Karaciğer Nakli
Karaciğer vucudumuzdaki en buyuk organdır. Ağırlığı vucut ağırlığının yaklaşık %2'si kadardır. Karnınızın sağ ust tarafında, alt kaburgaların arkasında ve akciğerlerin aşağısındadır.
Karaciğerin gorevleri:
-Yediklerimizi vucudun kullanabileceği besin maddelerine cevirmek
-Kan pıhtılaştırıcı faktorleri, enzimleri ve diğer proteinleri uretmek
-Demir, vitamin ve enerji kaynaklarını depolamak
-Vucudumuza zararlı olabilecek ilac ve alkol gibi toksik maddeleri temizlemek
Karaciğer bazı hastalıklarda ve cerrahi ile bir kısmının cıkartıldığı durumlarda kendini yenileyebilir. Ancak karaciğerin tumden yok olması, calışmaması ya da ameliyatla cıkartılması durumunda karaciğer yokluğu yaşam ile bağdaşmaz.
Karaciğer Nakli gerektiren Hastalıklar:
Kronik Karaciğer Hastalıkları (siroz)
Karaciğerin uzun surede hasarlanarak işlevlerini kaybetmesi durumu olarak ozetlenebilir. Nedenleri:
Hepatitler: Kanla ve vucut sıvılarıyla bulaşan viruslerle oluşur. Bulaşma kan nakli, cinsel ilişki, dovme, cerrahi işlem gibi kan ve vucut sıvı gecişi olan her turlu işlemden sonra olabilir. Hepatit A, B ve C en sık gorulen hepatitlerdir. Turkiye'de en sık hepatit B gorulmektedir. Karaciğer nakillerinin en sık nedeni de ulkemizde hepatit B'dir. Aslında onlenmesi de en kolay olan hepatit budur, cunku hepatit B aşısıyla onlenebilir. Hepatitlerde coğunlukla hastalığın akut devresinde sarılık gelişir ve daha sonra hastalık tumden gecer. Ancak bazı hastalarda hepatit gecirdikten sonra vucutta virus kalabilir ve bu virus karaciğerde hasar yapmaya devam eder. Sonunda karaciğer işlevlerini yapamaz hale gelir.
Alkol. Uzun sureli ve devamlı alkol kullanımı ortalama 15 yıl icinde siroza yol acabilir. Gunde kadında 20 gr, erkekte 60 gr alkol uzun surede siroz oluşturabilir.
Otoimmun hepatitler: Vucut savunma sistemlerinde bozuklukla bazı karaciğer bozukluğu hastalıkları gorulebilir.
Primer biliyer siroz: Safra yollarında henuz tam olarak bilinmeyen nedenli yıkımla oluşur.
Karaciğer yağlanması: Gunumuzde obezitenin artmasıyla karaciğer yağlanması ve buna bağlı siroz gorulme oranı artmaktadır.
Sklerozan kolanjit (Primer veya sekonder): Safra yollarında daralma ve tıkanmayla gider, tam olarak bilineyen bir nedenle ya da bazı ameliyat ya da girişim sonucu olabilir.
İleri kalp yetmezliğinde gorulebilir.

Akut karaciğer hastalıkları (ani gelişen hastalık): Ceşitli ilac ve toksin gibi maddelerle ya da hepatit virusu ve diğer viruslerle ani oluşan karaciğer yetmezliğidir. Coğunlukla ani sarılık ve komaya kadar gidebilen bilinc bulanıklığı vardır. Bazen ilacla ve destek tedaviyle bir kısmı iyileşebilir, bazısında da iyileşmek ancak karaciğer nakliyle mumkundur.
Mantar zehirlenmesi
İlac zehirlenmeleri
Hepatite bağlı koma
Aşağıdaki doğumsal metabolik hastalıklar bazen ani olarak kendini gosterir ve ani karaciğer yetmezliği ve komaya yol acabilir.
Doğumsal (genetik) karaciğer hastalıkları
Metabolik hastalıklar : Karaciğer vucuttaki bir cok maddenin işlenmesi, depolanması ve fazlasının atılmasından sorumludur. Karaciğer enzim denilen vucuttaki bazı proteinleri doğuştan gelen ya da sonradan edinilen hastalıklar nedeniyle yapamazsa bu tuksik maddeler karaciğerde ve vucutta birikerek hastalığa yol acar. Bunlar demir, bakır gibi maddelerdir. (Ornek: Wilson sirozu, hemokromatozis)
Doğuştan sarılıklar: genetik olarak vucudun bazı yapı taşlarının yapımında bozukluk olduğunda vucutta sarılık olabilir. Doğuştan safra yolları azlığı veya yokluğunda da karaciğerde safra birikerek karaciğer yetmezliği oluşur.
Karaciğer tumorleri: Gunumuzde karaciğer nakillerinin onemli bir kısmını oluşturmaktadır. Cunku, siroz olan karaciğerde karaciğer tumoru oluşmaya eğilim vardır. Tum siroz hastalıklarında tumor gorulebilir. En sık olarak hepatitlere bağlı sirozlarda gorulur. Orneğin 10-15 yıldır kronik hepatit virusu hastalığı olan kişilerde %15-20 oranında karaciğerde tumor gorulebilir.
Siroz Belirtileri:
İlk evreler (Başlangıc):
Yorgunluk, cabuk yorulma
İştahsızlık
Hafif-orta derecede sarılık
Kaşıntı
Bulantı
Aşırı gaz birikimi
Bacaklarda ve karında odem
Kabızlık
Adetten kesilme, adet duzensizliği
Erkeklerde goğus buyumesi
Bu belirtiler yalnızca sirozda gorulen ozel bulgular olmayıp başka hastalıklarda da tek tek veya bir ikisi birlikte gorulebildiğinden hastanın ya da hekimin aklına ilk olarak karaciğer sirozu tanısı gelmeyebilir. Bu evrede kan tahlilleri ve karaciğer ultrasonografisi yapılırsa sirozdan kuşkulanmak icin yeterli bulgular saptanabilir.
İleri evre:
Kilo kaybı, kas erimesi, kollarda ve bacaklarda kas kaybı
İleri derecede iştahsızlık
Karın buyumesi (karın zarı icinde su tutulması, asit)
Yemek borusundaki genişlemiş damarların patlayıp mide barsak sisteminden ağır kanamaya yol acması (ağızdan taze kan gelmesi ya da makattan taze kan gelmesi ya da koyu siyah dışkılama ile anlaşılır)
Beyin hasarı ile bilinc bozuklukları (ensefalopati), motivasyon duşukluğu, uyku hali, ileri evrelerde koma
Karındaki asit sıvısının iltihaplanmasıyla peritonit (karın ağrısı olur)
Cinsel istek azalması, iktidarsızlık
Kusma, gece idrar yapmada artış gorulebilir
Hastanın genel gorunumunde değişiklik, avuc icleri ve yanaklarda kızarıklık.
Hormonal değişiklikler sonucu vucut kıllarında dokulme
Damarlarda genişleme: Karın duvarında belirgin olmak uzere tum vucutta ileri derecede buyuk damarlanmalar gorulebilir.
Gobek fıtığı: Daha onceden olmadığı halde karın ici sıvı birikmesi sonucu gobek fıtığı oluşabilir.
TEDAVİ
Nedene yonelik tedavi: Hepatitlerde hastalığa yol acan virusu vucuttan temizlemeye yonelik ilac tedavisi, otoimmun hepatitte vucut savunma sistemleriyle ilgili ilaclar, vucutta toksik madde birikimlerinde bu maddelere bağlanıp vucuttan atılmalarına yarayan ilaclar gibi.
Destek tedavisi: Belirtilerin tedavisi ile hastanın rahatlatılmasıdır. Karındaki şişliğin azaltılması, yemek borusundaki damarların endoskopik yontemlerle bağlanması, kas kaybının onlenmesi icin beslenme desteği
Karaciğer nakli: İleri evrede sirozda komplikasyonlar (kanama, karın şişmesi, ensefalopati) başladıktan sonra karaciğer nakli duşunulmeli ve bir an once planlanmalıdır. Bu evrede karaciğer naklinden başka yaşam kurtuluşu mumkun değildir. Karaciğer nakli, bu durumda, ortalama bir yıl icinde hayatını kaybetmesi beklenen hastalara uygulanır. Ayrıca yukarıda sayılan akut, ani gelişen hastalıklarda da hastalığın durumuna bağlı olarak acil karaciğer nakli duşunulmelidir. Hastalık derecelendirmeleri başka bir makalede verilmiştir.

Sağlıklı gunler dilerim
Prof. Dr. Gulum Altaca


[h=2]İstanbul Genel Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]