Cin


Coğrafi Verileri


Konum: Doğu Asya, Doğu Cin Denizi, Kore Korfezi, Sarı Deniz ve Guney Cin Denizi kıyısında, Kuzey Kore ve Vietnam arasında yer almaktadır.
Coğrafi konumu: 35 00 Kuzey enlemi, 105 00 Doğu boylamı
Haritadaki konumu: Asya
Yuzolcumu: toplam: 9,596,960 km²
kara: 9,326,410 km²
su: 270,550 km²
Sınırları: toplam: 22,147.24 km
sınır komşuları: Afganistan 76 km, Butan 470 km, Burma 2,185 km, Hong Kong 30 km, Hindistan 3,380 km, Kazakistan 1,533 km, Kuzey Kore 1,416 km, Kırgızistan 858 km, Laos 423 km, Makau 0.34 km, Moğolistan 4,676.9 km, Nepal 1,236 km, Pakistan 523 km, Rusya (kuzeydoğu) 3,605 km, Rusya (kuzeybatı) 40 km, Tacikistan 414 km, Vietnam 1,281 km
Sahil şeridi: 14,500 km
İklim: Son derece ceşitlilik gostermektedir; guneyde tropikal, kuzeyde subarktik iklim hakimdir.
Arazi yapısı: Arazisinde cok sayıda dağlar, yuksek yaylalar, batısında coller, doğusunda ovalar, deltalar, tepelikler yer almaktadır.
Deniz seviyesinden yuksekliği: en alcak noktası: Turpan Pendi 154 m; en yuksek noktası: Everest Dağları 8,850 m (1999 verileri)
Doğal kaynakları: Komur, demir, petrol, doğal gaz, cıva, kalay, tungsten, antimon, manganez, molibden, vanadyum, aluminyum, kurşun, cinko, uranyum, hidro enerji
Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %10
otlaklar: %43
ormanlık arazi: %14
diğer: %33 (1993 verileri)
Sulanan arazi: 498,720 km² (1993 verileri)
Doğal afetler: Yaygın tayfunlar; su baskınları; depremler; kuraklıklar
Coğrafi not: Dunyada dorduncu en buyuk ulkedir. (Rusya, Kanada ve ABD'den sonra)


Nufus Bilgileri


Nufus: 1,273,111,290 (Temmuz 2001 verileri)
Yaş yapısı: 0-14 yaş: %25.01 (erkek 166,754,893; kadın 151,598,117)
15-64 yaş: %67.88 (erkek 445,222,858; kadın 418,959,646)
65 yaş ve uzeri: %7.11 (erkek 42,547,296; kadın 48,028,480) (2001 verileri)
Nufus artış oranı: %0.88 (2001 verileri)
Multeci oranı: -0.39 multeci/1,000 nufus (2001 tahmini)
Bebek olum oranı: 28.08 olum/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
Ortalama hayat suresi: toplam nufus: 71.62 yıl
erkek: 69.81 yıl
kadın: 73.59 yıl (2001 verileri)
Ortalama cocuk sayısı: 1.82 cocuk/1 kadın (2001 tahmini)
HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0.07 (1999 verileri)
HIV/AIDS - hastalıkları taşıyan kişi sayısı: 500,000 (1999 verileri)
HIV/AIDS - hastalıklarından olenler: 17,000 (1999 verileri)
Ulus: Cinli
Nufusun etnik dağılımı: Cinli %91.9, Zhuang, Uygur, Hui, Yi, Tibetli, Miao, Mancu, Moğol, Buyi, Koreli ve diğer etnik gruplar %8.1
Din: Taoizm, Budizm, İslam %2-%3, Hıristiyan %1
Dil: Standart Cince veya Pekin lehcesi olan Mandarin), Yue (Cantonese), Wu (Shanghaiese), Minbei (Fuzhou), Minnan (Hokkien-Taiwanese), Xiang, Gan, Hakka lehceleri, diğer yerel diller
Okur yazar oranı: 15 yaş ve uzeri icin veriler
toplam nufusta: %81.5
erkek: %89.9
kadın: %72.7 (1995 verileri)


Yonetimi


Ulke adı: Resmi tam adı: Cin Halk Cumhuriyeti
kısa şekli : Cin
ingilizce: China
Yerel tam adı: Zhonghua Renmin Gongheguo
yerel kısa şekli: Zhong Guo
kısaltma: PRC (CHC)
Yonetim bicimi: Sosyalist Cumhuriyet
Başkenti: Pekin
İdari bolumler: 23 bolge, 5 ozerk bolge ve 4 belediye; Anhui, Pekin, Chongqing, Fujian, Gansu, Guangdong, Guangxi, Guizhou, Hainan, Hebei, Heilongjiang, Henan, Hubei, Hunan, Jiangsu, Jiangxi, Jilin, Liaoning, Nei Mongol, Ningxia, Qinghai, Shaanxi, Shandong, Shanghai, Shanxi, Sichuan, Tianjin, Xinjiang, Xizang (Tibet), Yunnan, Zhejiang
Milli bayram: CHC kuruluş gunu, 1 Ekim (1949)
Anayasa: 4 Aralık 1982
Uye olduğu uluslararası orgut ve kuruluşlar: AfDB (Afrika Kalkınma Bankası), APEC (Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği Forumu), ARF, AsDB (Asya Kalkınma Bankası), ASEAN (Guneydoğu Asya Ulkeleri Orgutu), BIS (Uluslararası İmar Bankası), CCC (Gumruk İşbirliği Konseyi), CDB (Karayipler Kalkınma Bankası), ESCAP (Asya ve Pasifikler Ekonomik ve Sosyal Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Orgutu), G-77, IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Orgutu), ICC (Milletlerarası Ticaret Odası), ICFTU (Uluslararası Serbest Ticaret Birlikleri Konfederastonu), ICRM (Uluslararası Kızılhac ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhac ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), IHO (Uluslararası Hidrografi Orgutu), ILO (Uluslarası Calışma Orgutu), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Orgutu), Inmarsat (Uluslararası Denizcilik Uydu Teşkilatı), Intelsat (Uluslararası Telekomunikasyon ve Uydu Orgutu), Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), ISO (Uluslararası Standartlar Orgutu), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), LAIA (Latin Amerika Entegrasyon Birliği), MINURSO (BM Bati Sahra Referandum Misyonu), NAM, OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), PCA (Daimi Hakemlik Mahkemesi), UN (Birleşmiş Milletler), UN Guvenlik Konseyi, UNAMSIL (BM Sierra Leone Misyonu), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kultur Orgutu), UNHCR (BM Multeciler Yuksek Komiserliği), UNIDO (Endustriyel Kalkınma Orgutu), UNIKOM (BM Irak-Kuveyt Gozlem Misyonu), UNITAR (BM Eğitim Araştırma Enstitusu), UNMEE (BM Etyopya-Eritre Misyonu), UNTAET (BM Doğu Timor Geciş Yonetimi), UNTSO (BM Mutareke Gozlem Orgutu), UNU, UPU (Dunya Posta Birliği), WHO (Dunya Sağlık Orgutu), WIPO (Dunya Fikri Mulkiyet Teşkilatı), WMO (Dunya Meteoroloji Orgutu), WToO (Dunya Turizm Orgutu), WTrO (Dunya Ticaret Orgutu), ZC


Ekonomik Gostergeler


Ekonomiye genel bakış: Cin Halk Cumhuriyeti, hızlı buyumesi, dışa karşı nispeten kapalılığı ve dunyanın en kalabalık pazarı olması nedenleri ile butun dunyanın ilgisini uzerinde toplamaktadır. Hemen hemen butun gelişmiş ve gelişmekte olan ulkeler, bu ulke ile ticari ilişkilerini geliştirmek ve işbirliği olanaklarını arttırmak istemektedirler. Dışa acılma calışmalarının başladığı yıllardan itibaren gunumuze kadar Cin, ekonomik alanda bir cok başarıya imza atmıştır. Dunya nufusunun %22'sini barındıran Cin'de son 10 yılda ortalama buyume hızı %10 civarındadır. 1999 yılı icin Cin Yonetimi tarafından acıklanan buyume tahmini, Asya finansal krizinin ekonomide yarattığı olumsuz etkilere rağmen %7'dir. Hızlı kentleşme, giderek artan milli gelir ve sanayileşmede gelinen nokta, bugun Cin'i dunyanın en onemli ekonomik aktorlerinden biri konumuna getirmiştir. 2010 yılında Cin ekonomisinin buyukluğunun bugun dunyanın en buyuk ekonomileri kabul edilen ABD ve Japonya'yı gececeği iddia edilmektedir. Cin dunyanın en cok enerji ureten birinci, en fazla enerji tuketen ikinci ulkesidir. Ulkede kişi başına duşen enerji tuketiminin hala dunya ortalamasının altında olması da ulkenin gelişme potansiyelinin iyi bir gostergesidir. Kendi icersinde buyuk hamleler yapan ve planlı bir kalkınma ve buyume stratejisi izleyen Cin Halk Cumhuriyeti, komşusu bulunduğu Japonya ve Rusya gibi buyuk ekonomilerin de desteği ile oncelikle Asya kıtasında soz sahibi olmaya başlamış ve giderek dunyaya acılmaya başlamıştır.
GSYİH: Satınalma Gucu paritesi - 4.5 trilyon $ (2000 verileri)
GSYİH - reel buyume oranı: %8 (2000 verileri)
GSYİH - Fert başına: 774,7 $ (1999 verileri)
GSYİH - sektorlere gore: tarım: %15
endustri: %50
hizmet: %35 (2000 verileri)
Enflasyon oranı (tuketici fiyatlarında): %0.4 (2000 verileri)
İş gucu: 700 milyon (1998 verileri)
Sektorlere gore işgucu dağılımı: tarım %50, endustri %24, hizmet %26 (1998)
İşsizlik oranı: %10 (2000 verileri)
Endustri: Demir - celik, komur, makineler, silah, tekstil, petrol, cimento, kimyasal gubre, ayakkabı, oyuncak, gıda maddeleri, otomobil, elektronik aletler, iletişim aletleri
Endustrinin buyume oranı: %10 (2000 verileri)
Elektrik uretimi: 1.173 trilyon kWh (1999)
Elektrik tuketimi: 1.084 trilyon kWh (1999)
Elektrik ihracatı: 7.2 milyar kWh (1999)
Elektrik ithalatı: 90 milyon kWh (1999)
Tarım urunleri: Pirinc, buğday, patates, yer fıstığı, cay, darı, arpa, pamuk, domuz, balık
İhracat: 232 milyar $ (2000)
İhracat urunleri: Gıda maddeleri, tutun, makineler, ulaşım cihazları, tekstil ve giyim eşyası, ayakkabılar, mineral yakıtlar, kimyasal urunler
İhracat ortakları: ABD %21, Hong Kong %18, Japonya %17, Guney Kore, Almanya, Hollanda, İngiltere, Singapur, Tayvan (2000)
İthalat: 197 milyar $ (2000)
İthalat urunleri: Tekstil ve tekstil urunleri, mineral yakıtlar, demir ve celik urunleri, makine ve elektrikli cihazlar, kimyasal urunler
İthalat ortakları: Japonya %18, Tayvan %11, ABD %10, Guney Kore %10, Almanya, Hong Kong, Rusya, Malezya (2000)
Dış borc tutarı: 162 milyar $ (2000 verileri)
Para Birimi: Cin Yuanı (CNY)
Para birimi kodu: CNY
Mali yıl: Takvim yılı


İletişim Bilgileri


Kullanılan telefon hatları: 135 milyon (2000)
Telefon kodu: 86
Radyo yayın istasyonları: AM 369, FM 259, kısa dalga 45 (1998)
Radyolar: 417 milyon (1997)
Televizyon yayını yapan istasyonlar: 3,240 (1997)
Televizyonlar: 400 milyon (1997)
Internet kısaltması: .cn
Internet servis sağlayıcıları: 3 (2000)
Internet kullanıcıları: 22 milyon (Ocak 2001)


Ulaşım ve Taşımacılık


Demiryolları: toplam: 67,524 km (1999)
Karayolları: toplam: 1.4 milyon km
asfalt: 271,300 km
asfalt olmayan: 1,128,700 km (1999)
Deniz yolları: 110,000 km (1999)
Boru hatları: Ham petrol 9,070 km; petrol urunleri 560 km; doğal gaz 9,383 km (1998)
Limanları: Dalian, Fuzhou, Guangzhou, Haikou, Huangpu, Lianyungang, Nanjing, Nantong, Ningbo, Qingdao, Qinhuangdao, Shanghai, Shantou, Tianjin, Xiamen, Xingang, Yantai, Zhanjiang
Hava alanları: 489 (2000 verileri)