Kardeş kavgaları denince,anne babalar kendini cıkmaz sokakta gibi hisseder.Kimin tarafında olmamız gerektiğini kestiremediği gibi sonrasında sucluluk duygusuyla kalır.Cocuklar aynı anne babayı,aynı evi, aynı eşyaları paylaşmayı oğrenirken mutlaka sorunlarla karşılaşacklar,mucadele etmeyi oğrenecekler.Tabi ki bu surec biz anneler ya da babalar icin kolay değil.Onlar birbirlerine bağırırken,kavga ederken araya girip bir an once bu olumsuz ortamdan kacmak isteriz.
İlk once kardeş kavgalarının sosyalleşmenin bir parcası olduğunu hatırlayalım.Cocuklar duygularını,ofkelerini,uzuntulerini ve kıskanclıklarını yetişkinler gibi kontrol altında tutamazlar.3-6 yaş donemindeki her cocuk icin doğru kendisidir ve her zaman o haklıdır.Neden-Sonuc ilişkilerini kuramazlar.O nedenle sonuclarını yaşayarak gormek ister.Anne baba olarak bu surecte onlara rehber olacağız.Siz istediğiniz kadar 'iyi gecinin,uslu durun,guzelce oynayın,gurultu yapmayın ya da kavga etmeyin' desenizde pek faydası olmayacaktır.Onemli olan problem değil,problemin cozumune model olmaktır.
Kardeşler Kavga ettiği zaman bu sureci nasıl yonetmeliyiz?
Sanırım okuması kolay, uygulaması zor bir aşama...Sizden istediğim tek şey Soğuk kanlı olmanız, kardeş kavgalarının normal olduğunu duşunmeniz.
Evet Şimdi Cocuklarımızla Oyun Oynama Zamanı Labirent Bulmaca Yolculuğuna cıkıyoruz.Cok yorulmadan doğru yolu bulacağınıza şimdiden inanıyorum.
Olay anı:Cocuklarımız kavga etmeye başladı.Diyelim ki oyuncak kavgası olsun.Cocuklar kendilerine ve kardeşine zarar vermediği surece mudahale etmeyin,gormezden gelin.Zarar verirlerse ,Evinizin kurallarını hatırlatarak Kimsenin birbirine vurmasına ya da zarar vermeye kesinlikle izin verilmyeceğini soyleyin.Sakinleşmelerini bekleyin.Sakinleştikten sonra karşılıklı olarak problemi cozmelerine yardımcı olmak sorularla rehberlik edin.Nasihatlardan uzak durun.
Kardeş kavgalarında hakem rolunden uzak durun.Sorun kimin haklı olup,kimin haksız olduğu değil,rahatsız olmanız ve birbirlerine kotu davranmalarından endişe duymanızdır.Sonuca odaklanın...Kavgayı kimin başlattğını kesinlikle sormayın.Bu sorunun cevabını bulmanız bazen asırlar alabilir
Kardeş kavgalarına karıştığınız zaman siz de bu kavganın bir parcası olursunuz.Şikayet icin size geldiklerinde bu problemi kardeşiyle konuşması gerektiğini soyleyerek cozumu kendilerinin bulmasını sağlayın.Kucuk kardeşle buyuk kardeş arasında kalmayın.Cunku kucuk cocuk anne babası tarafından surekli korunduğunu hissederse abisiyle ya da ablasıyla uzlaşmaya gitmez.Buyuk kardeş ise surekli onun korunmasından rahatsız olur,sinirlenir,ofkelenir,kardeşine karşı kıskanclık duygusunu arttırıp ,kucuk kardeşi ezme yoluna gecebilir.Asla sen abisin ablasın o daha kucuk onun dediğini yapsan ne olur demeyin cunku onun da duyguları var ve onemsenmeye ihtiyacı var.Fiziksel Şiddet ve yaralama olmadığı surece kavgalara karışmaktan uzak durun,gormezlikten gelin...
Eşler kavga etme ve cozum bulma konusunda cocuklar ornek olmalıdır.Eşler birbiriyle kavga ettikleri zaman şiddet,zarar verici davranışlardan,bağırmaktan uzak durmalıdır.Eğer cocukların yanında istemeden de olsa kavga başladıysa kavga sonrası barışmayı ve cozume cocukların yanında ulaşmalıdırlar.Bu cocuklara hem guven verecek,hemde problem cozmeyi oğretecektir.Yaşadığımız problemleri cozme yoluna gideceklerdir.
Hatırlayalım, Kardeş kavgalarının yaşanması cok normaldir,onların kavga etmesi birbirlerini sevmediği anlamına gelmez.Onemli olan kardeş kavgalarının nasıl sonlandığıdır.
Bir anne yaşantısından; 'Ne yaparsam yapayım cocuklarımın birbiriye kavga etmelerine engel olamıyorum.Onlarla konuşuyorum,guzelce anlatıyorum,olmadı.Ceza verdim olmadı.Korkudan bir sure uzak duruyorlar 5 dakika sonra yine kavga ediyorlar.Kim başlattı diye soruyorum,birbirlerinin uzerine atıyorlar.Ben bir şey yapmadım ,o yaptı.Kimse sucunu kabul etmiyor.Babamız cok sinirli kavga ettiklerini gorduğu anda durdurmak icin hemen ceza veriyor,bağırıp cağırıyor.Ne yapacağımı şaşırdım...
Tahmin ettiğimiz gibi,bu aile olumsuz ,gergin ve tutarsız bir durum var.Problemler ceza ve şiddetle cozumlendiği surece cocuklar problemlerin barışcıl cozumlerle bulunacağını bilemez.Oğutler ve konuşmalar pek işe yaramaz.İlk once anne ve baba davranışlarını değiştirme yoluna gitmelidir.
Sık karşılaştığım sorulardan bir tanesini de eşit davranıyorum,Sizce bu doğru mu?
Eşit davranmak adil davranmak değildir.Kardeş de olsalar her cocuğun ilgisi ,yeteneği,mizacı,gelişim ozellikleri ve duyguları farklıdır.Kardeşin bir tanesi gezmeyi cok severken,diğeri evde kalmayı sevebilir.Aynı yemeği eşit bir şekilde koyarak,bitirmelerini beklemek haksızlık olur.
Cocuklarınıza bir şey verirken veya bir isteğini karşılarken oncelikle bunun bir ihtiyac olup olmadığını ve bunun onun icin uygun olup olmadığını duşunebilirsiniz.Cocukların yaşlarına ve yeteneklerine uygun sorumluluklar verebilirsiniz.Surekli beraber olma ve aynı catı altında yaşama rekabet duygusunu arttırır.Kavga etme sıklığını arttırır.Kardeşinden ayrı ozel bir alan yaratabilirsiniz.Oyun koşesi,kendi odası,etkinlik koşesi gibi...Boylece cocukta bağımsızlık ,oz guven,aitlik ve mulkiyet duygularını kazandırabiliriz.
Sonuc olarak kardeşler birbirlerini sevmedikleri icin değil, anne babayı ve ortak yaşam alanlarını paymaşmakta sıkıntı yaşadıkları icin kavga ederler.
Cocukların her şeylerini paylaşmalarını beklemeyin ve onları paylaşmadıkları zaman cezalandırmayın. Paylaşmayı teşvik edici oyunlar duzenleyerek paylaşmayı ve bir eşyayı ortak kullanmayı oğretmek cok daha faydalı olacaktır.
Kavga sırasında suclamak yerine olayı nasıl duzeltebileceklerini gostermek gerekir.
Bazen cocuklar dikkat cekmek icin, sıkıntıdan veya guc elde etmek icin kavga edebilir.
Cocuğun hangi amacla kavga ettiğini oğrenmek onunla nasıl başa cıkabilmenizde yardımcı olacaktır. Birbirlerine nasıl davranmalarını istiyorsanız cocuklarınıza oyle davranın. Saygılı davranılan, iyilik ve ozel yaşam haklarına saygı gosterilen cocukların, diğer kişilere, hatta ara sıra kardeşlerine de benzer şekilde davranma olasılığı daha yuksektir. Ote yandan sık sık zıddına gidilen ve eleştirilen cocuğun, kardeşlerine karşı aynı eleştirel ve zıtlaşıcı tutumu sergilemesi beklenebilir. Dayak yiyen cocukların, kardeşlerine duzenli olarak fiziksel şiddet uygulamaları olasıdır. Stresli aile grubuna giren ve cocuklara baskı uygulanan ailelerde kardeş kavgalarına daha sık rastlanmaktadır. Anne ve babanın fiziki cezaya sıklıkla başvurdukları ailelerde kardeşlerin birbirlerine şiddet uygulamaları kacınılmazdır.
Temelde kardeş kavgası normaldir. Sadece kavga sınırlarının birbirine fiziksel ve duygusalzarar verecek duzeye gelmemesi gerekir. Cocukların ahlak kurallarına uymayan (cirkin sesle bağırma, cirkin kelimeler kullanma ve fiziki ve psikolojik baskı uygulama) davranışlarına mani olmak ise cok kucuk yaşlardan itibaren tedbir almayla ve soylediğimizi kendimizin yapmamızla mumkun olabilir. Kardeşler arasında omur boyu surecek gercek sevgi ve saygının tesis edilmesi anne ve babaların dikkatli, sevecen ve adaletli olarak davranmaları ile mumkun olacaktır.
Ailenin Tutumu Cok Onemli!
Sorun coğunlukla cocuklardan değil, onlara nasıl davranmasını bilemeyen anne-baba tutumlarından kaynaklanabilir. Ozellikle kavga edilmemesi icin, kardeşlerin kullandıkları eşya,oyuncak, oda gibi ayrımın yapılması, paylaşım noktalarını azalttığından rekabet duygusunu korukler.
Bunun yerine birlikteliği ve paylaşımı destekleyen tutum ve davranış, kısa donemde olmasa bile, orta ve uzun donemde kardeşler arasındaki ilişkileri pozitif etkileyecektir.
ALANLAR YARATIN
Kardeş kavgasında, cocukların sahip oldukları yetenek ve eğilimlerin iyi tespit edilmesi onemlidir. Aileler, farklı yonlerin cocuklara sağladığı avantajları gorebilmelidir. Kardeşlerin farklı hobi ve uğraş alanları olması, hem aynı alana yonelik paylaşım kavgalarını azaltır. Cocukların yaş ve ozelliklerine gore sorumluluk dağıtımına ozen gostermelisiniz. Cocukların hepsine aynı davranış da kavga nedeni olabilir.
COCUKLARINIZ KAVGA ETTİKLERİNDE
YAKLAŞIMINIZ NASIL OLMALI ?
1. AŞAMA:
Normal cekişmelerde karışmayın. Cunku bir kere mudahale etmeye başladığınızda,cocuklar her seferinde sizi dahil etmeye calışacaklardır. Mumkun olduğunca hakemlik yapmayın.
2.AŞAMA:
Durum ciddi bir yetişkinin mudahalesi yardımcı olabilir.
A )Ofkelerini onaylayın. Bu cok cok onemlidir.
B )Her cocuğun bakış acısını yansıtın. “ Yani Ayşe,sen kopek yavrusu kollarına yattığı icin onun sende kalmasını istiyorsun. Ali sense,senin de tutma hakkın olduğunu duşunuyorsun.”
C )Sorunu saygılı bir bicimde tarif edin. “ Zor bir durum;iki kardeş ve sadece bir kopek yavrusu.”
D )Cocukların kendi cozumlerini bulabileceklerine dair inancınızı ifade edin. “ İkiniz icin de adil olan ve kopek icinde adil olan bir cozum bulacağınızdan eminim.”
E )Odayı terk edin.
3. AŞAMA:
Tehlikeli olabilecek bir durum ( kavga ediyorlar ya da birbirlerine zarar veriyor olabilirler )
A )Onlara sorun.”Bu bir gureş mi ,yoksa gercekten bir kavga mı ? Gureşlere izin var ancak gercek kavgalara izin yok .”
B )Cocuklara belirtin. “Yalnızca iki tarafta istediği takdirde gureşebilirsiniz.”
4.AŞAMA:
Durum kesinlikle tehlikeli! Bir yetişkinin mudahalesi şart.
A )Gorduklerinizi tarif edin.
B )Cocukları ayırın. “ Bir arada olmanız guvenli değil,sakinleşmeye ihtiyacınız var,hemen şimdi ikinizde odalarınıza gidiyorsunuz.”
KARDEŞ KAVGALARI BİR AMACA HİZMET EDER
Kardeş kavgaları yardımıyla cocuklar;Nasıl uzlaşabileceklerini
*Nasıl uzlaşabileceklerini
*Nasıl paylaşabileceklerini
*Kıskanclık ve icerleme duyguları ile baş edebilme
*Problemlerini sozcuklerle nasıl cozebileceklerini oğrenirler. Bu deneyimler cocuğunuzun aile dışındaki problemleri cozmesine de yardımcı olur
[h=2]Antalya Pedagog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]