Karaciğerin yağlanması bu organdan bazı olumsuz sinyaller geldiğinin ilk işareti kabul ediliyor. "Yağlı karaciğer" son yılların populer sağlık konularından biri haline geldi. Bu durumun iki nedeni var. Biri, alkol kullanımının yaygınlaşması, diğeri gobek bolgesinde biriken yağların coğalması.
Yağlanmaya iltihap/yangı eşlik ederse bu durum once karaciğer hucre harabiyetine (nekroz), sonra fibroza ve oradan da siroza ilerler. Karaciğer yağlanması olan insanlar; eğer fazla kiloluysa mutlaka kilo vermeli, yağlı gıdalardan uzak kalmalı, bol meyve sebze tuketmeli ve duzenli egzersiz yapmalıdır. En onemlisi de mutlaka bu konuda uzman olan bir doktora başvurmalıdır. Karaciğer yağlanması; karaciğer hucrelerinde normalden fazla, hatta bazen aşırı derecede yağ toplanması nedeniyle meydana gelen tıbbi bir durumdur. Toplumdaki her 4-5 kişiden birinde karaciğer yağlanması gorulmektedir. Kadın ve erkekte aynı sıklıkta gorulur. Normal sağlıklı bir insanda karaciğer hucrelerinde az miktarda yağ bulunabilir ve bu herhangi bir hastalığa neden olmaz. Ancak karaciğerde yağlanma aşırı miktarda olduğunda, birtakım yapısal ve fonksiyonel değişikliklere yol acar.
Karaciğer yağlanmasına ne kadar sıklıkla rastlanır?

Karaciğer yağlanması cok sık karşılaşılan bir rahatsızlıktır. Turkiye ve gelişmiş batı ulkelerinde obezite, hiperlipidemi ve aşikar-gizli şeker hastalığı toplumun en az ucte birini etkileyen ciddi sağlık sorunlarıdır. Dolayısıyla bu kişilerin coğunda gorulen karaciğer yağlanmasına da cok sık rastlanır. Hatta karaciğer yağlanmasına en sık rastlanan karaciğer hastalığı bile denilebilir
Karaciğer yağlanmasının sonucunda:
1) Karaciğerde yağlanmanın bir sonucu olarak karaciğerde iltihap/yangı meydana gelir ve tıp dilinde buna steatoheapatit adı verilir.
2) Karaciğerde sadece yağlanma olması ve herhangi bir iltihap/yangının olmaması Steatohepatit geliştiğinde bu zamanla karaciğer hucrelerinin harap olmasına (nekroz) yol acar ve fibroz denilen, aynı zamanda karaciğer sirozunun başlangıcı sayılan duruma neden olur. Nekroz ilerledikce olay siroza doğru ilerler. Bu konuda yapılan calışmalarda steatohepatiti olan hastaların bir kısmında ise karaciğer sirozu gelişebileceği saptanmıştır. Ayrıca steatohepatite bağlı gelişen karaciğer sirozu zemininde karaciğer kanserinin de gelişebildiği gosterilmiştir. Bu nedenle karaciğer yağlanması tanısı konan hastalar ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmeli ve sıkı takip edilmelidir.
Karaciğer yağlanmasının nedenleri
Karaciğer yağlanmasının nedenleri temel olarak alkole bağlı (alkolik karaciğer yağlanması=alkolik steatohepatit) veya alkol dışı diğer nedenler (non-alkolik steatohepatit=NASH) olarak ikiye ayrılır. NASH, Amerika'da erişkinlerde en sık gorulen karaciğer hastalığıdır. Muhtemelen bizim ulkemizde de benzer bir durum mevcuttur.
Alkol dışı karaciğer yağlanması nedenleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:
1. Obezite (aşırı kilo)
2. Şeker hastalığı
3. Aclık veya hızlı kilo kaybı
4. Wilson hastalığı
5. Uzun sureli damar yolu ile (parenteral) beslenme
6. Aşırı A vitamini kullanma
7. Hipobetalipoproteinemi / abetalipoproteinemi
8. Bazı ilaclar: Kortizon iceren ilaclar, amiodaron, tamoksifen, diltiazem, tetrasiklin, talium, ostrojenler
9. Bazı zehirler: karbontetraklorur (CCl4), fosfor, kurşun (Pb), kloroform (CHCl3), arsenik (As).
10. Gebelik
11. Bazı ameliyatlardan sonra (jejunoileal bypass, gastrik bypass)
Belirti ve Bulgular
Karaciğer yağlanmasının ozel bir belirtisi veya bulgusu yoktur. Genellikle herhangi bir belirti vermez. Ancak karaciğerinde yağlanması olan insanlarda; bazen karnın sağ ust tarafında dolgunluk hissi, halsizlik, cabuk yorulma gibi belirtiler gorulebilir. Cok nadir olarak karaciğer yağlanmasına bağlı ileri karaciğer hastalığı olan insanlarda kaşıntı, iştahsızlık, sarılık ve bulantı gorulebilir. Bu gibi şikÂyetleri olmayan insanlarda normal bir fizik muayene ile (eğer karaciğerde yağlanmaya bağlı buyume meydana gelmemişse) karaciğer yağlanması tespit edilemeyebilir.
Teşhis
Karaciğer yağlanması daha cok başka nedenlerle yapılan kan tahlilleri veya ultrason ile teşhis edilir. Kan tahlillerinde karaciğer enzimleri yuksek saptandığı zaman yine başka birtakım hastalıklarla beraber karaciğer yağlanması da akla gelmelidir. Ultrasonda ise karaciğerin buyumuş olduğu gorulur.
Kesin teşhis karaciğer biyopsisi (lokal anestezi altında ince bir iğne ile karaciğerden cok kucuk bir parcanın alınıp patoloji uzmanı tarafından mikroskopik olarak incelenmesi) ile konulabilmektedir.
Tedavi
Karaciğer yağlanması coğunlukla altta yatan sebepler ortadan kaldırıldığında duzelen ve gerileyen bir hastalıktır. Tedavi genellikle yağlanmaya yol acan sebebe gore yapılır. Orneğin; aşırı kiloların verilmesi (obezite tadavisi), yuksek kan trigliserid seviyesini duşurmek, diabetin kontrol altına alınması, ve alkol kullanımının kesilmesi gibi.

Obezitenin (aşırı kilolu olmak) yuksek kan trigliserid seviyeleri ve şeker hastalığı ile birlikte bulunması durumu daha ciddi bir hale getirebilir. Egzersiz ve diyet programları ile zayıflayamayan hastalara zayıflatıcı mide balonu takılması gibi başka yontemlerle yardımcı olunması gerekir. Steatohepatitte karaciğer nakline nadiren ihtiyac duyulur.
Alkol almamak karaciğeri korumak icin yeterli midir?

Alkol almamak karaciğeri korumak icin yeterli bir onlem değildir. Ozellikle ulkemizde sirozun sadece %10-15’inin sebebi alkoldur. Turkiye’de sirozun en sık sebebi hepatit B ve hepatit C olmaya devam etmektedir. Uzerinde durduğumuz alkol dışı yağlanma giderek artan sıklıkta siroza sebep olabilen bir hastalık olarak kabul edilmektedir. Sağlıklı beslenme ve duzenli spor ile sağlanacak uygun kiloya ek olarak, hiperlipidemi ve glikoz metabolizması bozuklukları ile sıkı mucadele işin esasını oluşturmaktadır. Bu sadece karaciğer icin değil, genel sağlık icin de gerekli olan bir yaklaşımdır. Zaman zaman karaciğer fonksiyon testleri yapılarak hastalığın gidişatı takip edilmelidir.
Hızlı kilo vermek de karaciğer yağlanmasına yol acar.
Kilo verme konusunda en onemli konulardan birisi hızlı kilo vermekten kacınılmasıdır. Haftada 1 kg verecek şekilde plan yapılmalıdır. Daha hızlı kilo vermek de kendi başına karaciğer yağlanması yapabilir. Bu nedenle şok diyetlerden, aşırı aclık oneren diyetlerden mutlaka uzak durulmalıdır. Ayrıca hayvansal yağlardan, sakatat, yağlı et, tavuk derisi gibi gıdalardan kacınılmalı, sebze, meyve, beyaz et ve lifli gıdalar tuketilmelidir.
Yuruyuş yapın
Egzersiz de kilo vermede, karaciğer yağlanmasında onemli bir mekanizma olan insulin direncini duşurmede ve ayrıca uzun vadeli olarak kalp ve damar hastalıklarından korunmada faydalı olduğu kesin olarak gosterilmiştir. Bu yararın ortaya cıkması icin en az, gunde 30-45 dk olmak uzere haftada 4 gun tempolu yuruyuş gereklidir.

[h=2]Manisa Genel Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]