Roma İmparatorluğu, Roma Cumhuriyeti'nin Augustus liderliğinde MO 1.yy.'da yeniden orgutlenmesiyle kurulan Antik Roma devletidir. Uzun yıllar Akdeniz cevresinde hukum suren Roma İmparatorluğu, Kavimler Gocu'yle başlayan karışıklıklardan sonra M.S 395 tarihinde doğu ve batı olmak uzere ikiye ayrıldı. Batı kısmı (Batı Roma İmparatorluğu) 476 yılında Kavimler Gocu'nde Avrupa'ya gelen Turklerin saldırılarına dayanamayarak yıkılmış, doğu kısmı da varlığını Doğu Roma İmparatorluğu veya Bizans İmparatorluğu olarak 1453'de Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u feth etmesine kadar surdurmuştur.
Roma İmparatoluğu'nun en geniş halinde sınırları
"Roma İmparatorluğu" unlu Latince deyiş Imperium Romanum'un cevirisi olarak da kullanılır. Bu deyişte imperium sozcuğu bir bolge, vilayet anlamında kullanılmaktadır. Roma İmparatorluğu dunyanın Romalıların egemenliği altında kalan kısmı icin kullanılan bir isimdi, denilebilir. Aslında Roma kent sınırlarının aşılması ve yayılma politikası imparatorluk doneminden cok once başlamıştı. Roma İmparatorluğu en geniş olduğu donemde yaklaşık 5.900.000 km2 buyukluğundeydi. Avrupa tarihinin "klasik antikite" donemindeki en geniş imparatorluğuydu.
Augustus'un otokrasisinden yuzyıllar once Roma (Roma Krallığı ve Roma Cumhuriyeti) zaten İtalyan Yarımadası'nı aşmış, onemli rakiplerini yenilgiye uğratmıştı. Augustus'un reformları Roma devletini bir imparatorluğa cevirmiş, 3. yuzyılın sonlarındaki Diokletian reformuna kadar sistem buyuk oranda değişmeden devam etmiştir. Diokletian reformu imparatorluğu tetrarşiye donuşturmuştur. Her ne kadar Diokletian'ın sunduğu politik sistem kısa bir sure boyunca varlığını korusa da, imparatorluğun ikiye bolunmesine yol acmıştır. Bu da Roma'nın egemenliğinin iki yuzyıl daha boyunca, Doğu ve Batı Roma İmparatorluğu olarak surdurmesine olanak sağlamıştır.
Roma Cumhuriyeti ve Roma İmparatorluğu'nun yayılımı:
Kırmızı - M.O. 133
Turuncu - M.O. 44 (Cumhuriyetci generallarin zaferlerinden sonra)
Sarı - M.S. 14 (Augustus'un olumu)
Yeşil - 117 (en geniş donemi)
Batı İmparatorluğunun geleneksel cokuş tarihi 4 Eylul 476'dır. Yaklaşık binyıl sonra, 1453'te, daha cok Bizans İmparatorluğu olarak anılan Doğu Roma İmparatorluğu Osmanlıların egemenliğine gecmiştir. Augustus'tan Batı İmparatorluğu'nun Cokuşu'ne kadar Roma Batı Avrasya'da egemen olmuş, nufusun yarısını barındırmıştır.