Kaygı ve Stresin Belirtileri
Kaygı ve stres hem vucudu hem de psikolojiyi etkileyen bir duygu durumudur. Başa cıkabilmek ve yonetebilmek icin kaygının etkilerini ve ortaya cıkan belirtilerini iyi tanımak gerekir.
Fiziksel Belirtileri
Her ne kadar psikolojik kokenli olsa da kaygı ve buna bağlı olarak stres, vucutta birtakım fiziksel tepkilere yol acar. Bunlardan bazıları şunlardır:
• Terleme
• Boğuluyor olma hissi
• Ağız kuruması
• Kan basıncında, kalp atışında ve solunum sayısında artış
• Butun vucutta, kol ve bacak kaslarında kasılma, titreme, uyuşma hissi
• Kan şekerinde yukselme
• Bayılma hissi
• Baş donmesi
• İştahta artma ya da azalma
• Sınavlar sırasında tuvalete gitme ihtiyacı
• Ateş basması, yuzun kızarması ya da sararması
Kaygının Psikolojik Belirtileri
Alınganlık: Cocuğunuz ona soylediğiniz her şeyden başka bir anlam cıkarıyorsa, sizi yanlış anlamaya başlamışsa, muhtemelen alınganlık duygusu icindedir.
Kendine Guvensizlik: Sınavlarda aldığı duşuk notlardan sonra cocuklar genellikle “Başaramayacağım, ne yapsam olmuyor.” hissine kapılırlar.
Değişken Ruh HÂli: Gun icinde sık sık değişen duygusal iniş cıkışlar, kaygı yaşayan cocuklarda ve genclerde sıklıkla gorulebilir. Az once cok neşeli gorduğunuz cocuğunuz bir anda icine kapanabilir ya da sinirli davranabilir.
Aşırı Duygusallık: Yaklaşan sınav nedeniyle ve başarılı olamama endişesiyle, cocuğunuz her konuda aşırı duygusal tepkiler verebilir. Surekli bir ağlamaklı olma ya da aşırı duygusallaşma gorulebilir.
Tahammulsuzluk: Oğrencileri zorlayan sınav kaygısı, onların kendilerini cok yetersiz ya da caresiz hissetmelerine neden olabilmektedir. Dolayısıyla olaylara karşı daha duyarlı ve tepkili yaklaşabilirler. Normal şartlarda cok tepki gostermedikleri konularda cok sert tepkiler alabilirsiniz.
Kaygının Davranışsal Belirtileri
Agresiflik: Hemen her konuda saldırgan davranışlar ortaya cıkabilir. Orneğin; yerden cantasını alırken bile cocuk, eşyaları iterek, devirip dokerek hareket edebilir.
Uyku Sorunları: Sınav donemi, uyku bozukluklarının en yoğun olarak ortaya cıktığı donemdir. Bazı oğrencilerde aşırı uyku duşkunluğu gorulebilirken, bazıları uykusuzluk yaşayabilirler. Her iki durum da uyku bozuklukları tanımı icinde yer alır ve cocukları cok zorlar. Uyku, sınav gibi yoğun dikkat gerektiren donemlerde en temel ihtiyacların başında yer almaktadır.
Yeme Bozuklukları: Aynı uyku bozukluklarında olduğu gibi, sınav kaygısı yaşayan bazı cocuklar aşırı yemek yemeye başlarken, bazıları da tamamen iştahsız olabilir. Oysa asıl bu donemde duzenli ve sağlıklı beslenmek cok onemlidir.
Kacınma Tutum ve Davranışları: Sınav kaygısı yoğunlaştıkca, bazı cocuklar kaygıyla baş edemedikleri icin sorun yaratan konudan kacma davranışları sergiler. Ders calışması gerekirken, zamanı daha fazla televizyon izlemeye ya da gezip tozmaya ayırabilir.
Ozellikle de cocuk kendince calıştığını duşunuyorsa ve bu calışmanın karşılığında hÂl istediği duzeye ulaşamamışsa, artık calışmaya gerek kalmadığını duşunerek, “Nasıl olsa yapamıyorum.” duygusuna kapılabiliyor. Bu durumda da derslere olan ilgisini ve hevesini de kaybederek, okula gitmek istemiyor, calışmayı reddediyor.
Kaygının Zihinsel Belirtileri
Unutkanlık: Sınavda o ana kadar oğrendiklerini hatırlayamamak, hatırladıklarından emin olamamak.
Kararsızlık: Secenekler arasında kararsız kalmak, neyin doğru neyin yanlış olduğu konusunda ikilemler yaşamak.
Dikkatini Toplayamamak: Dikkatini cozmesi gereken soruya ya da oğrenmesi gereken konuya verememek, odaklanma sorunu yaşamak.
Butun bu belirtilerin aynı anda gorulmesi gerekmez. Ancak sınav kaygısı yaşayan bir genc bu duygu durumlarını ve fizyolojik belirtilerini yaşar. Eğer doğru yonlendirilir ve kontrol altına alınabilirse, kaygı cocuklarımızın sınavı kazanmaları konusunda etkili bir yontem olabilir ya da bu kaygı gercekten de sınavı kazanmalarının onundeki en buyuk engel olabilir.
Peki, ne yapılmalıdır? Ya da anne baba olarak biz neler yapabiliriz?
Hep ifade edilen goruş, kaygının ortadan kaldırılması gerektiğidir. Ancak bu goruşun yanlış olduğu ve aksine, doğru kullanılması kaydıyla biraz kaygı ve stresin gerekli olduğu ortaya cıkmış durumdadır.

[h=2]İstanbul Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]