Şu anda Turkiye’de kac kişi tup bebek yontemiyle cocuk sahibi olmaya calışıyor?
Turkiye’de, 2007 yılı sonu itibariyle yaklaşık 40 bin tup bebek uygulaması yapıldı.Yumurtlama ve aşılama işlemleri dahil yaklaşık maliyetin 300 milyon doları bulduğu acıklandı. Turkiye’de bundan iki- uc yıl once 20 bin tup bebek uygulaması yapılırken, bu sayı 2007 sonu itibariyle yaklaşık 40 bine cıktı ama olması gereken en az 150 bin uygulamadır. 2008 de de biraz artmakla beraber tahminen 50 bine yakın ciftin tup bebek uygulamalarından faydalandığı sanılmaktadır.

Bazı erkeklerde hic sperm olmuyor. Bunun sebepleri nelerdir?

Bu duruma Azospermi deniyor. Her ne kadar azoospermi genital kanalların obstruksiyonu, spermatogenez bozukluğu, ejakulator kanal fonksiyon bozukluğu ya da hipogonadizme bağlı olarak gelişirse de, genelde obstruktif yani kanalların tıkanmasına bağlı olanlar veya non-obstruktif yani testislerden yapım eksikliğine bağlı olmak uzere iki kategoriye ayrılır.

Kanalların kapalı olması veya gelişmemesine bağlı azospermi Vazektomi (erkek kordonunu bağlatmışsa), vaz deferens yokluğu (taşıyıcı kanallardan birinin gelişmemesi), Epididim yokluğu nedeniyle olabilir. Testislerde sperm yapım yetersizliği ise NOA (non-obstruktif azospermi) diye adlandırılır ve Ceşitli endokrin nedenler (orn;Kallmann sendromu, Endokrin bozukluklar, FSH / LH duşukluğu) veya tamamen nedensiz (İdiyopatik), Kemoterapi veya Radyoterapi sonrası gelişebilir. Aynı zamanda testis tumorleri, Kriptorşidizm (testislerin doğuştan torbada olmaması-kanalda kalması), Orkidopeksi (kanaldaki testislerin torbaya indirilmesi ameliyatı), Torsiyon, Kabakulak orşiti de NOA nedenidir. Ceşitli genetik bozukluklar, Karyotip anomalileri, Y kromozom delesyonu da NOA ya yol acar.

Kabakulak ne zaman kısırlık yapabilir? (Cocukken, ergenlikte…)

Cocuklarda kabakulak genellikle orta şiddette seyreder ve bir sorun yaratmadan iyileşir. Yetişkinlerde ise hastalık daha şiddetli belirtilerle gorulur ve sonrasında başka rahatsızlıklar cıkma ihtimali cocuklara gore biraz daha fazladır. Ergenlik cağından sonra ve erişkin yaşamda gecirilen kabakulak enfeksiyonu testis iltihabına (Orşit) neden olabilir. Bu enfeksiyon iki taraflı olduğunda, her iki yumurtalık da hastalandığında, kısırlığa neden olur. Tek taraflı yumurtalık enfeksiyonu genellikle uremeye engel oluşturmaz. İki yumurtalık arasında, belirgin bir fark varsa, bir uroloji uzmanına danışabilirsiniz.

İnmemiş testis nedir, bu sorunu olan her cocuk ileride kısır kalır mı?

Erkek bebekler doğmadan once her iki testis bebeğin karın boşluğundadır. Bebek anne karnında gelişimine devam ederken testisler de torbaya inmeye başlarlar. Karın ici boşluğundan sonra kasık bolgesini gecerek doğuma yakın torbaya yerleşirler. Nadiren bu torbaya iniş doğumdan sonraki ilk 6 ay icinde de devam eder. Yenidoğan bir erkek cocuk doğduğunda testisler şayet torbada değilse, bu duruma gercek inmemiş testis adı verilir. Coğu zaman tek tarafta, bazen de cift tarafta birden olur.Gercek inmemiş testiste onemli ozellik, bir ya da iki testisin hicbir zaman torbada olmamasıdır.En sık gorulduğu yerler; kasık ve karın icidir. İnmemiş testisin gorulme sıklığı, zamanında doğan bebeklerde yuzde 3,2 oranında iken, bu oran ikiz gebelik, duşuk doğum ağırlığı ve premature bebeklerde yuzde 30' lara kadar yukselir. İnmemiş testis 2 yaşına kadar ameliyat ile indirildiğinde uretkenlik şansı normalden farksızken, daha sonraki yaşlarda uretkenlik azalmaktadır. Yani inmemiş testisler kısırlık nedeni olabilir. En ideal ameliyat zamanı 6 ay ile 1 yaş arasıdır. Hangi nedenle olursa olsun inmemiş testis tedavisi 2 yaşın sonrasına bırakılmamalıdır. Cunku kısırlık yanında kanser riski de artmıştır. Bu bireyler ozellikle de 2 yaşından sonra ameliyat olmuşlarsa (ulkemizde bunların onemli bir kısmı sakerlikte fark edilir ve ameliyat edilirler) ileri yaşlarda kısırlık ve kanser gelişimi acısından takip edilmelidirler.

Testisler kac derece sıcaklıkta olmalı? Bunun onemi nedir?

Vucut sıcaklığı 37 derecedir. Erkeklerde yumurtalıklar kadınlardan farklı olarak torba icinde vucut dışına alınmıştır. Testisler 35.5 derecenin ustunde hicbir zaman fonksiyonlarını iyi goremezler. Sperm yapımı icin ideal testis sıcaklığı 32-35.5 derece arasındadır. Bu nedenle testisler vucut dışında ve havalanabilen bir yerde dururlar.

Cocuk sahibi olmak isteyen erkeklere neden sauna ve hamamı onermiyorsunuz?

Kesinlikle sperm yapımının ve kalitesinin bozulmaması icin hamam ve saunayı onermiyoruz. Ayrıca cok sıkı ic camaşırı, pantolon da yasaklar arasında. Uzun sure oturmak, kucakta laptop ile uzun sure calışmak, ocak başında veya fırın onunde uzun sure calışmak da testis ısısını yukselterek kısırlık nedeni olabiliyor.

Hangi mesleklere sahip olan erkeklerde kısırlık riski yuksek?

Cok sıcak ortamlarda ve surekli oturarak calışanlarlar; orneğin fırıncılar, cam ve dokum atolyelerinde calışanlar, tellaklar ve uzun sure hic kalkmadan otomobil, tır, minibus kullananlar, taksi şoforleri mesela. Rontgen ve radyasyonla ilgili bir meslek grubunda calışanlar da bu risk grubuna girer. Cok yoğun sigara dumanına (kohne kıraathaneler, barlar..) veya kimyevi maddelere (dericiler, boya fabrikasında calışanlar) maruz kalanlar da risk gurubuna girer.

Peki bu mesleklerde calışan erkeklere ne onerirsiniz? Ozellikle hic cocuk sahibi olmamışlarsa?

Bu işlerde calışanların cocuk sahibi olmak gibi niyetleri var ancak o an duşunmuyorlarsa en az yılda bir sperm tahlili yaptırmalarını oneriyorum. Cocuk sahibi olmak istiyor ve bunun icin cabalıyorlarsa, mumkunse tedavi oncesi 3 ay onceden izne ayrılmaları yerinde olur. Sperm yapımı 2-3 aylık bir sureci kapsar. Yani testisde bugun yapılan sperm 2-3 ay sonra dışarı boşalır. Bu nedenle onlemi bu sure icinde almak lazımdır ki, tedavi sırasında taze sperm ile işlem yapılabilsin. Eğer izin veya iş değişikliği mumkun değilse bazı ufak değişiklikler yapılabilir. Orneğin uzun sure arac kullanan şoforler koltuklarına terlemeyi veya ısıyı azaltan bambudan yapılmış aralıklı hasır koyabilirler.

Peki tekme ve top carpması da kısırlık nedeni olabilir mi? Bu tur durumlarda ne yapmak gerekiyor?

Testislere gelen tekme, top carpması gibi travmalarda, testislerde hasar oluşabilir.
Testis icine kanama, testis donmesi ciddi beslenme bozukluğu yaparak sperm yapımını bozabilir. Ozellikle tedavi suresince halı sahalardan ve travma oluşturabilecek durumlardan uzak durmada fayda vardır.

Kısır erkeklere ne tur tedaviler yapılıyor?

Oncelikle 3-5 gunluk cinsel perhiz sonrası yapılan bir sperm analizi ile spermlerin durumu saptanıyor. Sayı, hareket ve kalitelerine gore sorun nerde saptanıyor. Doğal olarak da tedavi buna yonelik yapılıyor. Ciddi sayı yetersizliğinde hasta direkt olarak tup bebek yontemlerine yonlendirilirken, duzelebilir nedenler (sigara, alkol, iş değişiklikleri..) duzeltildikten sonra bazen aşılama, bazen doğal yola bırakılır. Azospermik hastalarda oncelikle NOA ayırımı yapılır. Spermlerin dışarıya taşınmasını sağlayan kanallarda tıkanıklık olduğu zaman (obstruktif azoospermi), urologlar tarafından MESA veya TESA gibi yontemlerle sperm elde edilerek mikroenjeksiyon yapılır. Azoospermik erkeklerden sperm elde etme teknikleri ise PESA (perkutan epididimal sperm aspirasyonu) Epididim kanalından iğne ile girilerek sperm elde edilmesi, MESA (mikro epididimal sperm aspirasyonu), Epididim kanalından operasyon mikroskobu yardımıyla aspirasyon ile sperm elde edilmesi, TESA (testikular sperm aspirasyonu), Testis dokusundan iğne ile girilerek sperm elde edilmesi. TESE (testikular sperm ekstraksiyonu), Testis dokusundan acık operasyon ile sperm aranmasıdır. Mikro TESE Mikroskop eşliğinde testisten sperm elde edilmesidir.

Bu yontemlerle gebelik şansı yuzde kac?

Sağlıklı kişilerin her ay gebe kalma oranları %20-25 civarındadır. Sperm kalitesi ve hareketleri yeterli olan kişilerde aşılama gibi bir uygulama yapılırsa başarı %12-20 arasında değişir. Tup bebek yontemleri ile anne adayının yaşına bağlı olarak başarı %40-60 arasında değişir. Azospermi (NOA) nedeniyle yapılan Mikro TESE de sperm bulma ihtimali %0-%50 arasında değişir. Sperm bulunursa gebelik oranları %10-50 arasında değişir, ortalama %30 dolaylarındadır.

Hangi erkeklere “Siz kesinlikle baba olamazsınız” diyorsunuz?

NOA tanısı almış, uygun ve doğru yontemle yapılmış Mikro-TESE ye rağmen sperm cıkmamış adaylara, genetik testlerinde komplet AZF a ve b delesyonu olan hastalara, her iki testisi alınmış kişilere, sitotoksik kemoterapi ve radyoterapi gormuş kendi spermleri ile cocuk sahibi olamayacaklarını soyluyoruz.

[h=2]İstanbul Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]