Bosna-Hersek


Coğrafi Verileri


Konum: Guneydoğu Avrupa'da, Adriyatik Denizi ve Hırvatistan sınırında bulunan bir ulke.
Coğrafi konumu: 44 00 Kuzey enlemi, 18 00 Doğu boylamı
Harita konumu: Kuzeybatı Balkanlar, Avrupa
Yuzolcumu: toplam: 51,129 km²
kara: 51,129 km²
su: 0 km²
Sınırları: toplam: 1,459 km
Sınır komşuları: Hırvatistan 932 km, Yugoslavya 527 km
Sahil şeridi: 20 km
İklimi: Sıcak yazlar ve soğuk kışlar; deniz seviyesinden daha yuksek bolgelerde yazlar kısa ve serin, kışlar uzun ve sert gecer; kıyı bolgelerinde kışlar ılıman ve yağışlıdır.
Arazi yapısı: Arazi dağlık ve vadilerle kaplıdır.
Deniz seviyesinden yuksekliği: en alcak noktası: Adriyatik Denizi 0 m; en yuksek noktası: Maglic 2,386 m
Doğal kaynaklar: Komur, demir, boksit, manganez, ormanlar, bakır, krom, kurşun, cinko, hidro guc
Arazi kullanımı: Tarıma elverişli: %14
surekli ekinler: %5
otlaklar: %20
ormanlar: %39
diğer: %22 (1993 verileri)
Sulanan arazi: 20 km² (1993 verileri)
Doğal afetler: Yıkıcı depremler


Nufus Bilgileri


Nufus: 3,922,205
Yaş yapısı: 0-14 yaş: %20.13 (erkek 405,713; kadın 383,850)
15-64 yaş: %70.78 (erkek 1,422,796; kadın 1,353,410)
65 yaş ve uzeri: %9.09 (erkek 150,802; kadın 205,634) (2001 verileri)
Nufus artış oranı: %1.38 (2001 verileri)
Multeci oranı: 8.91 multeci/1,000 nufus (2001 tahmini)
Cinsiyet oranı: doğumlarda: 1.07 erkek/kadın
15 yaş altı: 1.06 erkek/kadın
15-64 yaş: 1.05 erkek/kadın
65 yaş ve uzeri: 0.73 erkek/kadın
toplam nufus: 1.02 erkek/kadın (2001 verileri)
Bebek olum oranı: 24.35 olum/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
Ortalama hayat suresi: toplam nufus: 71.75 yıl
erkek: 69.04 yıl
kadın: 74.65 yıl (2001 verileri)
Ortalama cocuk sayısı: 1.71 cocuk/1 kadın (2001 tahmini)
HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0.04 (1999 verileri)
HIV/AIDS - hastalıklarından olenler: 100 den az (1999 verileri)
Ulus: Boşnak, Hersek
Nufusun etnik dağılımı: Boşnak %31, Sırp %31, Hırvat %17, Yugoslav, diğer %2.5 (1991)
Dinler: İslam %40, Ortodoks %31, Katoliklik %15, Protestan %4, diğer %10
Dil: Hırvatca, Sırpca, Boşnakca


Yonetimi


Ulke adı: Resmi adı: Bosna - Hersek Cumhuriyeti
yerel adı: Bosna i Hercegovina
ingilizce: Bosnia and Herzegovina
Yonetim bicimi: Başkanlık Tipi Cumhuriyet
Başkent: Saraybosna
Bağımsızlık: 1 Mart 1992 (Yugoslavya'dan ayrıldı)
Milli bayram: Ulusal gun, 25 Kasım (1943)
Anayasa: 14 Aralık 1995
Hukuk sistemi: Genel hukuk kuralları cercevesinde duzenlenmiştir.
Uye olduğu uluslararası orgut ve kuruluşlar: BIS, CE (Avrupa Konseyi), CEI (Orta Avrupa Girişimi), EBRD (Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası), ECE (Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Orgutu), G-77, IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Orgutu), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), ILO (Uluslarası Calışma Orgutu), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Orgutu), Inmarsat (Uluslararası Denizcilik Uydu Teşkilatı), Intelsat (Uluslararası Telekomunikasyon ve Uydu Orgutu), Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Gocmen Teşkilatı), ISO (Uluslararası Standartlar Orgutu), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), NAM, OAS (Amerika Devletleri Teşkilatı), OIC (İslam Konferansı Orgutu), OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), OSCE (Avrupa Guvenlik ve İşbirliği Orgutu), UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kultur Orgutu), UNIDO (Endustriyel Kalkınma Orgutu), UNMEE (BM Etyopya-Eritre Misyonu), UNTAET (BM Doğu Timor Geciş Yonetimi), UPU (Dunya Posta Birliği), WHO (Dunya Sağlık Orgutu), WIPO (Dunya Fikri Mulkiyet Teşkilatı), WMO (Dunya Meteoroloji Orgutu), WToO (Dunya Turizm Orgutu), WTrO (Dunya Ticaret Orgutu)


Ekonomik Gostergeler


Ekonomiye genel bakış: 1991 yılında Bosna-Hersek bağımsızlığını kazandığında 3,5 yıl suren savaş ulke kaynaklarının coğunun tukenmesine neden olmuştu. 1994 yılı Ağustos ayı itibariyle Bosna-Hersek Federasyonu hukumeti başlattığı makroekonomik istikrar programı sonucunda 1995 yılında ekonomide canlanma kaydetmiş ve hiperenflasyon kontrol altına alınmıştır. Savaş sonrası Bosna-Hersek'te ulaşım yolları buyuk oranda tahrip olmuştur. Yurtdışı bağlantılı tek bir demiryolu kalmamış, telekomunikasyon ve radyo-televizyon tesisleri tamamen zarar gormuştur. Eski Yugoslavya'da elektrik muhendisliği, madencilik, l işleme, tarım ve gıda sektorlerinde faaliyet gosteren bazı buyuk firmalara ev sahipliği yapmış olan Bosna-Hersek'te uretimin buyuk bir kısmı kamulaştırılmış olmasına rağmen kucuk olcekli pek cok ozel firma da bulunmaktadır. Ticaretin buyuk bir kısmı da ozel firmalar tarafından gercekleşmiştir. Sanayi altyapısına sahip olmasına karşın Bosna-Hersek Makedonya'dan sonra eski Yugoslav devletleri arasında milli geliri en duşuk ulkedir.
GSYİH: Satınalma gucu paritesi - 6.5 milyar $ (2000 verileri)
GSYİH - reel buyume: %8 (2000 verileri)
GSYİH - sektorlere gore: tarım: %19
endustri: %23
hizmet: %58 (1996 verileri)
Enflasyon oranı (tuketici fiyatlarında): %8 (2000 verileri)
İş gucu: 1.026 milyon
İşsizlik oranı: %35-%40 (1999 verileri)
Butce: gelirler: 1.9 milyar $; giderler: 2.2 milyar $ (1999 verileri)
Endustri: celik, komur, demir, kurşun, cinko, manganez, boksit, araclar, tekstil, tutun mamulleri, ahşap mobilya, tank ve ucak toplulukları, petrol arıtımı
Endustrinin buyume oranı: %10 (2000 verileri)
Elektrik uretimi: 2.585 milyar kWh (1999)
Elektrik uretimi icin kaynaklar: Fosil yakıtlar: %38.68
hidro: %61.32
nukleer: %0
diğer: %0 (1999)
Elektrik tuketimi: 2.684 milyar kWh (1999)
Elektrik ihracatı: 150 milyon kWh (1999)
Elektrik ithalatı: 430 milyon kWh (1999)
Tarım urunleri: buğday, mısır, meyve, sebze, canlı hayvanlar
İhracat: 950 milyon $ (2000 verileri)
İhracat ortakları: Hırvatistan, İsvicre, İtalya, Almanya
İthalat: 2.45 milyar $ (2000 verileri)
İthalat ortakları: Hırvatistan, Slovenya, Almanya, İtalya
Dış borc tutarı: 3.4 milyar $ (2000 verileri)
Para birimi: Marka (BAM)
Para birimi kodu: BAM
Mali yıl: Takvim yılı


İletişim Bilgileri


Kullanılan telefon hatları: 303,000 (1997)
Telefon kodu: 387
Radyo yayın istasyonları: AM 8, FM 16, kısa dalga 1 (1998)
Radyolar: 940,000 (1997)
Televizyon yayını yapan istasyonlar: 33 (1995)
Internet kısaltması: .ba
Internet servis sağlayıcıları: 3 (2000)
Internet kullanıcıları: 3,500 (2000)


Ulaşım ve Taşımacılık


Demiryolları: toplam: 1,021 km
Karayolları: toplam: 21,846 km
asfalt: 14,020 km
asfalt olmayan: 7,826 km
Boru hatları: Ham petrol 174 km; doğal gaz 90 km (1992)
Limanlar: Bosanska Gradiska, Bosanski Brod, Bosanski Samac, Brcko Orasje
Hava alanları: 28 (2000 verileri)
Helikopter alanları: 4 (2000 verileri)