Urartu doneminde yapılmış bir su kanalıyla, Van’a yaklaşık 50 km. oteden su taşınıyordu. Gunumuzde bu su kısmen akıyor, ama tarihi kanal neredeyse yok edilmiş durumda. Oysa dunyada eşi bulunmayan bu ozel kanal, birinci dereceden turistik bir keşif yolu haline getirilebilir.


Gunumuzden binlerce yıl once, bugunku gorkem ve teknolojik hassaslığı aratmayan Urartu su mimarisi anıtlarından bazılarının, yorede bugun bile yer yer işe yaraması şaşkınlık yaratıyor. Ustelik donem ve dayanıklılık acısından bakıldığında, araştırmacılar Urartu baraj, golet ve sulama kanallarının dunyanın hicbir yerinde bir benzerlerinin daha bulunmadığını da kabul ediyorlar. Tabii bunların, Şamram Kanalı orneğinde olduğu gibi, calışır durumda olması konunun onemini daha da arttırıyor. Cunku bolge, birinci derecede deprem kuşağı icinde bulunuyor ve Urartu dışındaki uygarlıkların anıtları sarsıntıların etkisiyle yerle bir olurken, Urartuların yapıtları şaşılacak bicimde afetlere direnc gostermişler.
Urartu su muhendisliği
Şamram ya da ozgun Urartu dilindeki adıyla Menua Kanalı, Gurpınar ilcesi dışındaki kaynağından Van'a kadar yaklaşık 51-56 km. uzunlukta ve araziye gore incelikle işlenmiş bir yatakta ilerliyor. Kanalın uzunluğu icin boyle bir sayı aralığı vermemizin nedeni, epeyce bir sure, ozgun Urartu kanalının yakınından gecen ve DSİ tarafından 1960'larda yapılan betondan ikinci modern kanalın yanıltıcı etkisi. Coğu araştırmacının değinmediği ve yaklaşık 25-30 km. kadar suren bu beton kanal, ne yazık ki, eski Urartu Menua Kanalı'nı, onemli olcude yok etmiş. Bugun Şamram ile ilgili yapılmış hemen tum araştırmalardaki beton su yolu fotoğrafları hep bu "modern" kanala ait. Yani Menua Kanalı'nı anlatmıyor,, Şamram Kanalı'nın suyu ile Van-Edremit'in yaklaşık 5 km. dışında bir "hidroelektrik santralı"nın calıştırılıyor olması. Hemen bu kadar da olur mu diye sormayın; cunku santral yetkililerinin dediğine gore, herkesin "arkeolojik değer" gozuyle baktığı Şamram Kanalı, DSİ ile EUAŞ Hidroelektrik Santralı'nın mulkiyetinde. Urartu'dan kalma kanal ise,, yazıtlardan anlaşıldığına gore, Urartu kralı Menua (M.O. 810-786) zamanında başlanmış,, Dokuz Eylul Universitesi'nden Prof. Dr. Unal Oziş'in deyişiyle, 2000 hektarı sulayan bir sistemin parcası olarak kullanılabiliyor. Kanalın asıl adının yazıtlara gore Menua olması gerekiyor. Şamram'ın ise, kokeni Asur kralicesi Semiramis'e (Sammuramat) kadar uzanan adın, halk efsaneleriyle Şamiram ve Şamram şeklindeki donuşumu olduğu kabul ediliyor. en azından goruntuler acısından. Asıl ilginc olanı betonla henuz yok edilmemiş olan yerlerde uzayıp giden bir cop cukuru biciminde varlığını surduruyor. Bu unlu su yolunun yapımına ama bugun kanal artık butunuyle yok olma surecinde. Oysa Şamram Kanalı'nın suyu gunumuzde hÂlÂ