yunan bayramları yunanistanın bayramları eski yunanda olimpiyatlar yunanlıların yunanistan ın
Torenlere, bayramlara, şenliklere buyuk yer veren yunan toplumunda her sitenin kendine gore dinsel davranış formulleri vardı. dinsel bayramlarda muzik yarışmaları, at yarışları, spor gosterileri duzenlenirdi. Bu etkinlik icinde tapınak buyuk bir onem kazanmıştı. Buyuk tapınakların başlıcaları Delos, Epidauros, Olympieion ve Delphoi tapınaklarıydı. Ege denizinde Mykonos ve Syros arasında bulunan Delos adasında bir tapınak topluluğu vardı. Kutsal Delos adası iyonyalı inanclıların toplaşma yeriydi, burada Apollon ve Artemis’e saygı torenleri duzenlenirdi. Hekimlik tanrısı Asklepios’un kutsandığı Epidauros’taki (kuzeydoğu Peleponnesos) tapınaklar toplamı da cok onemliydi, burada Artemis ve Aphrodite de saygı gorurdu. Delphoi’ide başlıca tapınak Apollon tapınağıydı, burada bir de kahinler ocağı vardı. Koloniler kurmak isteyenler buradan goruşler alıp yola cıkarlardı. Kahinler genellikle kolonicileri yureklendirirlerdi.

Atina’daki Olypieion tapınağı Zeus adına yapılmıştı. Burada bir de Hera tapınağı vardı. Eski yunan toplumunun dinsel yaşamında kehanet cok onemliydi. Kahin tanrı esinini alan yetkin insandı. Yunanlılar tanrısal guclerin dunya uzerindeki edimlerini beklemek istemezler, onceden davranıp tanrıların gelecekle ilgili goruşlerini almak isterlerdi. Tanrıların insanlara yol gostermesi, onerilerde bulunması ya da onların girişimlerini uygunsuz bulması kehanette acıklığa kavuşurdu. Kehanet bir aracıyı gerektirirdi. Orneğin Delphoi’de Apollon insanlara bir genc kızın ağzından, onun sesiyle onerilerde bulunurdu. İnsanın aracı olarak belirmediği durumlarda bir takım seslerin, orneğin ruzgar sesinin yorumuna yonelirdi. Kısacası kehanette tanrılarla insanlar arasında buyulu ve dolaylı bir ilişki sozkonusuydu. Tanrılara her şey sorulabilirdi. Toplumsal ve bireysel tum sorunlar uzerine onların goruşu alınabilirdi.

Toplu Oyunlar

Yunanistan’da yarışma niteliğindeki toplu oyunların da dinsel bir anlamı vardı. bu oyunların başlıcası Olimpiyat oyunlarıdır. Adını Olypos’tan alan ve ilk olarak Herakles tarafından duzenlenmiş olduğuna inanılan bu oyunlar beş yılda bir, yaz donencesinden onceki yeni ayın cıkışında başlatılırdı. İlki M.O. 776’da gercekleştirilmiş olan Olimpiyat oyunlarına her ozgur Yunanlı katılabilirdi. Bu oyunlar bir hafta surerdi ve dinsel torenlerle sona ererdi. Koşuda, gureşte, yumruk doğuşunde, disk atmada ustun gelenler zeytin dalından taclarla odullendirilirlerdi. Bu kişilere kentlerinde buyuk saygı gosterilirdi. Olimpiyat oyunlar V. Yuzyıldan sonra kentler arasındaki duşmanlıkların ileri olculere varmasıyla tavsadı.

Dinsellik eski yunan toplumunda spordan sanata kadar her alanda etkindi. İnancın gelişimi zamanla tarikatları oluşturdu. Bu tarikatların başında Orpheus tarikatı gelirdi. Orpheus, geleneğe gore, şiiriyle hayvanları bile buyuleyen guclu bir şairdi. Onu Apollon’un oğlu sayanlar vardı. karısı Eurydike’nin olumu uzerine cehenneme gidip karısını istedi. Hades buna razı oldu. Ancak Orpheus’un donuş yolunda geriye bakmaması gerekiyordu. Orpheus bu yasağı unutunca karısını bir daha ve hic gormemek uzere yitirdi. Daha sonra Orpheus da dunyadan ayrıldı. Nasıl olduğu uzerine değişik yorumlar yapılmıştır. Orpheus’culuk VI. yuzyılda gelişti ve tum yunan kentlerine yayıldı. Yunanistan’da uygarlığın gelişmesi ve ona bağlı olarak yaşamın karmaşıklaşması din duygusunun one cıkmasını, giderek gercekustunun gerceğe baskın duruma gelmesini getirdi. Bu donuşum elbette tektanrıcılığa gecişi duyurur.

Misterler

Eski Yunanistan’ın dinsel etkinlikleri arasında misterleri de saymak gerekir. Misterler tanrısal guclerle ilişkiye girme torenleriydi. Bu torenleri dinsel gize ulaşmış olduğuna inanılan ayrıcalı kişiler yonetirdi, torene katılan kişiler de gize katılan kişilerdi. Misterlerin en unlusu Eleusis ya da Lepsina misterleriydi. Eleusis’te bir Demeter tapınağı vardı, bu tapınak inanclılardan buyuk saygı goruyordu.

Demeter’e tapınma tum Attika’da yaygındı. Bu saygı giderek Orpheus’culuğun da etkisiyle bir dinsel devinime donuştu, boylece Eleusis misterleri ortaya cıktı. Dine giriş ya da dinin gizlerine katılma torenleri (misterion’lar) ve arınma ayinleri belli zamanlarda yapılırdı. Mağaralarda okunan dualar ve Demeter’le ilgili temsiller bu dinin en onemli gerekleri arasındadır. Temsiller arasında en belirleyici olanı Zeus’la Demeter’in birleşmesini gosteren temsildi. Bu yolda Eleusis misterleri Eskicağ’da tiyatronun gelişmesi yonunde cok onemli katkılarda bulunmuştur. Trajedinin gelişimi de bu cercevede olmuştur. Tarihsel acıdan trajedinin temeli din,tiyatronun temeli de trajedidir.

Tum yunan dunyasında yaygın olan bu şenlikler gercekte basit kır eğlenceleriydi, bir bakıma da icki ve aşk alemleriydi. Şenliklerin en etkin kişileri şairler ve oyunculardı. İlkyazdaki buyuk Dionysos şenliklerinde torenlerle gecen ilk iki gunden sonra sanat etkinlikleri başlardı. En başta tiyatro gosterileri ve dithyrambos (dinsel şarkı) yarışmaları yapılırdı. Dithyrambos okuyan korolar Satyros’ları temsil ederdi. M.O. VI. yuzyılda koronun karşısına koyulan oyuncuyla trajedi belirmiş oldu. Sonra bu oyuncu ikiye uce cıktı. Boylece tartışmalı, konuşmalı, cekişmeli, bir karşılıklı ilişkiler ağı orulmeye başladı.