Kış mevsiminin en populer ve en iyi sporu olan kayak, eğlenceli olduğu kadar ceşitli tehlike ve riskleri de birlikte taşır.
Hic bilmeyenden en ustasına kadar, her yaştan bircok kişi aynı yerde kaymaktadır.
Kayak kazaları, en hafif burkulma ve carpışmadan, olumle sonuclananlara kadar cok ceşitlidir. En usta kayakcılar bile cok ciddi kazalar yapmaktadır.
Butun yaralanma ve kazalarda ortopedi uzmanı muayenesi şarttır. En cok diz, el-el bileği, omuz, bacak ve ayak bileği travmaları gorulur, ozellikle dizdeki bağ kopması, meniskus yırtığı ve kanamaların iyi değerlendirilmesi gerekir.
Kayak yaralanmalarının en onemli nedenleri; Eğitimsizlik, acemilik gibi kişisel nedenler, uygun olmayan kayak malzemesi (bot, bağlama, kayak boyu), cok kalabalık, dik ve engebeli pistler, iklim koşulları, … olarak ozetlenebilir.
Kayak kazalarında başlıca etkenler:
1- İnsan faktoru,
2-Malzeme faktoru,
3-Cevre koşulları
İnsan Faktoru:
- ‘Yavaş yavaş kayarım, duşe kalka oğrenirim’ duşuncesi cok yanlıştır. Ders almak şarttır.
Kayak dersleri kaza oranını en aza indirir. En cok yeni başlayanlar ve acemiler kaza yapar veya kazaya sebep olur. Acemiliğini hissettiğiniz kişilerin uzağından geciniz veya yol veriniz.
- Yorgunluk, halsizlik (uzun sure kaymak), alkollu olmak refleksleri ve kontrolu azaltır, kaza riskini arttırır. Yorulunca dinlenmek gerekir.
- Kayakta hız yapmak spor olarak vucuda yararlı değildir. Tekniğine ve kurallara uyarak kaymak, hızlı kaymaktan daha yararlı ve guvenlidir. Once yavaşlamayı ve durmayı oğreniniz.
- Kayakta ilk duşme anında ağrı, soğuk nedeniyle az hissedilir. Zamanla ic kanama ve odem arttıkca ağrı şiddetlenir.
- Başlangıcta pisti tanımak icin yavaş yavaş kayılmalı; olası tumsek ve cukurlara, virajlara, engellere, pistin eğimine dikkat edilmelidir. Bu ozellikler her gun değişir.
- Kayarken asla pist dışına cıkmayın. Issız yerlere sapmayın, kaybolmayın.
- Duşme tekniğini bilmek yaralanmayı onler. İlk kural duşmemeye calışmaktır. En ufak bir tehlikede kendinizi yere atmayın; yavaşlamaya, durmaya calışın. Carpışmamak icin duşmek yerine, etrafından gecmeyi deneyin. Dizlerin bukulmuş olması ve yana duşmek daha guvenlidir. Duştuğunuzde kendinizi kontrol edin, emniyetli bir yere cekilin, biraz dinlenin ve gerekirse yardım isteyin.
Kayak kazalarında malzeme faktoru: Ozellikle ayakkabı, bağlama, kayak boyu ve butun bunların kişiye uygunluğu cok onemlidir. Duşme anında kayağın cıkması (bağlamanın atması) yaralanma riskini buyuk olcude azaltır. Bağlamanın kaliteli olması ve iyi ayarlanması gerekir. Kayak gozluğu kullanılması gozlerin cabuk yorulmasını onler ve uygun kıyafet giyilmesi hareketlerde rahatlık sağlar. Kafa travmalarından korunmak icin ozellikle cocuklarda kask kullanılmalıdır. Baton kullanmak şarttır.
Kayakta risk oluşturan cevre faktorleri:
- Pistin eğimi, dar oluşu, engebeler, virajlar, cukur ve tumsekler, ağaclar, kayalar,
- Kar kalınlığı, erimesi, donması,
- Hava durumu; sis, şiddetli kar yağışı, tipi, goruş mesafesinin azalması,
- Pistin kalabalık olması (carpışma).
BUZ-SOĞUK uygulanması:
İncinen travmalı bolgeye buz veya donmuş jel uygulamasının 10-15 dakika yapılması gerektiği yanlış bilinmektedir. Saatlerce buz-soğuk uygulanabilir. Onemli olan cildi dondurmamaktır. Mutlaka bir havlu veya beze sarılarak uygulanmalıdır. İlk 12-24 saat daha etkilidir. Acık yaraya kesinlikle buz uygulanmamalı, kompres yapılarak kanama onlenmelidir. Kanamalı veya travmalı bolge yuksekte tutulmalıdır. Kapalı travmalarda buz-soğuk uygulanması ağrıyı azaltır, şişmeyi ve ic kanamayı onler, iyileşme cabuklaşır.
Butun yaralanma ve kazalarda Ortopedi Uzmanı muayenesi gerekir.
Prof. Dr. Mehmet ALTINMAKAS

[h=2]İzmir Ortopedi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]