· Kardeş ve arkadaşlarıyla anlaşmazlıkları azaltmak: Kavga etmeden duzgunce iletişim kurmalarını pekiştirmek icin ebeveynler cocuklar kavga ettikleri zaman onlarla surekli ilgilenmemelidir (Oncelikle disiplin yontemlerinin halihazırda uygulanıyor olması gerekir. Bakınız; ‘Cocukta ozguveni zedelemeden disipline etme yontemleri 1-2-3’). Olumsuz davranışlar şu koşulların dışında yadsınır: Cocuklara zarar gelmesi, cevreye zarar gelmesi ve ebeveynin cok stres icine girmesine neden olması.

Misafirlikte 2dk.’dan daha fazla anlaşmazlık yaşayan cocukların ayrı olarak oynamasına izin verilebilir. Zorla bir arada olmalarını istemek aralarındaki gerilimi artırır. Bazen kişilikler, zevkler uyuşmaz, burada saatlerce oynamaya zorlamak sıkıntı verir. Burada orneğin aile ziyaretlerinde cevresel kontrol yapılabilir. Herbirinin kafadengi, oynayabileceği bir arkadaş bulması sağlanabilir.

Uzun araba yolculuklarına cıkıldığında cocukların sıkılıp huysuzlanmaması icin yola koyulmadan once beyin fırtınası yaparak sıkılmayı onleyici aktiviteler bulup cevresel kontrol sağlanabilir. Yaşa uygun oyuncaklar, gorsel-sozel oyunlar, harita uzerinde duraklama yeri bulmaca vb.

Kardeşlerin ayrı odası olması faydalıdır. Ozel yaşamlarının olması duygusu onemlidir. Eğer aynı odayı paylaşıyorlarsa araya belki bir bolme konulabilir. Ya da buyuğun eşyalarını koyup kilitleyebileceği bir dolap yapılabilir. Anahtarıda onda kalır. Oyuncaklarda kendi aralarında ortaklaşa paylaşılır ve kişisel eşya olarak tanımlanır.

Kardeşler arası kıskanclıklar sık yaşanır. ‘Anne babam beni daha az seviyor’ yakınmaları cok olur. ‘Ona daha cok şey veriyor bana daha az veriyorsunuz’ gibi hep karşılaştırmalar yaparlar. Burada aslında cocukların istediği şey aynı şekilde yaklaşılması değil ozel şekilde yaklaşılmasıdır. Sevgi olculemez ve dengelenemez. Bazen birine daha cok ilgi gerekebilir ama bu diğerini sevmediği anlamına gelmez. Bir kardeşe olan davranışı diğeriyle karşılaştırmadan her bir cocuğa destek, sevgi ve ilgi gostermeye calışılmalıdır. En onemliside birbirlerini karşılaştırmamak gerekir, biricikliklerine saygı gosterilmelidir.

Eski alışkanlıkları değiştirmeye başlamak ilk başta zor olacaktır. Bu gecişi kolaylaştırmanın yaratıcı yollarını bulmak lazım. Orneğin, kek yapan anne, ‘Kek yaptım ama şimdi servis edip etmemede kararsızım. Farkettim ki şu ana kadar size kek vermeye başlamam bazı problemlere neden oluyordu. Keki dağıtırken hic uzgun surat, kavga, gurultu olmaması icin ne yapmamız gerekir sizce?’. Biri kesip diğeri hangisini sececeğine karar verebilir ya da anne kesip dağıtır ve birbirleri ile hic karşılaştırma yapmadan afiyetle yerler.

Eğer kardeş kavgası ciddiyse karşılanmayan ihtiyaclara odaklanmak gerekir. İletişimde bir problem mi var? Durtu kontrolu sorunları mı var? İletişim becerileri oğretilebilir. Gerekirse bir uzmandan yardım alınabilir.

· Yeni doğacak kardeşe hazırlık. Bu eve yeni birinin geleceği, sevginin paylaşılacağı, artık kendisine daha az zaman ayrılacağı, kendi eşyalarının yani -hazinelerinin- bazılarının ona verileceği anlamına gelir. Bu aslında bir ceşit travmadır. Yeni bir ortam değişikliği olmaktadır. Ustelik cevredeki insanlarda bu yeni gelen kişiye bayağı ilgi gostermektedirler. Bu kişinin kendilik değerine, yeni gelen kişiye karşı olan duygularına ve ebeveynlere olan sevgisine nasıl etki eder acaba! Kendinizi onun yerine duygusal olarak koymaya calışın.
Yukarıdaki travmaya hazırlanmak ve en hasarsız şekilde gecirmek icin aşağıdakiler yapılabilir:
1. Doğmadan once cocuğunuzu hazırlanmaya başlayabilirsiniz. Bebeklerin cok ilgi ve bakıma ihtiyac duydukları, kendisinin ilgisiz hissettiği zaman soylemesi gerektiği, kendisine olan sevginin asla kaybolmayacağı aynen devam edeceği, her zaman buyuk kardeş olarak kalacağı konuları konuşulur
2. Eğer oda değişikliği yapılacaksa doğumdan once yapmak daha iyidir. Bu şekilde yeni ortama hazırlanmış, guven duygusu zedelenmemiş olur
3. Hastaneye gitmeden once evde surpriz hediyeler hazırlanması faydalı olur
4. Hastanede yatış sırasında birkac gun telefon edilip kendisine, yeni gelen kardeşini kutlamak amacıyla hediye aldığı, bunu evin bir yerinde sakladığı ve telefon hattında kalırken bulması istenir. Sonra hediye ile ilgili konuşulur, olumlu hisler paylaşılır. Bu istenirse hergun tekrarlanabilir.
5. Baba annenin el sallayan, opucuk gonderen ‘’buyuk kardeşi’ sevdiğini gosteren fotoğraflarını getirir.
6. Hastane ziyaretlerine izin varsa cocuğun getirilip surecte yer alması, surecin parcası olarak hissetmesi sağlanmalıdır
7. Bebek eve geldiğinde bebekten kendisine buyuk kardeşi onurlandırmak adına ozel bir hediye vermek.
8. Eğer mumkunse bebeğe kısa bir sure bakabilecek birinden yardım istenmelidir. Bu şekilde cocukla ozel vakit gecirilebilir. Burada babanın ya da akrabaların desteği oldukca onemli rol oynar
9. Bebeğin bakımı icin cocuk davet edilebilir. Ancak buna zorlanmamalıdır
10. Duşuncesiz insanlar ziyarete gelip cocukla hic ilgilenmezlerse bir kenarda hazırda bekleyen kucuk hediyeler bu insanlara verilerek bunları cocuğa buyuk kardeş hediyeleri olarak vermelerini istemek faydalı olabilir.
11. Cocuğu yetişkinlikle ilgili gorevlere yavaş yavaş hazırlayıp buyuk kardeş yukumluluklerine alıştırmaya başlamak gerekir
12. Cocuğun bebeklik fotoğraflarını cıkarıp kendisininde bir zamanlar ailenin ozel bir bebeği olduğu gosterilir
13. Bebeğin oyuncaklarının eşdeğeri oyuncaklara yonelmesini cok yadırgamamak lazım. Zamanla ortadan kaybolacaktır bu ilgi

Kardeş kavgaları ebeveynlerin başarısızlıkları değildir. Bunların yaşanması normaldir. Bu deneyimlerle paylaşmayı, iletişim kurmayı ve ofkeleriyle başacıkmayı oğrenirler, bu da yaşamları boyunca işlerine yarayacak becerilerdir. Cevresel kontrol aradaki kavgaları onleme amacını taşımaz, cocukların yaşayacakları sevgi dolu, guvenli bir ortamın yaratılmasına katkıda bulunur, tartışmaları minimize eder.



Kaynak: 'Experts advise parents'. Ed., Shiff, E., Dell Publishing, 1987


[h=2]İstanbul Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]