dionysos şenlikleri dionisos şenlikleri
ATİNA’DA DİONYSOS ŞENLİKLERİ

Hem dinsel kaynaklarıyla hem de kent gelenekleri bakımından, tiyatro Atinalıların yaşamında onemli bir yer tutuyor. Ama gundelik bir iş değil, her yıl belli gunlerde oynanıyor.
Dionysos adına yapılan şenliklerden biri:
Buna Lenaea deniyor. Ocak sonuyla Şubat başında yapılıyor. Daha eski olan bu şenlikte onceleri trajediler oynanırmış, sonradan yalnızca komediler oynanmaya başlanmış.
İkinci şenlik Mart sonu Nisan başında yapılıyor. Buna Buyuk Dionysia ya da Kent Dionysia’sı deniliyor. Aiskhylos ile teki unlu Yunan yazarları bu ikinci şenliğe katılırlardı.
Başlangıcta tiyatro oyunlarını seyretmek isteyenlerden para alınmıyordu. Sonraları az bir para alınmaya başlandıysa da o parayı odeyemeyecek kadar yoksul olanlara bedava bilet dağıtılırdı.
Oyuncuların ucretlerini devlet verirdi. Her oyunun sahneye konması, oynanması icin gereken masrafları zengin vatandaşlardan biri ustune alırdı. Buna CHOREGUS denirdi.
Kent Dionysia’sı 5 ya da 6 gun suruyordu.
- Birinci gun; kayık bicimi arabası icinde Dionysos rahibinin onderlik ettiği bir olay duzenleniyor tanrının heykeli tapınaktan alınıp tiyatro alanına goturuluyor, kurbanlar kesiliyor. Alay sona erince sporcuların yarışları,oyunlar,ceşitli eğlenceler başlıyordu.
- İkinci, kimi zaman da ucuncu gunleri Dithyrambos yarışları doldururdu.
- Son uc gun, yıllık armağanlara aday gosterilen tiyatro oyunlarınındı. İ.O. V. Yuzyılda bu 3 gunun her biri bir yazarın yapıtına ayrılırdı. Uc trajedi bir satir oyunu.
- Aiskhylos coğu zaman teatralogy ( birbirine bağlı dort oyun) ya da trilogy (birbirine bağlı uc oyun)
- Sophokles ile Euripides ise her yıl dort değişik konuyu işlemekten hoşlanırlardı.
- Her yıl yarışmaya katılacak uc oyun yazarını ARCHON denilen bir yuksek memur secerdi. Yarışmalardan sonra eleştiri başlar. Secimle kurulmuş olan buyuk yargıclar kurulundan kura yoluyla kucuk bir yargıclar kurulu ayrılır,yıllık armağanları o kurul verirdi.
- İlk trajedi yarışmalarından sonra Atina kentinde komedi yarışmaları duzenlenmeye başlandı. Onceleri bu işe bir gun ayrılırdı. Ceşitli yazarların beş komedisi birbiri ardına oynanırdı. Sonraları her gun trajedilerin arkasından bir de komedi oynamak yoluna gidilirdi.
- Bu iki şenliğin yanı sıra ucuncu bir şenlik daha vardı. Her yıl Aralık ayında Atina’ya bağlı illerde yapılan bu şenliğe KIR DİONYSİA’sı deniyordu. Bu şenlikte yeni yazarlar denenir. Atina kenti icindeki Dionysos torenlerinde armağan kazanmış oyunlar tekrarlanırdı.