pers yunan savaşları persler kimdir persleri kim yıktı spartalılar kimdir sparta nerededir
Koloni devleti olarak kurulmuş Bodrum, Milas gibi buyuk merkezlere sahip olan İyonya diğer devletlere karşı gucunu ve bağımsızlığını koruyacak durumda değildi ve M.O. 6. yuzyılda Pers İmparatorluğu'nun egemenliği altına girdi. Bu kaos ortamında Yunanların kışkırttığı İyon ayaklanmaları bircok şehirde amacına ulaştı.

M.O. 490'da İyon ayaklanmalarını bastıran Pers Kralı I. Darius Yunanları cezalandırmak icin bir filo yolladı. Atina'lı general Miltiades'in onderliğinde,, Yunan ordularına yenildiler. Gunumuzde bu savaşta olenlerin mezarları hÂl Maraton alanında gorulebilir.

10 yıl sonra Dairus'un vÂrisi I. Serhas daha guclu bir orduyla tekrar Yunan topraklarına girdi. Termofil Savaşı'nda Sparta kralı I. Leonidas'ın sebep olduğu bir gecikme ile Serhas Atina icerine doğru ilerledi ve ele gecirmiş olduğu şehri yakıp yıktı. Fakat Atina'lılar şehri deniz kenarına tahliye etmişlerdi ve Temistokles onderliğinde Salamis Savaşında Yunan ordusu Pers ordusunu tekrar yendi. Bir yıl sonra Yunanlar Sparta'lı Pausanius ile Pers ordusunu Plataea'da da yenilgiye uğrattı. Son olarak Yunan ordusu M.O. 478 yılında Pers ordusunu tamamen Ege Denizi'nin dışına cıkarmayı başardı ve Bizans şehrini kuşatarak ele gecirdi

Atina hÂkimiyeti
Pers savaşları, Yunan cevrelerinde Atina hÂkimiyetinin başı cektiği donemdir. Korint'in hÂl dişli bir rakip olarak varlığını devam ettirmesine rağmen Atina,, Parthenon ve Atina'nın diğer bircok klasik eserlerinin yaptırmak icin Delos Antlaşmasının taraflarının verdiği vergileri kullanan Perikles'dir. Perikles doneminde Atina artık bir buyuk bir devlet hÂline gelmişti.

Yunanistan'ın refahı tum yetenekli insanları etkiledi ve sanatın patronları hÂline gelen varlıklı bir sanatcılar sınıfı ortaya cıktı. Atina devleti, sanatları ozellikle de mimariyi oğrenmeyi destekledi ve sanatcılara destek oldu. Yunan edebiyatının,, sahne sanatlarının merkezi Atina oldu. Adları bugun bile bilinen dramatistler Eshilos, Aristofanes, Evripides, Sofokles; filozoflar Aristo, Eflatun,, Tukidides, Ksenofon; şair Simonides; heykeltıraş Fidias bu mureffeh donemde yaşamış onemli kişilerdir. Atina bu donemde Perikles'in deyimiyle Helen uygarlığının okulu hÂline geldi.

Diğer Yunan devletcikleri başlarda Perslere karşı yapılan savaşlarda Atina'nın liderliğini kabul ettiler. Fakat daha sonra muhafazakÂr politikacı Kimon'un M.O. 466'da duşmesiyle Atina giderek artan bir emperyalist guc edindi. M.O. 461'de Eurymedon savaşındaki başarıdan sonra Persler artık buyuk bir tehdit unsuru olmaktan cıkmıştı. Ama Naksos (Nakşa) gibi bazı şehirler bağımsızlıklarını ilan etmeye kalkıştılarsa da sert bir mudahale ile tekrar boyun eğmek zorunda bırakıldılar. Yeni Atina onderleri, Perikles ve Efialtes, Atina ve Sparta arasındaki ilişkilerin bozulmasına sebep oldu ve M.O. 458'de bir savaş patlak verdi. Birkac yıl suren sonucsuz savaşın ardından 30 yıllık bir barış antlaşması imzalandı. Bu olay Yunanlar ve Persler arasındaki son carpışma olan Kıbrıs'taki Salamis Savaşı ile aynı zamana denk gelir. Bu savaşı takiben Persler ve Yunanlar arasında Callius Barış Antlaşması imzalanmıştır. Maraton Savaşı'nda Persler denizlerin ve ticari gucun meydan okunamaz efendisi olmuştur. Bu donemin başlıca devlet adamı felsefesinin Sokrates; tarihciler Heredot