Afganistan



Coğrafi Verileri


Konum: Guney Asya'da, Pakistan'ın kuzey batısında, İran'ın doğusunda yer almaktadır.
Coğrafi konumu: 33 00 Kuzey enlemi, 65 00 Doğu boylamı
Haritadaki konumu: Asya
Yuzolcumu: toplam: 647,500 km²; kara: 647,500 km²; su: 0 km²
Sınırları: toplam: 5,529 km
Sınır komşuları: kuzeydoğuda Cin 76 km, batıda İran 936 km, doğu ve guneyde Pakistan 2,430 km, kuzeyde Tacikistan 1,206 km, kuzeyde Turkmenistan 744 km, kuzeyde Ozbekistan 137 km
Sahil şeridi: 0 km (kara ile cevrili)
Sahip olduğu denizler: yok (kara ile cevrili)
İklimi: Sert bir bozkır iklimi hakimdir; kışları soğuk, yazları sıcak gecer.
Arazi yapısı: Kuzeydoğu ve guneyde engebeli dağlık arazilere ve ovalara sahiptir. Kuzey doğusunu Hindu Kuş dağları kaplar. Ayrıca guneyde Suleyman, kuzeyde Bendi Turkistan dağları mevcuttur. Guney bati bolgeleri geniş collerle kaplıdır.
Deniz seviyesinden yuksekliği: en alcak noktası: Amu Darya 258 m; en yuksek noktası: Nowshak 7,485 m
Doğal kaynakları: doğal gaz, petrol, komur, bakır, krom, kukurt, kurşun, cinko, demir, berilyum, yakut, tuz, kıymetli taşlar
Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %12.3
otlaklar: %46
ormanlık arazi: %3
diğer: %39 (2003 verileri)
Sulanan arazi: 27.200 km² (2003 verileri)
Doğal afetler: Hindu Kuş dağları bolgesinde depremler; su baskınları; kuraklıklar
Akarsuları: En onemli akarsuyu Hilmend'dir. Amuderya, Kokca, Kunduz ve KÂbil adlı akarsuları bulunmaktadır. Bunların dışında kucuklu buyuklu cok sayıda akarsuyu mevcuttur.
Coğrafi not: Kara ile cevrili


Nufus Bilgileri


Nufus: 31,056,997 (2006 Temmuz ayı tahmini)
Yaş yapısı: 0-14 yaşlarda: %44.6 (erkek 7,095,117/kadın 6,763,759)
15-64 yaşlarda: %52.9 (erkek 8,436,716/kadın 8,008,463)
65 yaş ve uzerinde: %2.4 (erkek 366,642/kadın 386,300) (2006 tahmini)
Nufus artış oranı: %2.67 (2006 tahmini)
not: Bu oran İran multecilerini de kapsar.
Multeci sayısı: 23.06 multeci/1,000 nufus (2004 tahmini)
Cinsiyet oranı: doğumlarda: 1.05 erkek/kadın
15 yaş altı: 1.05 erkek/kadın
15-64 yaşlarında: 1.05 erkek/kadın
65 yaş ve uzeri: 0.95 erkek/kadın
toplam nufusta: 1.05 erkek/kadın (2006 tahmini)
Bebek olum oranı: 160.23 olum/1,000 doğan bebek (2006 tahmini)
Ortalama hayat suresi: Toplam nufus: 43.34 yıl
erkeklerde: 43.16 yıl
kadınlarda: 43.53 yıl (2006 tahmini)
Ortalama cocuk sayısı: 6.69 cocuk/1 kadın (2006 tahmini)
HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0.01(2001 verileri)
Ulus: Afgan
Nufusun etnik dağılımı: Pestunlar %42, Tacikler %27, Hazaralar %9, kucuk etnik unsurlar (Aymaklar, Turkmenler, Beluciler ve diğerleri) %13, Ozbekler %9
Dinler: Sunni Muslumanlar %80, Şii Muslumanlar %19, diğerleri %1
Dil: Resmi dil Pestuca ve Tacikcedir. Nufusun %35 i Pestuca, %50 si Farisice (Dari), %11 i Ozbekce ve Turkmence, %4 u Belucice ve Pasice) ve diğer azınlıkların dillerinde konuşmaktadır.
Okur yazar oranı: 15 yaş ve uzeri bilgiler
toplam nufus: %36
erkeklerin: %51
kadınların: %21 (1999 tahmini)


Yonetimi


Ulke adı: Resmi tam adı: Afganistan İslam Cumhuriyeti
kısa şekli : Afganistan
Yerel tam adı: Jomhuri-ye Eslami-ye Afghanestan
yerel kısa şekli: Afganestan
eski adı: Afganistan Cumhuriyeti
ingilizce: Islamic Republic of Afghanistan
Yonetim şekli: İslam Cumhuriyeti
Başkent: Kabil
İdari bolumler: 34 il; Badakhshan, Badghis, Baghlan, Balkh, Bamian, Daykondi, Farah, Faryab, Ghazni, Ghowr, Helmand, Herat, Jowzjan, Kabil, Kandahar, Kapisa, Khowst, Konar, Kondoz, Laghman, Lowgar, Nangarhar, Nimruz, Nurestan, Oruzgan, Paktia, Paktika, Panjshir, Parvan, Samangan, Sar-e Pol, Takhar, Vardak, Zabol .
Bağımsızlık gunu: 19 Ağustos 1919
Milli bayram: Kurtuluş gunu, 19 Ağustos (1919)
Anayasa: 16 Ocak 2004
Hukuk sistemi: İslam hukuku
Uye olduğu uluslararası orgut ve kuruluşlar: AsDB (Asya Kalkınma Bankası), CP, ECO (Ekonomik İşbirliği Orgutu), ESCAP (Asya ve Pasifikler Ekonomik ve Sosyal Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Orgutu), G-77, IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Orgutu), ICRM (Uluslararası Kızılhac ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IDB (İslam Kalkınma Bankası), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhac ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), ILO (Uluslarası Calışma Orgutu), IMF (Uluslararası Para Fonu),Intelsat, IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Gocmen Teşkilatı), ITU (Uluslararası Telekomunikasyon Birliği), NAM, OIC (İslam Konferansı Orgutu), OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kultur Orgutu), UNIDO (Endustriyel Kalkınma Orgutu), UPU (Dunya Posta Birliği), WFTU (Dunya İşci Sendikaları Federasyonu), WHO (Dunya Sağlık Orgutu), WMO (Dunya Meteoroloji Orgutu), WToO (Dunya Turizm Orgutu)


Ekonomik Gostergeler


Ekonomiye genel bakış: Afganistan kara il cevrili bir ulkedir, ekonomisi tarıma ve hayvancılığa (koyun ve keci yetiştirmeye) bağlıdır.
İş gucu: 15 milyon (2004 verileri)
Sektorlere gore işgucu dağılımı: tarım %80, endustri %10, hizmet %10 (2004 verileri)
Endustri: Kucuk capta tekstil, sabun, mobilya, ayakkabı, gubre, cimento; el yapımı halılar; doğal gaz, yağ, komur, bakır işletmeleri.
Elektrik uretimi: 905 milyon kWh (2003 tahmini)
Elektrik tuketimi: 1.042 milyar kWh (2003 tahmini)
Elektrik ihracatı: 0 kWh (2001 tahmini)
Elektrik ithalatı: 200 milyon kWh (2003)
Tarım ve hayvancılık urunleri: haşhaş, buğday, meyveler, fındık; yun, deri
İhracat tutarı: 471 milyon$ (2005 verileri)
İhracat urunleri: haşhaş, meyve ve fındık, el yapımı halılar, yun, pamuk, deri, değerli taş ve mucevherler.
İhracat ortakları: Pakistan, İran, Almanya, Hindistan, Birleşmiş Krallıklar, Belcika, Luksemburg, Cek Cumhuriyeti
İthalat tutarı: $3.87 milyar (2005 verileri)
İthalat urunleri: Yabancı sermaye, yiyecek ve petrol urunleri, cok sayıda tuketim malı
İthalat ortakları: Pakistan, İran, Japonya, Singapur, Hindistan, Guney Kore, Almanya
Dış borc tutarı: 8 milyar $ (2004 verileri)
Para birimi: afgani (AFA)
Para birimi kodu: AFA
Mali yıl: 21 Mart - 20 Mart



İletişim Bilgileri


Kullanılan telefon hatları: 100.000 (2005)
Telefon kodu: 93
Radyo yayın istasyonları: AM 21 (6 sı pasif durumda; Kabil radrosu aktif olanıdır), FM 23, kısa dalga 1 (diller Peştuca, Darice, Urduca ve İngilizce) (2003)
Radyolar: 167,000 (1999)
Televizyon yayını yapan istasyonlar: azami 10 (Kabil'in bir merkezi devlet televizyon şebekesi ve 30 ilde yayın yapan dokuz bolgesel istasyon.) (1998)
Televizyonlar: 100,000 (1999)
Internet kısaltması: .af
Internet servis sağlayıcıları: 22 (2006 verileri)


Ulaşım ve Taşımacılık


Demiryolları: toplam: 24.6 km
Karayolları: toplam: 34,789 km
asfalt: 8,231 km
asfalt olmayan: 26,558 km (2006 tahmini)
Su yolları: 1,200 km (2005)
Boru hatları: gaz 466 km (2006)
Limanları: Keyrabad, Shir Khan
Hava alanları: 46 (2006 tahmini)
Helikopter alanları: 9 (2006 tahmini)