Perkutan nefrolitotomi ya da PNL orta ya da buyuk boydaki taşların (2 cm ve daha uzerindeki taşlar) bobreklerden alınması amacıyla yapılan endoskopik bir operasyondur. Operasyon icin hastanın sırt bolgesinde 8-9 milim bir kesi yapılarak buradan bobrek icerisine nefroskop adı verilen optik enstruman gecirilir. Bobrekteki taş parcalara ayırılır ve parcalar aynı kesiden dışarı cıkarılır.
Perkutan nefrolitotomi (PNL) ilk olarak 1973 yılında İsvec’te uygulanmıştır. Bobrekte uygulanan acık taş ameliyatlarına bir alternatif olarak sunulmuştur.
Perkutan kelimesi, kelime anlamı olarak “ciltten gecilerek yapılan prosedur” anlamına gelir. Nefrolitotomi kelimesi ise Yunanca “bobrekten taşların kesilerek cıkartılması” anlamına gelmektedir.
İşlemin amacı
PNL operasyonundaki amac bobrekteki taşı cıkartmaktır. Bu sayede taşa bağlı olarak bobrekte meydana gelen ağrı, enfeksiyon ve idrar yollarında kanama varsa ortadan kalkar. Bobrekte oluşan taşlar kristal taneleri kadar ufak yada bir tenis topu kadar buyuk olabilir.
Genel olarak bakıldığında bobrekte oluşan taşların coğunluğu (%80) kendi kendine hasta tarafından duşurulebilmektedir.
Bobrekte taş oluşumu idrar yolu ile atılan minerallerin supersaturasyon denen aşırı yoğunlukta bir araya gelmeleri sonucu daha buyuk kristaller oluşması sonucunda oluşur. Supersaturasyon hastanın idrar miktarı azaldığında ya da idrarda cok fazla tuz ve mineraller atıldığında olabilir.
Ayrıca idrar asidik hale geldiğinde supersaturasyon meydana gelmektedir. Bobrekte ya da ureterde (idrar yolu) taş oluşmasına tıbbi terim urolitiyazis denir.
Bircok taş ceşidi vardır. Taşların %80’ini kalsiyum oksalat taşları, %5 kadar olanını urik asit taşları, %2 kadarını ise sistin taşları oluşturur. Sitruvit taşı denen enfeksiyon taşları da olabilir. Bobrek icini tamamen dolduran staghorn (geyik boynuzu taşlar) gorulebilir.
Bazı insanlarda bobrek taşı oluşturma riski diğerlerine gore daha fazladır.
Risk faktorleri
Erkek cinsiyeti (3-4 kat daha fazla risk)
Ailede taş bulunma oykusu (ozellikle 1. dereceden akrabalarda taş olması, taş oluşturma riskini cok arttırır)
30 yaş civarı
Diyet (yuksek protein ve oksalat icerikli yiyecekler)
Dehidrasyon (az miktarda sıvı alan, cok terlemesi olan insanlar konsantre idrar uretirler. Bu kişilerde idrarda kristal oluşumu ve taş oluşumu artar.)
Bazı metabolik hastalıklar vucuttan sıvı atılımını azaltabilir, idrar icerisindeki tuz atılım miktarını arttırabilir ya da kalsiyum oksalatın bağırsaklardan emilimini arttırabilir. Genellikle cocuklarda gorulen taş hastalıklarında metabolik bozuklukların aranması gereklidir.
Bağırsaklarla ilgili gecirilmiş by-pass ameliyatları, bağırsaklardaki emilim bozukluklarına bağlı taş oluşumunu arttırabilir.
PNL operasyonu nasıl yapılır?
Perkutan nefro litotomi operasyonu sırasında cerrah bobrekte taşı radyolojik olarak lokalize eder. Once hastanın sırtından bobrek icerisinde ulaşmak istediği bolgeye bir iğne iletir. Ardından bu iğne icinden ince bir tel bobrek icerisine yerleştirilir. Bu tele rehber tel adı verilir. Rehber tel uzerinden tedrici olarak daha kalın iğneler (dilatatorler) bobreğe iletilir. Genişletme 8-9 mm capa ulaşılınca calışma kanalını oluşturmak uzere bir tup ciltle bobrek arasında sabitlenir. Bu tup icerisinden nefroskop adı verilen enstruman bobrek icine ilerletilir. Nefroskopun icerisinde bir calışma kanalı mevcuttur. Bu kanaldan iletilen pnomotik, ultrasonik ya da lazer enerjisi kullanılan cihazlarla taş parcalanır. Daha sonra taş parcaları vucut dışarısına alınır. Bobrek icinde hicbir taş parcası kalmayana kadar işleme devam edilmesi ana hedeftir. İşlem tamamlanınca nefrostomi tupu adı verilen bir diren bobrek icine yerleştirilir.


[h=2]Bursa Urolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]