı:
Kol ve bacaklardaki tuylerde artış ortaya cıkacağı gibi koltukaltı ve genital bolgede de yeni tuyler gorulmeye başlar.
Tuylenme ile ceşitli tuy alma yontemleri veya lazer epilasyon kullanılarak başedilebilir.
-İlk adet kanaması:
Genellikle ilk adet kanaması 12-13 yaşları arasında olur. Ama daha erken ya da gec de gorulebilir. İlk 2-3 gun daha ağır sonraki 2-3 gun hafif kanama izlenebilir.
Adet doneminde hormonlar ve vucutta salgılanan bazı maddeler rahimde kasılmalara neden olarak karın krampları oluşturur.
Adet doneminde ayrıca,
Ust bacak bolgesinde ağrılar
Sırt ağrısı
Şişkinlik
Mide bulantısı
İshal
Yorgunluk da gorulebilir.
Şiddetli kramplar var ise doktor muayenesi ve değerlendirme gerekir.
-Puberte cağındaki kızlarda duygusal dalgalanmalar :
Ozellikle adet kanama zamanından once duygusal dalgalanmalar sık gorulur. Buna tıpta premenstrual sendrom (PMS) diyoruz.
PMS:
-sinirlilik
-uyku bozuklukları
-odem
-huzursuzluk
-iştah artması
gibi durumlara neden olabilir. Kanama başlamasıyla beraber bu belirtiler kaybolur. Egzersiz, spor PMS ve adet kanaması donemlerinde fiziksel ve ruhsal anlamda rahatlamaya yardım eder.
Duygusal olarak şiddetli problem veya depresif hal hissediyorsanız doktora başvurunuz.
Ergenlik ile ilgili vucutta meydana gelen değişiklikler kiminde erken kiminde ise gec ortaya cıkacağından yeni duruma uyum sağlamakta bazı kızlarda gucluk yaşanabilir.
Kızlarda 14 yaşına kadar adet kanaması dahil ergenlik belirtileri ortaya cıkmamış ise bir doktor değerlendirmesi şarttır.
Dengeli beslenme, gunluk egzersiz, yeterli uyku, ve ideal kiloda olmak bu donemde cok onemlidir. Duzenli doktor takipleri bu donemde ozellikle onem taşımaktadır.
OP.DR. EVRİM AKSOY


[h=2]İstanbul Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]