Nedenleri :

** Sanayi inkılabı sonucunda devletler arasında Pazar ve hammadde arayışından doğan somurgecilik yarışı ve ekonomik rekabet
** Ekonomik yarışın devletler arası bloklaşmalara sebep olması
** Almanya ile Fransa arasında Alsac-e Lorainne (Alsas Loren) bolgesinden doğan cekişme
** Rusya ile Avusturya -Macaristan İmparatorluğu arasında Ruslar�ın panislavizm politikasından doğan gerginlik
** Rusların Osmanlı toprakları uzerindeki emelleri ve sıcak denizlere inme politikası

** Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun Bosna Hersek'i ilhalkının Sırbistan ile arasında meydana getirdiği gerginlik
** Avusturya - Macaristan İmparatorluğu veliahtının Bosna Hersek'i ziyaretinde bir sırp tarafından oldurulmesi

SAVAŞIN BAŞLAMASI VE GELİŞMESİ :

Avusturya ile Sırbistan arasında başlayan savaş, Almanya, Rusya, Fransa ve İngilterenin de savaşa katılmasıyla bir dunya savaşına donuşmuştur.

(Bağlaşma) İttifak Devletleri : Almanya, Avusturya - Macaristan İmparatorluğu, İtalya (savaş başlayınca taraf değiştirmiştir.) Savaş başlayınca Osmanlı ve Bulgaristan da katılmışlardır.

(Anlaşma) İttifak Devletleri : İngiltere, Fransa, Rusya savaş başlayınca Romanya, İtalya, Portekiz, Japonya, A.B.D., Yunanistan, Sırbistan da katılmıştır.

Osmanlı Devletinin Savaşa Girme ve İttifak Devletlerini Tercih Sebepleri :

* Başta Balkanlar olmak uzere kaybedilen toprakları geri alma duşuncesi.
* Turan idealini gercekleştirme duşuncesi.
* Almanya�nın savaşı kazanacağına kesin gozuyle bakılması
* Yalnızlık politikasından kurtulmak istemesi
* Kapitulasyonlar ve Duyun-u Umumiye'den dolay İngiltere ve Fransa�nın ekonomik baskısı altında bulunması
* İttihatcı subaylarda Alman hayranlığı olması

* İngiltere'nin onunden kacan Goben ve Breslav adlı iki Alman gemisinin Yavuz ve Midilli adı verilerek satın alındığının ilan edilmesi, Karadeniz'e gecen bu gemilerin Rusların, Sivastopol ve Odesa limanlarını bombalaması.


Almanların Osmanlıları Savaşa Cekmekteki Amacları :

* Yeni cepheler acmak, kendi yuklerini hafifletmek
* Osmanlının jeopolitik konumu
* Halifenin nufuzundan faydalanmak (Cihad ilanı)
* Petrol bolgelerini kontrol altında tutmak
* İngilizlerin somurgeleri ile irtibatını kesmek
* Osmanlının mevcut asker potansiyelinden faydalanmak
* Boğazların kontrol altında tutulmasıyla Rusyaya yardım yapılmasını engellemek



I. DUNYA SAVAŞI SIRASINDA BUYUK DEVLETLERİN DURUMU

İtalyanın Durumu : Savaş oncesi gruplaşmalarda Almanya�nın yanında yar alan İtalya, savaş başlayınca tarafsız kalmıştı. 12 Ada ve Guneybatı Anadolunun vaad edilmesiyle İtilaf Devletleri yanında savaşa katılmış, sonra Batı Anadolu da vaadedilmiştir.


Bulgaristanın Durumu : II. Balkan savaşında kaybettiği toprakları geri almak isteyen Bulgaristan Canakkale Savaşından sonra Osmanlı yanında savaşa girmiştir. Boylece Osmanlı-Alman kara bağlantısı sağlanmıştır.

Rusyanın Durumu : Rusya yardım alamayınca zor durumda kalmış, 1917'de Bolşevik İhtilaliyle Carlık Rusyası yıkılmış Sovyet Rusya kurulmuştur. Sovyet Rusya 3 Mart 1918 Brest - Litowsk Antlaşmasıyla savaştan cekilmiştir.


ABDnin Durumu : Savaşta uzun sure tarafsızlığını koruyan ABD, ticaret ve yolcu gemilerinin Alman denizaltıları tarafından batırılması sonucu savaşa katılmıştır. ABDnin katılmasıyla savaş kısa surede sona ermiştir.

Not : Yunanistan savaşa en son katılan devlettir.



OSMANLI DEVLETİNİN SAVAŞTIĞI CEPHELER


** Kendi toprakları uzerindeki cepheler :


Taarruz Cepheleri :

* Kafkas
* Kanal


Savunma Cepheleri :

* Canakkale
* Irak
* Suriye -Filistin
* Hicaz - Yemen

** Muttefiklerine yardım icin savaştığı cepheler :

* Romanya
* Makedonya
* Galicya

Kafkas Cephesi : Doğu Anadolunun Rusların eline gecmesini engellemek, daha oce kaybedilen toprakları geri almak, Kafkasları ele gecirerek Turan İdealini gercekleştirmek amaclanmıştır.

Osmanlı Devleti soğuk, hastalık ve aclık karşısında yaklaşık 100.000 şehit vermiştir. Ruslar ilerleyerek Muş, Bitlis, Van, Erzurum ve Trabzona kadar Doğu Anadoluyu ele gecirmiş, Mustafa Kemal, Muş ve Bitlisi bizzat kurtarmıştır. 3 Mart 1918 Brest-Litowsk Antlaşması ile bu bolgeler, hatta 1878 Berlin Antlaşmasıyla kaybedilen Kars, Ardahan ve Batum da geri alınmış, Kafkas cephesi kapanmıştır.

Not : Karışıklık cıkaran Ermeniler, 1915 Tehcir Kanunu ile Suriye taraflarında iskan ettirilmiştir.

Kanal Cephesi : İngilterenin somurgeleri ile irtibatını kesmek icin Almanlarla beraber Suveyş Kanalına iki kez cıkarma yapılmışsa da başarılı olunamamıştır.

Not : İngiltere tepki olarak Canakkale ve Irak cephelerini acmıştır.

Canakkale Cephesi (18 Mart 1915) :

Cephenin Acılma Sebepleri :

* Rusyaya yardım etmek
* Osmanlı Devleti�ni savaş dışı bırakmak
* Boğazları ve İstanbulu ele gecirerek jeopolitik acıdan avantaj elde etmek
* Balkan devletlerini kendi yanlarında savaşa cekerek yeni cepheler acmak.
* Savaşı kısa surede sona erdirmek.

Sonucları :

* Nusret mayın gemisinin başarılı calışmaları, Turk askerinin kahramanlığı ve topcuların isabetli atışları karşısında İtilaf devletleri gerek denizde gerekse karada mağlup olmuşlardır.
* Savaş en az 2 yıl daha uzamıştır.
* Bulgaristan Osmanlı Devletinin yanında savaşa girmiştir.
* İngiltere ve Fransa�nın itibarı sarsılmıştır.
* Gizli antlaşmalar gundeme gelmiştir. (Rusya�nın isteği uzerine)
* Rusyaya yardım yapılamayınca Carlık Rejimi zor duruma duşmuş ve 1917 Bolşevik ihtilaline zemin hazırlamıştır.

* Mustafa Kemal'in Anafartalar, Conkbayırı, Arıburnu ve Kirectepe'de elde ettiği başarıları, Milli Mucadele'ye lider olmasını sağlamıştır.

Irak Cephesi : İngiltere Rusyaya karadan yardım yapmak ve petrol bolgelerini ele gecirmek amacıyla taarruza gecmiş ise de Osmanlı orduları tarafından Kut'ul-Amare bolgesinde durdurulmuşlardır. Fakat yardım alan İngilizler ilerleyerek Bağdatı ele gecirmişler, Musul onlerine geldiklerinde Mondros Mutarekesi imzalanmıştır.

Suriye, Filistin, Hicaz ve Yemen Cepheleri : Bu cephelerde İngilizlerle ve onların kandırdıkları Araplar�la mucadele edilmiş ve bu topraklar kaybedilmiştir.

Not-1 : İslamcılık fikrinin gecerliliğinin kaybedildiği gorulmuştur.

Not-2 : Osmanlılardan ayrılan en son topluluk Araplardır.

Not-3 : Mustafa Kemal'in I. Dunya Savaşındaki son gorevi en son kapanan Suriye Cephesinde Yıldırım Orduları grup komutanlığıdır.

Romanya, Makedonya, Galicya Cepheleri : Muttefiklerine yardım amacıyla ordular gonderilen bu cepheler, Rusyada ihtilalin cıkması ve Brest-Litowsk Antlaşmasıyla kapanmıştır.


WİLSON İLKELERİ ( 8 OCAK 1918)


A.B.D. başkanı Wilson, savaş sonrası duzeni sağlamak ve barışı korumak amacıyla 14 maddelik ilkelerini yayınlamıştır. Buna gore :

* Boğazlar butun devletlere acık olacak
* Her millet kendi geleceğini kendisi tayin edebilecek, Turkler nufus yoğunluğuna sahip oldukları bolgelerde bağımsız olarak yaşayabilecekler,
* Savaş sonrası toprak işgali olmayacak
* Mağlup devletlerden savaş tazminatı alınmayacak
* Gizli anlaşmalar iptal edilecek, barış goruşmeleri acık olacak
* Alsac-e Lorainne bolgesi Fransaya verilecek

* Cemiyet-i Akvam (Milletler Cemiyeti) kurulacak
* Somurgecilik yapılmayacak



GİZLİ ANTLAŞMALAR
(OSMANLI DEVLETİNİ PAYLAŞMA TASARILARI)


* 1915 Boğazlar Antlaşması : Rusyayı kendi yanlarında tutabilmek icin İngiltere ve Fransa tarafından İstanbul, Boğazlar ve Marmara kıyıları Rusyaya vaadedilmiştir.


* 1915 Londra Antlaşması : 12 Ada ve Guneybatı Anadolu İtalyanlara vaadedilerek itilaf Devletlerinin yanında savaşa cekildiği antlaşmadır.


* 1916 Sykes-Picot Antlaşması : İngiltere ve Fransa�nın Osmanlı topraklarını paylaştıkları anlaşmadır. Cukurova, Guneydoğu Anadolu, Musul ve Suriye cevresi Fransızlara, Irak İngilizlere bırakılacak, diğer bolgelerde ise bir Arap devleti kurulacaktır.


* 1916 Petrograd Antlaşması : Doğu Anadolu ve Trabzona kadar olan Karadeniz kıyıları daha onceki bolgelere ek olarak Rusyaya bırakılmıştır.


* 1916 Mac - Mahon Antlaşması : İngilizlerin Mısır valisi Mac-Mahon ile Hicaz Emiri Şerif Huseyin arasında yapılmıştır. Arapların Osmanlı Devletine isyan etmelerine karşılık bağımsız bir Arap devleti vaadedilmiştir.
* 1917-Saint Jean de Maurienne Antlaşması : Rusyanın savaştan cekilme ihtimali uzerine İtalyanın onemi artmış ve onceki bolgelere ek olarak Batı Anadolu da İtalyanlara vaat edilmiştir.

Not : Rusyada Bolşevik İhtilali sonunda kurulan yeni rejim tarafından gizli antlaşmalar dunya kamuoyuna duyurulmuş, boylece uygulama alanı bulamamışlardır. azınlıklar nufus coğunluğuna sahip oldukları bolgelerde bağımsız devletler kurabilecek