Panik bozukluğu, bir kişinin tekrar tekrar panik atak gecirmesi veya bir sonraki olası panik ataktan surekli olarak endişe duyması durumudur. Panik bozukluk, anksiyete ile ilişkili psikolojik bozukluklardan biridir ve ilişkili hastalıkları, hastaların buyuk bir şok veya travma sonrası yaşadıkları yaygın anksiyete, ceşitli fobiler, obsesif-kompulsif bozukluk ve travma sonrası stres sendromudur. Panik bozukluğunun nedenleri coğunlukla belirsizdir, ancak panik atakların arka planında norotransmitterlerin (sinir sistemi uyarılarını ileten hormonlar) miktarının azaldığı duşunulmektedir. Panik bozukluğu diğer anksiyete bozuklukları ile karıştırılmamalıdır, anksiyete ile panik bozukluğu arasındaki temel fark, anksiyete surekli ve uzun sureli rahatsızlığa neden olabilirken, panik bozukluğun ozelliği olan panik atak, beklenmedik bir şekilde ve aniden gelir. Panik bozukluğuna sıklıkla başka psikolojik sorunlar da eşlik eder. Panik bozukluğunun doğası gizemlidir. Panik bozukluğun suresi aylar hatta yıllar surebilir. Panik bozukluğu ve surekli anksiyete hastanın calışma yeteneğini bozabileceği, gunluk yaşamını rahatsız edici hale getirebileceği ve hastanın insan ilişkileri uzerinde zararlı bir etkisi olabileceği icin daha ciddi vakalar tedavi edilmelidir. Panik bozukluğunun sona ermesi, genellikle panik hastaları icin ozel olarak oluşturulmuş bir tedavi ile sağlanabilir. Ek olarak, coğu zihinsel bozukluk gibi panik bozukluğu da kalıtsal olabilir, ancak bircok insan sorunu herhangi bir aile oykusu olmadan geliştirir. Genel olarak panik atak, kurbanını aniden etkileyen ve ozellikle fiziksel ve zihinsel semptomlara neden olan yoğun bir endişe donemidir. Bir panik atak geldiği kadar cabuk gecer, kritik zaman aralığı birkac dakika surebilir, ancak yarım saatten fazla surmez. Bu sure zarfında, panik atak mağdurları, duygusal ve davranışsal oryantasyon bozukluğu, kacma zorunluluğu ve olum korkusu gibi şiddetli otonom sinir sistemi semptomları ile acıklanamayan, dayanılmaz bir olum korkusu bildirirler. Panik atak semptomları arasında ayrıca goğus ağrısı ve nefes darlığı da vardır. Bu boğulma benzeri hisler yalnızca endişe hissini guclendirir ve umutsuzluğu artırır. Cok farklı panik atak belirtisi vardır ve belirtiler kişiden kiiye gore değişebilir. Panik atak belirtileri genel olarak şunlardır: - Acıklanamayan korku, korku hissi, olum korkusu, delirme korkusu, kontrolu kaybetme korkusu (istememesine rağmen aptalca şeyler yapmak, intihar vb.), - Sabit, zorlayıcı duşunceler (orneğin gunluk sorunları buyutme), - Kacma, yardım isteme arzusu, - Hızlı kalp atışı, bazen tehlikeli derecede yuksek kalp atış hızı, - Uzuvların, yuzun veya dilin uyuşması, - Bayılma, baş donmesi, mide bulantısı, - Nefes almada zorluk, nefes alma sorunları, boğulma hissi, - Goğus ağrısı, - Artan terleme, - Prestezi (ellerde, ayaklarda, sıklıkla ağızda ve yuzde de batma, kaşıntı hissi), - Mide krampları, karın ağrısı, ishal, - Titreme, - Kızarma, goğuste kızarıklık, kurdeşen benzeri dokuntu, - Algı bozulması ve ruya hissi, - Zamansal ve mekansal kontrolun kaybı, - Duyarsızlaşma, kendisiyle teması kaybetme hissi, - Kendine kapanma hissi, dış dunyadan soyutlanma hissi. Ani korku ve yoğun endişe hissi en karakteristik semptom olmasına rağmen, bazı kişilerde bu yoktur, bunun yerine panik atağın fiziksel semptomları (yuksek nabız, baş donmesi, hasta hissetme) sorunlara neden olur. Panik ataklar, genellikle gelecekle ilgili belirsizlikle bağlantılı olan endişe ve korkudan kaynaklanır. Panik atağı korukleyen korku her insan icin farklıdır. Bu yuzden tetikleyicilerin farkında olmak cok onemlidir. İşte panik atağı tetikleyebilecek 12 durum. Bir şeyin en olumsuz halini duşunme Bu durum herhangi bir olayı ciddi bir şeye veya felakete donuşturmektir. Bu duşunce sizi dunyanın sonu olduğuna ve bundan kurtulamayacağınıza inandırabilir. Hatta stresli bir anda deliriyormuş gibi hissedebilirsiniz. Korkularını korukleyen şeyin kişiyi oldureceğine veya ciddi şekilde etkileyeceğine inanılabilir. Orneğin, asansor her an cokebilir, mikroplar cocuklarını kirletebilir ve hasta ederek oldurebilir vb. Hızlı nefes alma Hızlı ve sığ nefes almak, yani hiperventilasyon, panik atağın ana semptomlarından biridir. Sorun, vucudunuza bir şeylerin yanlış olduğunu soylediğiniz icin panik atağı da tetikleyebilmesidir. Bu nedenle hızlı nefes alma durumu panik atağı tetikleyerek bir kısır dongu oluşturabilir. Dikkatli solunum, nefes almayı kontrol etmeye ve stresle savaşmaya yardımcı olur ve panik atağı durdurur. 4 saniye boyunca burnunuzdan nefes alın, 6 saniye boyunca ağzınızdan nefes verin, 2 saniye duraklayın. Donguyu en az 3 kez tekrarlayın. Bu nefes egzersizi, daha iyi hissetmenize yardımcı olur. Dramatizasyon Fiziksel duyumların dramatik yorumu genellikle panik atağa yol acar. Orneğin, kalp carpıntısı hissedersiniz ve kalp krizi gecirdiğinizi veya boyun ağrınızın felcin başlangıcını işaret eden bir kan pıhtısı olduğunu duşunursunuz. Bir şeyin mumkun olması, gercekleşme ihtimalinin yuksek olduğu anlamına gelmez, ancak zihniniz en trajik sonucu duşunme eğilimindedir. Stres Panik ataklar bazen ortada hicbir şey yokken cıkmış gibi hissettirebilir. Ancak stresli herhangi bir şey panik atağı tetikleyebilir. Bir duğun veya patronunuzla toplantı gibi buyuk, stresli bir olay panik atağı tetikleyebilir. Ayrıca zamanla biriken stres de panik atağa neden olabilir. Panik atak gecirme korkusu Panik atakların en acımasız yonlerinden biri, zamanla kendilerini guclendirebilmeleridir. Başka bir panik atak gecirmekten endişe ediyorsanız, bu sizi daha fazla strese sokar ve bu durum panik atağı tetikleyebilir. Sonucları duşunmek Sonucları cok fazla duşunmek endişenizi ceşitli şekillerde kotuleştirebilir. Riskli tahminlere girişebilir veya etrafınızdakilerin sizin hakkınızda olumsuz bir şey soylediğini hayal edebilirsiniz. Orneğin, oraya varmadan once bir goruşmede başarısız olacağınıza kendinizi ikna edebilirsiniz. Kocanızın sizi aramadığı icin bir araba kazasında olduğunu de hayal edebilirsiniz. Duygusal akıl yurutme Duygusal akıl yurutme, duygusal tepkinizin onunla celişen gerceklere ve kanıtlara bakılmaksızın doğru olduğu sonucuna varmaktır. Orneğin, bir şeyden sorumlu hissedersiniz ve olumsuz bir durumda bunun tamamen sizin hatanız olduğu sonucuna varırsınız. Sosyal medyada cok fazla zaman gecirmek Sosyal medyada zaman gecirmek kesinlikle keyiflidir, ancak olumsuz karşılaştırmalar yapmanıza neden olabilir. Kendinizi başkalarıyla karşılaştırmak veya cevrimici dunyada gorduğunuz şeyler hakkında endişelenmek panik atağı tetikleyebilir. Cevrimici dunyaya takıntılı olmaya başlarsanız, aşağıdaki duşunce turlerini geliştirebilirsiniz: - "Hicbir zaman onlar kadar iyi giyinmedim", - "Durumum onlar gibi bir yılda değişmedi", - "Asla boyle guzel geziler yapmadım" Tum bu duşunceler, panik atağa acılan bir kapıdır. Aşırı analiz Aşırı analiz kaygıya yol acabilir, ozellikle de kendiniz icin olumsuz bir gelecek gormenizi sağlıyorsa veya başkalarının sizi olumsuz algıladığına inanmanızı sağlıyorsa panik atağı tetikleyebilir. Orneğin, "Patronum beni geri aramadı, belki de kızgındır ve beni kovmak istiyor ve kendimi sokakta bulacağım." gibi duşunceler panik atağı tetikler. Erteleme Ertelemek kısa vadede anksiyeteyi hafifletebilir, ancak panik atakları tetikleyebilir. Keyifli bir şey yapmak icin bir işi bir kenara bırakırsanız, daha iyi hissedersiniz. Ancak, uzun vadeli sonuclar, yıkıcı bir duşunce surecine yol acarsa, panik atakları tetikleyebilir. Kalabalık korkusu Buyuk insan kalabalığında olma korkusu, agorafobi, bu bozukluğu olan kişilerde panik ataklar icin iyi bilinen bir tetikleyicidir. O kadar yaygındır ki, akıl hastalığı olarak kendi sınıflandırmasına bile sahiptir: Agorafobili panik bozukluk. Ayrıca araştırmalara gore, kişi panik atak gecirdiği yerlere donmekten de korkabilir. Cok fazla yalnızlık Yalnız başına biraz zaman gecirmek bazı endişeli insanlar icin iyi olabilir, ancak cok fazla yalnızlık tersi etki yaratabilir. Ozellikle izolasyon duygularına yol acarsa, yalnızlık panik atağı tetikleyebilir. Herkesin guvendiği biriyle konuşması gerekir, bu yuzden panik atakla tek başına savaşmaktan kacınmak onemlidir.