Guneş ışığından yoksun kalmak vucudun biyolojik saatini bozuyor. Surekli uyumak istiyor, kendimizi yorgun hissediyor, hazımsızlık cekiyor ve yaşamdan zevk alamamaya başlıyoruz. Bu belirtilerle ortaya cıkan “kış depresyonu” cozumsuz değil.
Sabahları uyandığımızda hava hala zifiri karanlıktır. Kış aylarında olumsuz hava şartları hukum surduğu icin gunduzleri genelde ışığa hasret kalırız. Aydınlık hava gun icinde biraz yuzunu gosterse de, butun gun calışanlar akşamları iş cıkışı eve giderken yine karanlık havayla karşılaşırlar. Kış aylarında havanın bu kadar kasvetli ve kapalı olması, insanın butun keyfini kacırıyor. Genelde kendimizi uykusuz, huysuz ve yorgun hissettiğimizden, ister istemez konsantrasyon sıkıntısı cekiyoruz. Bu belirtiler kapsamında tıp dunyasına gore sezona dayalı depresyondan bahsetmek mumkun. Bunun da adı “kış depresyonu”.
Yorgunluk, uyku duşkunluğu, alınganlık ve hazımsızlık gibi belirtileri kapsayan “kış yorgunluğu”, depresyona surukluyor. Havanın kapalı, sisli ve yağışlı olması, kişilerin sosyal yaşantısını olumsuz etkiliyor.
Uzmanlar, kış depresyonunun onemli bir sorun olduğunu belirtiyor. Yağmurlu, karanlık havaların başlamasıyla ve guneş ışığının azalmasıyla insanlarda bir gevşeme meydana geliyor. Bu donemde cok sayıda kişi, kendini surekli yorgun, ac ve morali bozuk hissedebiliyor. İster istemez aşırı karbonhidratlı besinlere yoneliyor ve uyku isteği coğalıyor. Işıktan yoksun kalan bedenlerde ciddi bir halsizlik goruluyor. Işığın bol olduğu ortamlarda bulunan insanların ise moralleri daha yuksek oluyor.
Kış depresyonu kadınlarda %80 oranında goruluyor. Bunun temelindeyse, regl donemi oncesi yaşanılan sendromun etkisi oluyor. Havanın kasvetli ve ic daraltıcı olması, depresyonu etkiliyor.
Sorumlusu melatonin hormonu
Bu mevsimsel ruh hali rahatsızlığının sorumlusu olarak “epifiz bezi” gosteriliyor. Beyinde bulunan fındık buyukluğundeki organın ruhsal durum uzerinde onemli bir etkisi var. Melatonin ureten bu hormonun etkisi yatıştırıcı tabletlerinkine benziyor. Kişiyi hareketsizleştiriyor, ruh halini olumsuz etkiliyor, uykulu ve yorgun yapıyor. Coğu zaman 10-12 saat uyuduğumuz halde dinlenemiyoruz. Zihinsel ve bedensel verimlilik bitme noktasına geliyor. Durmadan bir şeyler, ozellikle de tatlı şeyler yemek istiyoruz. Bu hormon sadece karanlıkta uretiliyor. Buna karşılık gozun ağ tabakası tarafından alınan ve sinir yollarıyla epifiz bezine iletilen ışık; melatonin uretimini azaltıyor ve insan psikolojik olarak neşeleniyor.
Bol ışık depolayın
Kış depresyonunun en iyi ilacı; ışıklı ortamlarda bulunmak ve guneşli, acık havalardan yararlanıp yuruyuş yapmak. Ozellikle, kuruyemiş gibi enerji veren gıdaların tuketilmesi depresyon tehlikesini duşuruyor. Eğer depresyon ilerlemiş durumdaysa ve kişi kendini daha kotu hissediyorsa, hemen bir doktora başvurulmalı. Aksi takdirde duzelmesi oldukca zor olan sonuclar ortaya cıkabiliyor. Havaların soğumasıyla vucutta bazı metabolik değişiklikler de başlıyor. Gunluk enerji, vitamin ve mineral gereksinimimizde artış oluyor. Vucut, C vitamini takviyesine ihtiyac duyuyor. Yeşil sebzeler, turuncgiller, domates, patates ve kuşburnu bol bol C vitamini icerdikleri icin, bunları tuketerek vucudunuzu kuvvetlendirebilirsiniz.
KEYFİNİZ KACMASIN
Kucuk değişiklikler sayesinde kış depresyonunu onlemek elinizde.
Perdeleri acın: Eğer karşınızda evinizin icini gozetleyebilecek yakınlıkta bir komşunuz yoksa, evinizdeki perdeleri acık tutun. Boylece iceriye mumkun olduğunca gun ışığının girmesini sağlayabiliriz.
Renkli kıyafetler giyin: Turuncu, acık yeşil, sarı gibi renkler hem icinizi ısıtır hem de neşelenmenizi sağlar.
Hareketli muzik dinleyin: Sabahları uyandığınızda hemen radyonuzu acın. Hareketli şarkılar calan bir istasyonu secin ve muziklere eşlik ederek gune hazırlanın.
Masanıza renk katın: İşyerindeki masanızda koyu renk ne varsa kaldırın. Masanızı renkli eşyalarla suslemeye ozen gosterin. Hatta, kullandığınız kalemlerin ve defterinizin bile renkli olmasına dikkat edin.
Yeteneklerinizi keşfedin: Orgu ormek, takı tasarlamak, mum ya da seramik yapmak; ilgi alanlarınız doğrultusunda kendinize bir hobi edinebilir ve canınızın sıkkın olduğu zamanlarda kafanızı dağıtabilirsiniz.
Abur cubur partisi yapın: Bugunluk rejimi unutun, bir markete girin ve cips, gofret gibi ne kadar abur cubur varsa hepsinden alın. Televizyonunuzun karşısına gecin ve keyif yapın.
Evinizi baştan yaratın: Dolaplarınızı ve cekmecelerinizi duzenleyin, atılacakları atın. Koltuklarınızın yerini değiştirin. Masanızı renkli ortuler ve mumlarla susleyin.
Işık terapisi nedir?
Kış mevsiminin genellikle karanlık gectiği Kuzey ulkelerinde, ışığa ihtiyac duyan kişilere “ışık terapisi” uygulanıyor. Bu yontemde, hasta ozel bir ışık cihazının onune oturuyor. Işık tupleri ultraviyole ışınları olmadan tum ışık dilimlerini uyguluyor. Işık gucu, bir ilkbahar gunune eşdeğer 2500 ile 10000 Lux arasında değişiyor. Goz, bu antidepresan hemen algılıyor. Goz tabakası ışık sinyalini bir sinirsel tepkiye donuşturuyor. Beyindeki belli yapıları etkileyen bu sinyal, kişinin uyku ve uyanıklık ritmine tesir ediyor.
Bu cihazları evinizde kullanmak uzere internetten de satın alabilirsiniz. Hangi cihazın size uygun olduğunu, hangi sıklıkta ve surede bu ışığın onunde oturmanız gerektiğini mutlaka doktorunuza danışın.

[h=2]Adana Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]