KISIRLIK (İNFERTİLİTE)

Duzenli cinsel ilişkiye rağmen 1 yıl icinde gebelik olmamasına kısırlık denilebilir. Kadın yaşı 35'in uzerinde ise veya bilinen bir patoloji varsa (adet gecikmesi, gecirilmiş jinekolojik ameliyatlar vb.) araştırmalar daha erken başlatılır. Gebelik olabilmesi icin haftada 2-3 cinsel birleşme yeterlidir.
KISIRLIĞIN ARAŞTIRILMASI İlk gereken test erkekte semen analizidir ve 2 ay aralıkla en az iki defa tekrarlanmalıdır. Bu cok kolay bir işlemdir. Erkek 4 gun cinsel perhiz yapar yani cinsel ilişkide bulunmaz, ardından guvenilir bir laboratuara gider ve sperm verir. Laboratuvar koşullarında bu spermin yapısı ve morfolojisi incelenir. Spermiogramda normalde 1 santimetrekupte 20 milyon veya uzeri sperm olmalıdır. Sperm sayısı normalse normospermi, azalmışsa oligospermi, hic sperm yoksa azospermi denir. Semen analizi normal ise erkeğin muayenesine gerek yoktur. Kadında ilk once yumurtalık kapasitesi araştırılır. Bunun icin vajinal ultroson ile yumurtalıklardaki primordial folikuller ( follikul kistleri) sayılır. İki yumurtalıkta toplam 6 taneden az primordial folikul varsa yumurtalık kapasitesi azalmış demektir. Kadınlar da yumurtalık kapasitesi 37 yaşından itibaren azalmaya başlar ve 44 yaşından sonra kadının doğurganlığı azalır. Ailesinde erken menopoz olan kadınlarda, daha once yumurtalıklarından kist aldırmış olan kadınlarda( endometriosis vb.) tek yumurtalığı alınmış olanlarda, genc kısır ciftlerde ve tekrarlayan duşukleri olanlarda yumurtalık kapasitesi daha erken azalır. Daha sonra kadında yumurtlama araştırılır. Bu amacla adetin 19-21. gunleri arasında progesteron istenir. Ultrason ile yumurta takipleri yapılır veya idrarda LH olculur. Duzenli adet goren kadınların %95'i normal olarak yumurtlarlar. Semen analizi, yumurtlaması ve yumurtalık kapasitesi normal olan ciftlerde kadının tuplerinin acık olup olmadığı araştırılır. Bunun icin rahim- tup filmi (HSG-histerosalpingografi) cekilir. İşlem adetinin bitiminden hemen sonra yapılır. Bu şekilde rahim ici daha iyi gorulur ve cok erken bir gebelik olasılığı ortadan kaldırılır. HSG ile kavitedeki patolojiler ve tuplerin acık olup olmadığı , kapalı ise hangi seviyede kapalı oldukları anlaşılabilir. HSG ile karın icindeki yapışıklıkları ve bunların şiddetini anlama olasılığı azdır. HSG tuplerin acık olup olmadıkları hakkında bilgi verdiği halde tuplerin işlevi hakkında bilgi vermez. Oykusunde ve muayenesinde herhangi bir patolojik bulgu bulunamayan kadınlarda laparoskopi (ışıklı bir teleskop ile karın icinin gozlenmesi) yapılabilir. Laparoskopinin gunumuzde kısırlık tanısında kullanımı oldukca azalmıştır.

Erkek kısırlığının nedenleri :
-Hormonal etkenler: Beyinden salgılanan bazı hormonlar sperm yapımına etki eder, bu hormonların salgısı yeterli olamayabilir.
-Metabolik sebepler (diyabet )
-Psikoseksul bozukluklar (cinsel ilişki bozukluğuna yol actığı icin)
-Derin bir prostat ve batın ameliyatı nedeniyle spermin gectiği yolarda olan tıkanıklıklar ve kesikler.
-İlaca bağlı sebepler: Bazı ilaclar geriye boşalma yapar. Anti-depresan tarzı ilacların bir coğu ve bazı tansiyon ilacları kısırlığa neden olur.
-Genetik anomaliler ve bunlara bağlı bozukluklar: Klingelter sendromunda hastanın kadın gibi goğusleri buyuktur, sacları uzar penis ve testisleri vardır ama spermi yoktur. Bu durum şekil olarak da cıplak gozle anlaşılabilir. Genetik araştırmada anomali anlaşılır. Yine genetik nedenlerle testiste sperm ureten doku hucreler bulunmayabilir ,bu durum da onemli bir kısırlık sebebidir.
-Testisin karın icinde olması
-Ergenlik sonrası gecirilen kabakulak
-Aşırı sıcaklık : Spermi etkiler. Fırıncıların, cam işleyenlerin, surekli oturan şoforlerin sperminde mutlaka duşukluk olur. Kişi bir sure sıcak ortamdan uzaklaştığı zaman spermleri normale doner.
-Kemoterapi gecirmiş olmak: Bu nedenle kemoterapi oncesinde sperm dondurulur . Kemoterapiden uzun bir sure sonra sperm normal haline gelebilir.
-Radyasyona maruz kalmak kalıcı kısırlık nedeni olabilir.
-Varikosel: Varikosel ameliyatından sonra hucrelerin sayısında yuzde 66 oranında olumlu gelişme sağlanır.
-Torsiyon: (Testislerin ani bukulmesi). Bu durumda kişinin ağrısı, bulantı ve kusması olur. Bu durumda hasta hemen doktora gitmelidir. Gecikirse testiste beslenme bozukluğu meydana gelir ve alınması gerekebilir.
-Bağışıklık sistemine bağlı sorunlar: Vucut spermi yabancı madde olarak kabul edebilir. Bu durumda spermde yapışıklıklar meydana gelebilir. Spermin hareket kabiliyeti bozulur.
-Epdidime ait nedenler: Testiste meydana gelen sperm, epididimde birikir olgunlaşır sonra da taşınır. Epididimin olmayışı , tıkalı oluşu veya iltihaplanmış olması ve ya enfeksiyon sonrası kanalların tıkanması kısırlık nedeni olabilir.
-Kanalların bağlı olması: İsteyerek bebek olmasın diye spermin gectiği kanallar bağlanmış ise tekrar bir ameliyatla acılabilir.
-Sigara : E rkekte spermin yapısını kadında da yumurtlamayı etkiler, sigara bırakıldıktan sonra spermin yapısında duzelmeler izlenir.
-Alkol : Erkekte sertleşme sorunu yapar. Ayrıca spermin hareketliliğini etkiler.
-Şişmanlık : Erkekte ve kadında aşırı şişmanlık cinsel ilişkiyi onleyebileceği icin kısırlığa yol acabilir. Hormonal bozukluklardan kaynaklanan şişmanlık fizyolojik olarak kısırlığı ortaya cıkarabilir.

Erkeğe ait kısırlık nedenleri arasında en onemli 3 tanesi şunlardır:
1. Spermde sayı, hareket ve yapı bozuklukları (oligospermi, idiopatik oligoasthenoteratospermi)
2. Menide hic sperm olmaması (azospermi)
3. Testislerden kirli kanı taşıyan damarların genişlemesi (varikosel)


[h=2]İstanbul Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]