Bolivya


Coğrafi Verileri


Konum: Guney Amerika'nın orta kesiminde yer almakta olup, kuzey ve doğuda Brezilya, guneydoğuda Paraguay, guneyde Arjantin, guneybatıda Şili ve batıda Peru ile cevrilidir.
Coğrafi konumu: 17 00 Guney enlemi, 65 00 Batı boylamı
Harita konumu: Guney Amerika
Yuzolcumu: toplam: 1,098,580 km²
kara: 1,084,390 km²
su: 14,190 km²
Sınırları: toplam: 6,743 km
Sınır komşuları: Arjantin 832 km, Brezilya 3,400 km, Şili 861 km, Paraguay 750 km, Peru 900 km
Sahil şeridi: 0 km (kara ile cevrili)
Denizleri: yok (kara ile cevrili)
İklimi: Deniz seviyesine gore ceşitlilik gostermektedir. Nemli ve soğuk tropikal iklimden, soğuk kutup iklimine kadar bir cok iklimin ozelliklerini taşır.
Arazi yapısı: Engebeli Andlar, dağlık Altiplano yaylası, tepelikler, Amazon havzasında duz ovalıkları ile Bolivya 3 esas bolgeye ayrılır. Kuzeyde ve doğuda Oriente, kuzeybatıda Lianos, guneydoğuda Bolivya Chaco bolgeleri yer almaktadır.
Deniz seviyesinden yuksekliği: en alcak noktası: Rio Paraguay 90 m
en yuksek noktası: Nevado Sajama 6,542 m
Doğal kaynakları: Kalay, doğal gaz, petrol, cinko, tungsten, antimon, gumuş, demir, kurşun, altın, kereste, hidro guc
Arazi kullanımı: tarıma elverişli: %2
otlaklar: %24
ormanlık arazi: %53
diğer: %21 (1993 verileri)
Sulanan arazi: 1,750 km² (1993 verileri)
Doğal afetler: Kuzeydoğuda su baskınları (Mart - Nisan)
Coğrafi not: kara ile cevrili


Nufus Bilgileri


Nufus: 8,300,463 (Temmuz 2001 verileri)
Yaş yapısı: 0-14 yaş: %38.46 (erkek 1,626,698; kadın 1,565,748)
15-64 yaş: %57.07 (erkek 2,315,098; kadın 2,421,987)
65 yaş ve uzeri: %4.47 (erkek 166,986; kadın 203,946) (2001 verileri)
Nufus artış oranı: %1.76 (2001 verileri)
Multeci oranı: -1.45 multeci/1,000 nufus (2001 tahmini)
Cinsiyet oranı: doğumlarda: 1.05 erkek/kadın
15 yaş altı: 1.04 erkek/kadın
15-64 yaş: 0.96 erkek/kadın
65 yaş ve uzeri: 0.82 erkek/kadın
toplam nufusta: 0.98 erkek/kadın (2001 verileri)
Bebek olum oranı: 58.98 olum/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
Ortalama hayat suresi: toplam nufus: 64.06 yıl
erkek: 61.53 yıl
kadın: 66.72 yıl (2001 verileri)
Ortalama cocuk sayısı: 3.51 cocuk/1 kadın (2001 tahmini)
HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0.1 (1999 verileri)
HIV/AIDS - hastalıkları taşıyan insan sayısı: 4,200 (1999 verileri)
HIV/AIDS - olumleri: 380 (1999 verileri)
Ulus: Bolivyalı
Nufusun etnik dağılımı: Quechua %30, Aymara %25, melez %30, beyaz ırk %15
Dinler: Roma Katolikleri %95, Protestanlar (Evangelist methodistler)
Diller: İspanyolca (resmi), Quechua (resmi), Aymara (resmi)
Okur yazar oranı: 15 yaş ve uzeri bilgiler
toplam nufus: %83.1
erkek: %90.5
kadın: %76 (1995 verileri)


Yonetimi


Ulke adı: Resmi tam adı: Bolivya Cumhuriyeti
kısa şekli : Bolivya
Yerel tam adı: Republica de Bolivya
yerel kısa şekli: Bolivya
ingilizce: Bolivia
Yonetim Bicimi: Başkanlık Tipi Cumhuriyet
Başkent: La Paz (devletin bulunduğu şehir); Sucre (legal başkent ve adliyenin bulunduğu şehir)
İdari bolmeler: 9 bolum; Chuquisaca, Cochabamba, Beni, La Paz, Oruro, Pando, Potosi, Santa Cruz, Tarija
Bağımsızlık gunu: 6 Ağustos 1825 (İspanya'dan ayrıldı)
Milli bayram: Bağımsızlık gunu, 6 Ağustos (1825)
Anayasa: 2 Şubat 1967; Ağustos 1994 tarihinde yeniden gozden gecirilmiştir.
Hukuk sistemi: İspanyol hukuku temel alınmıştır.
Uye olduğu uluslararası orgut ve kuruluşlar: CAN, CCC (Gumruk İşbirliği Konseyi), ECLAC (Birleşmiş Milletler Latin Amerika ve Karayipler Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Orgutu), G-11, G-77, IADB (Amerika Bolgesi Kalkınma Bankası), IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Orgutu), ICRM (Uluslararası Kızılhac ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhac ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), ILO (Uluslarası Calışma Orgutu), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Orgutu), Intelsat (Uluslararası Telekomunikasyon ve Uydu Orgutu), Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Gocmen Teşkilatı), ITU (Uluslararası Telekomunikasyon Birliği), LAES, LAIA (Latin Amerika Entegrasyon Birliği), Mercosur (Guney Amerika Ulkeleri Ortak Pazarı), MONUC (BM Kongo Operasyonu), NAM, OAS (Amerika Devletleri Teşkilatı), OPANAL, OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), PCA (Daimi Hakemlik Mahkemesi), RG, UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kultur Orgutu), UNIDO (Endustriyel Kalkınma Orgutu), UNMIK (BM Kosova Gecici Yonetimi), UNTAET (BM Doğu Timor Geciş Yonetimi), UPU (Dunya Posta Birliği), WCL (Dunya Emek Konfederasyonu), WFTU (Dunya İşci Sendikaları Federasyonu), WHO (Dunya Sağlık Orgutu), WIPO (Dunya Fikri Mulkiyet Teşkilatı), WMO (Dunya Meteoroloji Orgutu), WToO (Dunya Turizm Orgutu), WTrO (Dunya Ticaret Orgutu)


Ekonomik Gostergeler


Ekonomiye genel bakış: 1940`lara değin yalnızca ihracata yonelik madenciliğe dayalı ve dışa kapalı bir ekonomisi olan Bolivya, bugun ticaret, finans, madencilik ve sanayi temelinde gelişen karma bir ekonomiye sahiptir. Guney Amerika`nın en yoksul ulkelerinden biri olan Bolivya`da, devlet gelirleri ile yabancı yatırımların cok az oluşu ve yonetimde bir turlu istikrar sağlanamaması yuzunden, ekonomik durum iyileştirilememiştir. Cumhurbaşkanı Sanchez de Lozada (1993-97), piyasa ekonomi reformlarını ilerletmiştir. Lozada`nın başarısı, Meksika ve Mercosur (Guney Amerika Ulkeleri Ortak Pazarı) ile serbest ticaret antlaşması ve ulke havayolları, telefon kurumu, demiryolları, elektrik santrali ve petrol sanayini ozelleştirmeyi kapsamaktadır. Hugo Banzer Suarez ise ulkenin yatırım koşullarını değiştirmek icin suregelen ahlak bozukluğuna karşı kampanya başlatmıştır. 1999`da Brezilya ile arasına doşenen 2 milyar $ lık doğal gaz boru hattının tamamlanmasıyla, Bolivya bolgenin enerji faaliyet merkezi haline gelmeyi ummaktadır.
GSYİH: Satınalma gucu paritesi - $20.9 milyar (2000 verileri)
GSYİH - reel buyume: %2.5 (2000 verileri)
GSYİH - sektorlere gore: tarım: %16
endustri: %31
hizmet: %53 (1999 verileri)
Enflasyon oranı (tuketici fiyatlarında): %4.4 (2000 verileri)
İş gucu: 2.5 milyon
İşsizlik oranı: %11.4 (1997)
Butce: gelirler: 2.7 milyar $; giderler: 2.7 milyar $ (1998)
Endustri: madencilik, arıtım, petrol, yiyecek ve icecek, tutun, el sanatları, giysi
Endustrinin buyume oranı: %4 (1995 verileri)
Elektrik uretimi: 3.625 milyar kWh (1999)
Elektrik uretimi icin kaynaklar: Fosil yakıtlar: %56.61
hidro: %41.6
nukleer: %0
diğer: %1.79 (1999)
Elektrik tuketimi: 3.377 milyar kWh (1999)
Elektrik ihracatı: 4 milyon kWh (1999)
Elektrik ithalatı: 10 milyon kWh (1999)
Tarım urunleri: Soya fasulyesi, kahve, pamuk, mısır, şekerkamışı, pirinc, patates, kereste
İhracat: 1.26 milyar $ (2000 verileri)
İhracat urunleri: Soya fasulyesi, baklagiller, doğal gaz, cinko, altın, ormancılık urunleri
İhracat ortakları: İngiltere %16, ABD %12, Peru %11, Arjantin %10, Kolombiya %7 (1998)
İthalat: 1.86 milyar $ (2000 verileri)
İthalat urunleri: Yatırım malları, ham maddeler ve endustri malları, kimyasal maddeler, petrol, gıda
İthalat ortakları: ABD %32, Japonya %24, Brezilya %12, Arjantin %12, Şili %7, Peru %4, Almanya %3, diğer %6 (1998)
Dış borc tutarı: 6.6 milyar $ (2000)
Para birimi: Bolivya Pesosu (BOB)
Para birimi kodu: BOB
Mali yıl: Takvim yılı


İletişim Bilgileri


Kullanılan telefon hatları: 327,600 (1996)
Telefon kodu: 591
Radyo yayın istasyonları: AM 171, FM 73, kısa dalga 77 (1999)
Radyolar: 5.25 milyon (1997)
Televizyon yayını yapan istasyonlar: 48 (1997)
Televizyonlar: 900,000 (1997)
Internet kısaltması: .bo
Internet servis sağlayıcıları: 9 (2000)
Internet kullanıcıları: 35,000 (2000)


Ulaşım ve Taşımacılık


Demiryolları: toplam: 3,691 km
Karayolları: toplam: 49,400 km
asfalt: 2,500 km
asfalt olmayan: 46,900 km (1996)
Deniz yolları: 10,000 km
Boru hatları: Ham petrol 1,800 km; petrol urunleri 580 km; doğal gaz 1,495 km
Limanları: yok
Hava alanları: 1,093 (2000 verileri)