Roma İmparatorluğu'nun do*ğuşundan yıllar once İtalya'nın batı kıyıların*da Etruskler adı verilen bir halk yaşadı. Bu insanların kimler ve nasıl birileri olduğu yuz*yıllardır cozulememiştir. Etruskler Roma' nin kuruluşunda onemli rol oynadılar. Et-ruskler'in ilginc oykusu, onlardan geriye ka*lan eski kentlerde yapılan kazılar ve incele*meler sonucu elde edilen boluk porcuk bilgi*lerin bir araya getirilmesiyle ortaya cıkmıştır.
Etrusk uygarlığının doruk noktasına ulaştı*ğı, İO 5. yuzyılda yaşamış Yunanlı tarihci Herodot, bu insanların Anadolu'nun batısın*daki Lidya'dan gelmiş olduklarını yazar. Sa*nat ve dinleri Mısır, Kıbrıs ve Mezopotamya uygarlıklarına benzediğinden, tarihciler Et-ruskler'in Anadolu ya da Suriye'nin kuzeyin*den, İO 800 dolaylarında gelmiş olabilecekle*ri goruşundedir.
Arkeologlar kıyıdaki kentlerin Etruskler'in en eski yerleşim bolgeleri olduğu kanısında*dır. Buna gore, Etruskler'in İtalya'ya karayo*lundan cok, denizyoluyla gelmiş oldukları duşunulebilir. İO 800 yıllarında Arno ve
Tiber ırmakları arasına, sonradan Etruria ola*rak adlandırılan bolgeye yerleştiler. Gunu*muzde bu bolgede Toskana ve Kuzey Latium yer almaktadır.
Etrusk Sanatı
Etruskler guzel ve carpıcı sanat yapıtları yarattılar. Bunların buyuk bolumu mezarlar*da bulunmuştur. Etruskler'in ilk sanat urunle*ri Yakındoğu sanatına, İO 6. yuzyıldan sonra ise Yunan sanatına benzerlik gosterir.
Etruskler. ozellikle cok guzel tunc heykel*ler yapmış, tuncun yanı sıra pişmiş toprak ve kil de kullanmışlardır. Mezarlarında değerli taşlarla suslu takılar ve altın sus eşyaları bulunmuştur. Caere'de (bugun Cerveteri) ya*pılan bir kazıda tunc bir yatakta yatan bir savaşcıdan kalıntılarla birlikte iki savaş araba*sı, silahlar, gumuş ve tunc tabaklara rastlan*mıştır.


Heykeller ve mezar duvarlarını susleyen canlı resimler, Etruskler'in dansa, gureşe, araba ve atletizm yarışmalarına ilgi duydukla*rını gostermektedir. Etrusklu sanatcıların ya*rattığı insan figurleri kısa boylu, sağlam yapı*lı, siyah saclı ve esmer tenlidir.
Kentlerini iyi planladıkları, yapıların cevre*sindeki duvarların tuğla ya da taştan orulmuş olduğu anlaşılmaktadır. Tapınaklardaki su*tunlar ve bezemeler pişmiş toprakla kaplı ahşaptan yapıldığı icin bu tapınaklardan geri*ye hemen hemen hicbir şey kalmamıştır.
Etruskler silah olarak mızrak, balta ve bazen de kılıc kullanırlardı. Tanrıları Yunan ve Romalılar'ın tanrılarıyla aynı olmakla bir*likte Etruskler icin olumden sonraki yaşam cok onemliydi. Etruskler'in doğu ulkelerine ozgu dinsel torenlerinin bazısı Romahlar'ca da benimsenmiştir.
Etrusk dili henuz cozulememiştir. Uzman*lar, dilin anahtarı bulunsa bile, geriye yeterin*ce yazılı belge kalmamış olduğu icin fazla bilgi edinilemeyeceği goruşundedir.
Roma Egemenliği
Akdeniz'de kıyısı bulunan ulkeler ile ticaret yapan Etruskler denizci bir halktı. Deniz savaşlarında ustunluk kazanan Etrusk donan*ması gucunu birkac yuzyıl boyunca surdur*dukten sonra giderek Romahlar'ca yıpratıldı.
Etruskler'in Romalılar'a kolayca yenilmeleri*nin nedeni ulkenin orgutsel yapısıyla ilgili gorunmektedir. 6. yuzyılda 12 kentin bir araya gelerek bir birlik oluşturmasına karşın, ulke birbirinden bağımsız hareket eden kent*ler topluluğundan oluşuyordu. Kentleri birer birer ele geciren Romalılar, İO 300'de Etrusk topraklarına egemen oldular. Romalılar Etruskler'den pek cok şey oğ*rendiler ve ceşitli işlerde onların uyguladığı yontemleri benimsediler. Flut, kaval ve trom*pet calmayı da Etruskler'den oğrendiler. On*ların guzel, zevkli giysi ve takılarına ozenerek tıpkılarını yaptılar.