Erkeklerde en sık olarak akciğer kanseri gorulurken, kadınların en sık kanseri, meme kanseridir. O nedenle ailesinde 2 veya daha fazla meme kanseri olan kadınlar 30 yaşından itibaren, ama genel olarak kadınlar 40 yaşından itibaren duzenli aralıklarla meme kontrollerine gitmelidir. Meme kontrolu, sadece bir mamografi cektirmekten ibaret değildir. Meme kontrolleri daima bu konuyla ilgili bir cerrah tarafından yapılmalıdır. Hangi goruntuleme testlerine ihtiyac olduğuna, hastanın gecmişini dinledikten ve muayene ettikten sonra cerrah karar verecektir.
Nedenleri :
Meme kanserinin sebebi bilinmez. Meme kanserinin ortaya cıkmasında etkili olduğu saptanan bazı nedenler aşağıda sıralanmıştır. Her yaştaki kadında ortaya cıkabilir.
Kalıtım : Yukarda, ailesinde, birinci derece akrabalar arasında en az iki kişide meme kanseri olan kadınlar 30 yaşından itibaren meme takibine alınmalıdırlar dedim. Cunku, meme kanserinde az da olsa genetik bir geciş olabilmektedir. Gunumuzde BRCA1 ve BRCA2 genlerindeki mutasyonunmeme kanserine yol actığı bilinmektedir. Bunların saptanması da testlerle mumkun; Angelina Joly olayında olduğu gibi. BRCA1 mutasyonu varlığında bir kadın yaşamı boyunca %65 ihtimalle, BRCA2 mutasyonunda ise %45 ihtimalle meme kanseri gelişecektir. Angelina Joly'de bu testler pozitifmiş ve ilerde kanser olmamak icin meme dokularını aldırıp, yerlerini silikon ile doldurtmuştu.
Hormonlar : Kadın vucudunun hucrelerinde cinsiyet hormonlarının bağlanıp etki ettiği reseptorler vardır. Ostrojen hormonu icin ostrojen reseptoru (ER) ve gebelik hormonu olarak ifade edebileceğimiz progesteron hormonu icin de progesteron reseptoru (PR) vardır. Bu hormon resptorleri aynı şekilde meme kanseri hucrelerinde de vardır. Cinsiyet hormonların gereğinden uzun sure ve yuksek dozda kanda dolaşıyor olması, bu hormonların reseptorlerine sahip tumorlerin de gelişmesine sebep olur. O nedenle adetleri erken başlayan, gec menopoza giren kadınların memesi bu hormonların etkisine daha uzun bir sure acık olacağından, kanser riski de daha yuksektir. Ozellikle menopoz sıkıntılarını azaltmak icin kullanılan hormon ilacları meme kanseri riskini %45'lere kadar arttırmaktadır. Oral kontraseptiflerin (antibaby pille) kullanılmasının etkisi tam olarak bilinmemektedir.
Sol elini kullanma : Solaklarda meme kanserinin 5 kat daha fazla olduğu istatistiki olarak tespit edildi. Sebebi bilinmemekle beraber, teorilere gore, doğumdan onceki donemde fetusun fazlaca ostrojen etkisinde kalması hem solaklığa, hem de memeyi kanserin kolayca gelişebileceği bir yapıya sokmaktadır.
Sol meme daha sık kansere yakalanmaktadır. Bunun da sebebi bilinmemekle beraber, sol memenin emzirmede daha az kullanılıyor olmasına bağlayanlar vardır.
Risk faktoru olarak uzun yıllar sigara tiryakisi olmak, sık aralıklarla alkolicmek gosterilmektedir. Sigaranın etkisi kesin olarak goruluyor. Alkolun az miktarları bile, devamlı icildiği takdirde, ostrojen hormonu salınımını arttırarak meme kanserine sebep olmaktadır.
Radyasyon : 40 yaşından sonra yıllık cekilen mamografilerin meme kanseri oluşumunda etkisi yoktur. Ama erken yaşlarda radyasyona maruz kalan kadınlarda, ileri yaşlarda meme kanseri ihtimali artmaktadır.
Ofislerdeki hareketsiz yaşam, eksoz dumanları icinde yaşıyor olmak, cok aşırı kilolu olmak da meme kanseri sebepleri arasında sayılmaktadır.
Histolojik tipleri :
Once kanser nedir? Bu sorunun cevabı verilmeli.
Tumor, ya da eski Turkcesiyle Ur, vucudun herhangibir yerinde, herhangi bir organında oluşan kitledir. Bunların bircoğu iyi huylu tumorlerdir.Mesela memede gorulen ve ele gelen kitlelerin ancak %10'dan azı kanserdir.Kanser olmayan kitlelerin bir kısmı fibroadeom, diğerleri fibrokistik hastalıklarda oluşan buyuk kistler ya da bağ dokusu artan yerlerdir.
Bir tumor "kotu huylu" ise kanser adını alır. Kanserlerin ortak ozelliği genelde hızlı buyumek, cevre doku ve organları istile etmek, bolge lenf bezlerine ve uzak organlara metastaz yapmaktır.
Tıp dilinde kanserler ikiye ayrılır. Yemek borusu, mide, kalın barsak, meme, akciğer gibi organların kanseri karsinom; kemik, kas ve sinir dokusundan kaynağını alan kanserlere ise sarkom denilmektedir.
Meme kanseri "karsinom"dur. O nedenle histolojik tiplendirmelerde " ....kanseri " değil, ".....karsinomu " denilecektir. Ama sonucta basit olarak soz konusu olan "meme kanseri"dir.
Meme kanserlerinin %85'i sut kanallarından cıkar ( Duktal karsinom). % 15 kadarı sut yapan bezlerden gelişir ( Lobuler karsinom). Daha az oranda meduller, musinoz, tubuler ve papiller karsinomlar da vardır.İltihabi karsinom ( enflamatuar karsinom) sozu bir histolojik ayrım değildir; lenf yollarının yaygın bir şekilde tutulduğu, memenin kızarıp şiştiği kanser cinsidir. Bir de Paget karsinomu vardır ki, meme başı etrafında bir ekzema sanılabilir. Genellikle meme ucunun arkasındaki sut kanallarının erken evre kanserine işaret eder.
Evreleri :
I. evre : Tumor capı 2 cm'den kucuk ve koltukaltı lenf bezleri temiz ( tumor yok) ise, hastalık henuz 1. evrededir.
II. evre : Tumor capı 2-5 cm ise, ve koltuk altındaki lenf bezleri ister temiz olsun, ister 1-3 adet lenf bezi tutulmuş olsun, hastalık 2. evrededir. Ama tumor 5 cm'den bile buyuk olsa, eğer koltukaltı lenf duğumlerinde tutulum (lenf nodu metastazı) yoksa, hastalık yine 2. evrede kabul edilir.
III. evre : Koltukaltı lenf bezlerindeki tutulum 3'den fazla ise, memedeki tumorun buyukluğu ne olursa olsun, hastalık artık 3. evrededir. Tumor 5 cm'den buyuk ve koltukaltında 1-2-3 adet lenf bezinde tutulum varsa, ya da tumor cilde veya altındaki kaslara yapışmışsa yine 3. evre sozkonusudur.
IV. evre : Yukardaki evrelerde uzak organlara sıcrama ( metastaz ) yoktur. Uzak organlara metastaz saptandığı anda, meme kanseri 4. evreye girmiş demektir.
Belirtileri : Meme kanserinin belirtileri, tumorun buyukluğune, yerine gore değişir.
* Meme kanseri bazı kucuk memelerde bakıldığında bir şişlik olarak gorulur.
* Bazen de ele gelen bir kitle olarak farkedilir. Ama gorulmesi ya da ele geliyor olması, tumorun buyuduğune işaret eder. Onemli olan tumoru kucukken yakalamaktır. Kucuk tumor henuz lenf bezlerine ya da uzak organlara yayılma fırsatı bulamamıştır. Kucuk kanserler tedavi edildiğinde hastanın yaşam suresi cok daha uzun olmaktadır. O nedenle 1970'lerin kanser parolası yanlış değildi:
"Kanserden korkma. Gec kalmaktan kork".
* Meme kanseri olan kitle ele geliyorsa, genellikle yuzeyi duzgun değildir. Meme kistleri ya da kanser grubuna girmeyen fibroadenomların yuzeyi cok duzgundur, misket gibidirler. Ama kanser serttir, duzensizdir.
* Umursamaz hanımlarda bu kitle memenin buyuk kısmını doldurur hale gelebilir. Memenin normal bolumleri yumuşak iken, tumor olan bolum sert ve duzensiz olarak ele gelir.
* Deriye yapışık olabilir, deriyi kendine doğru cekmiş olabilir ( Fiksasyon, plato fenomeni).
* Meme ucu bir taraftan cekilmiş, şekli yamulmuş olabilir ( Meme ucu retraksiyonu).
* Sıkıldığında veya kendiliğinden bir taraf meme ucundan kan gelebilir(Kanlı akıntı). Berrak, sutlu, sarı veya yeşil renkli meme akıntıları hemen hemen hic meme kanseri belirtisi değildir.
* Deriye acılmış cılk bir yara şeklinde bile gorunebilir (eksulsere kanser).
75 yaşındaki bir hanımda eksulsere olmuş ( deriye acılmış, yara haline gelmiş) meme kanseri.
* Lenf bezlerine sıcramış ise, o tarafın koltukaltında şişmiş, sertleşmiş lenf bezleri de ele gelebilir (Lenf bezi metastazı).
* Yukarda da soz edildiği gibi, bazı kanserler memede iltihap varmış gibi memeyi kızartabilir ( Enflamatuar kanser, iltihabi meme kanseri).
* Meme derisi odemli, kalın, soluk ve portakal kabuğu gibi bir gorunum kazanabilir.
* Bazısı da meme ucuna yakın ciltte kaşınma ve soyulma ile seyreden ekzema gibi gorunebilir ( Paget kanseri).
Paget hastalığı. Dramatik gorunumune rağmen, genellikle erken donem kanserdir.
40 yaşından itibaren her kadın yıllık mamografi kontrolleri yaptırmalıdır. Mamografide bir kansere ait cok erken bulgular saptanmaktadır. Kuşkulu hallerde meme ultrasonu (US) ve/veya meme MR'ı ile sonuca gidilmektedir.
[h=2]İstanbul Genel Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]
Kanserden korkma, gec kalmaktan kork! Meme kanserinin nedeni, belirtileri ve evreleri
Sağlıklı Yaşam0 Mesaj
●22 Görüntüleme
- ReadBull.net
- Sağlık Forumları
- Sağlıklı Yaşam
- Kanserden korkma, gec kalmaktan kork! Meme kanserinin nedeni, belirtileri ve evreleri