Kanserde erken tanıKanser tedavisinde en onemli adım kanserin erken donemde tanınmasıdır. Ne yazık ki pek cok kanser turu daha tanı konulduğunda ileri evrede olmaktadır. Bu nedenle bir takım belirtiler ortaya cıktığında bir uzmana başvurmalıyız. Bu belirtiler:
- Kilo kaybı
- Halsizlik ve yorgun hissetme
- Solukluk
- Vucudun herhangi bir yerinde gecmeyen ağrı
Tedaviye rağmen gecmeyen yakınmalar hem hasta hem de tedavi eden doktoru tarafından uyarıcı olmalı allta kanserin var olabileceği unutulmamalıdır. Sık gorulen kanserlerde genel ozellikler nelerdir. Kısaca gozden gecirelim
MEME KANSERİ
Belirtiler:
— Memede ele gelen kitle,
— Meme derisi uzerinde kalınlaşma, cokme veya cekilme,
— Meme başından berrak veya kanlı akıntı
— Memede ağrı
Risk Faktorleri:
Meme kanseri genellikle elli yaşın uzerinde olan kadınlarda; hic cocuğu olmamış kadınlarda, ilk cocuklarını otuz yaşından sonra doğuran kadınlarda, hic emzirmemiş olan kadınlarda, ideal ağırlıklarının yuzde 40 uzerinde olan kadınlar ile cinsel olgunluğa gecikmiş olarak gelen veya gecikmiş menapozu olan kadınlarda ve ailesinde (anne veya kızkardeşlerde) menapoz oncesi meme kanseri olayı olan kadınlarda ortaya cıkar.

Tarama ve takip

Kendi kendine meme muayenesi: 20 yaşından başlayarak her ay yapılması onerilir.

Klinik meme muayenesi: 20-40 yaş arası 2-3 yılda bir, 40 yaş uzerindeki kadınlarda ise her yıl doktor tarafından yapılması onerilir.

Mammografi (meme rontgeni): 50 yaş uzerindeki kadınlarda yılda bir yapılması onerilirken, 40-50 yaş arasındaki kadınlarda meme dokusu daha yoğun olduğu icin şupheli kitleleri gosterme başarısı daha duşuktur. Bu yaşlar arasında yapılıp yapılmayacağı, yapılacaksa da hangi sıklıkta yapılması gerektiği tartışmalıdır. Amerikan Kanser Cemiyeti mammografi cekimlerinin 40 yaşında başlamasını ve her yıl tekrarlanmasını onermektedir.

AKCİĞER KANSERİ

Belirtiler:
— Gecmeyen veya karakter değiştiren oksuruk,
— Kanlı, pis kokulu balgam,
— Yeni gelişen ses kısıklığı veya değişikliği,
— Goğus kafesinde ağrı,
— Sık ve uzun sureli akciğer enfeksiyonu (bronşit, zaturre) geciriyor olma
Risk Faktorleri:
Cok sigara icmek ve ozellikle astbest olmak uzere cevre kirletici maddelere maruz kalmak.

Tarama ve takip:
Kırk yaşın uzerinde olan herkesin bir goğus rontgeni cektirmesi gerekir. Bunu takip eden goğus rontgenleri doktorunuzun kişisel kararına gore yapılacaktır.

KOLOREKTAL (KALIN BAĞIRSAK VE REKTUM) KANSER
Belirtiler:
— Uzamış ishal veya kabızlık,
— Barsak hareketlerinde duzensizlik,
— Koyu renkli veya kanlı dışkı,
— Uzun sureli karın ağrısı veya baskı hissi,
— Acıklanamayan kilo kaybı varsa
Kanser Riski Faktorleri:
Aile uyelerinden birinde gecmişte kolorektal polip (iyi huylu tumoral oluşum) veya kolorektal kanser veya kronik ulserleşmiş kolit olması.

Tarama ve takip:
50 yaşından itibaren kadın ve erkeklerde tarama testlerinden birinin yapılması onerilmektedir. Bu testlerden herhangi birisi şupheli cıkarsa mutlaka kolonoskopi yapılmalıdır.
Kalın barsak kanseri taramasında 5 test kullanılabilir. Bunların başarı oranları birbirine eşittir.

a. Dışkıda gizli kan aranması: Dışkıda sadece mikroskopla gorulebilen kanamaları bu test saptayabilir. Farklı gunlerde alınan 3 dışkı orneği test edilir. Yılda bir tekrarlanır.

b. Sigmoidoskopi: Makattan ince ışıklı bir tuple girilip kalın barsakların bir kısmının incelenmesidir. Eğer şuphelenilen bir bolge, polip, ulser, v.b. gorulurse aynı zamanda biyopsi yapılmasına da olanak sağlar. 5 yılda bir tekrarlanmalıdır.

c. Sigmoidoskopi ve yıllık dışkıda gizli kan incelenmesinin birlikte yapılması.

d. Baryumlu kolon grafisi: Makattan ozel bir ilac verildikten sonra cekilen rontgenlerdir. 5 yılda bir tekrarlanmalıdır.

e. Kolonoskopi: Makattan ince ışıklı bir tuple girilip tum kalın barsak incelenir. Eğer şuphelenilen bir bolge, polip, ulser, v.b. gorulurse aynı zamanda biyopsi yapılmasına da olanak sağlar. 50 yaş ve uzerindeki kişilerde mutlaka yapılması gerekmektedir. Daha onceleri sonucların tamamen normal olduğu kişilerde 5 yılda bir yapılması onerilirken Amerikan Kanser Cemiyetinin son onerisi 10 yılda bir tekrarlanmasıdır.
TESTİS KANSERİ
Belirtiler:
Testislerde herhangi bir kitle veya boyutlarında değişiklik.

Kanser Riski Faktorleri:
İnmemiş testisler. Daha cok genc erkeklerde ortaya cıkar
Tarama ve takip:
İlk genclik yıllarının son donemlerinden başlayarak tum yaştaki erkekler her ay testislerini muayene etmelidirler.
SERVİKAL (RAHİM AĞZI) KANSERİ
Belirtiler:
— Anormal vajinal kanama.
— Cinsel ilişkiden sonra kanama,
— Normalden fazla vajinal akıntı
Risk Faktorleri:
Genital (cinsel) bolgelerde kabarcıklar oluşturan deri iltihaplan veya genital siğil enfeksiyonları, ergenlik cağına geldikten kısa bir sure sonra cinsel ilişkiye girme veya cok fazla cinsel ilişki partnerinin olması.

Tarama ve takip:
İlk cinsel ilişkiden itibaren ilk 3 yıl icinde veya en gec 21 yaşında serviks kanseri tarama testlerine başlanmalıdır. Her yıl kadın doğum muayenesi ve Pap testi yapılmalıdır.
— 30 yaşından sonra peş peşe yapılan son 3 tarama normal bulunmuşsa tarama arlıkları 2–3 yılda bire cıkartılabilir. Eğer anne karnındayken dietilstilbesterol (DES) kullanılmışsa, HIV enfeksiyonu varsa, veya organ nakli, kemoterapi tedavisi ya da uzun sureli kortizon iceren ilaclar kullanması nedeniyle bağışıklık sistemi baskılanmışsa kontrollere yıllık devam edilir.
— 30 yaş ustu ve normal sonucları olan kişiler icin diğer bir oneri de 3 yılda bir yapılacak olan Pap testi ve HPV-DNA testidir.
— 70 yaş ve ustu kadınlarda son yapılan Pap testlerinden 3 veya daha fazlası veya peş peşe yapılan testlerden 10 tanesi birden normal gelirse serviks kanseri icin tarama sonlandırılabilinir. Yukarıda belirtildiği gibi bağışıklık sistemini baskılanmış hastalarda tarama yıllık olarak devam etmelidir.
— Histerektomi (rahmin rahim ağzı ile birlikte tamamen alınması) ameliyatı olan hastalarda tarama yapılmayabilir.
ENDOMETRİUM (RAHİM) KANSERİ
Belirtiler:
Anormal vajinal kanama.

Risk Faktorleri:
Gecmişte kısırlık olması veya yumurtlama olmaması; menapozun gec başlaması veya uzun sureli ostrojen tedavisi, vucutta aşırı yağlanma; cok fazla sigara icmek.

Tarama ve takip:
Menapoza geldikten sonra gecmişinde kısırlık, aşırı şişmanlık, yumurtlayamama, anormal rahim kanaması veya ostrojen tedavisi olan kadınların endometriyal biyopsi yaptırmaları gerekir.

İDRAR YOLU VE MESANE KANSERİ

Uyarıcı işaretler:
İdrarda kan; sırt ağrısı; kilo ve iştah kaybı, surekli ateş; anemi (kansızlık).

Risk Faktorleri:
Elli yaşın uzerinde olan erkeklerde-, cok fazla sigara icenlerde, gecmişte kronik idrar yolu enfeksiyonlarından rahatsız olanlarda daha fazla gorulur.

Tarama ve takip:
Yukarıdaki şikayetleriniz varsa bir uroloji uzmanına başvurunuz.
AĞIZ KANSERİ
Uyarıcı işaretler:
— Ağızda iyileşmeyen ağrılı/ağrısız yaralar
— Ağız ici ve dudakta beyaz veya kırmızı plaklar, kitle veya sertlikler
Risk Faktorleri:
Genellikle kırkbeş yaşın ustunde erkeklerde, cok fazla sigara icenlerde ve ozellikle cok fazla alkol kullanımı ile daha fazla gorulur.

Tarama ve takip:
Eğer ağızda iyileşmeyen bir yara ve renk değişikliği varsa KBB doktoruna başvurunuz.

GIRTLAK KANSERİ
Belirtiler:
Boğuk seslilik, ses kısıklığı

Risk Faktorleri:
Cok fazla sigara icmek, ozellikle fazla miktarda alkol kullanımı da varsa.

Tarama ve takip:
Konuşma ozelliğinizde herhangi bir değişiklik olması durumunda bir KBB uzmanı tarafından yapılan muayene veya eğer cok fazla sigara iciyorsanız yıllık muayene yaptırmanız gerekir.

PROSTAT KANSERİ
Belirtiler:
İdrara cıkmada zorluk, sık sık ve az az idrar yapma, idrar sonrası rahatlayamama, kasıkların ust kısmında surekli ağri; idrarda kan.

Risk Faktorleri:
İleri yaşlarda risk artar.

Tarama ve takip:
Makattan parmakla muayene ve prostat spesifik antijen testi (PSA kan testi) prostat kanserinde tarama testleri olarak halen araştırılmaktadır. 50 yaşın ustunde olan ve onumuzdeki 10 yıl sureyle sağ olacağı duşunulen erkeklere bu taramalar onerilmektedir. Yuksek riskli kişilerde (bir veya daha fazla 1. dereceden akrabada erken yaşlarda prostat kanseri tanısı olması) bu testlere 45 yaşında başlanılmalıdır. Cok riskli kişilerde ilk testler 40 yaşında yapılıp sonuclar normal gelirse 45 yaşından sonra yıllık taramalara da devam edilebilinir.
CİLT KANSERİ
Belirtiler:
— Renk, şekil ve buyukluğu değişen, cabuk kanayan veya ulserleşen benler,
— İyileşmeyen yaralar
Risk Faktorleri:
Kadın ve erkeklerde kızıl sac, acık cilt rengi veya gozlerin mavi olması; cocuklukta ciddi guneş yanığı olması; ailenin gecmişinde doğum lekeleri veya benler varsa.
Tarama ve takip:
Eğer yukarıda sıralanan uyarıcı belirtilere sahip herhangi bir cilt lezyonunuz varsa bir cilt doktoruna danışınız.

Bunun dışında
Sindirim Sistemi:
— Yutma gucluğu, uzun suren kusma/bulantı,
— Karında şişlik
— Acıklanamayan kilo kaybı varsa

Kan ve Lenf Sistemi:
— Boyun, koltukaltı ve kasıklarda ele gelen, coğunlukla ağrısız kitleler,
— Kilo kaybı,
— Gece terlemeleri,
— Uzun suren ve acıklanamayan ateşler,
— Ciltte nedensiz beliren dokuntu ve morluklar varsa…

İskelet Sistemi:
— Ele gelen kitle veya şekil bozukluğu,
— Kemiklerde şiddetli ağrı,
— Hareket kısıtlılığı

Sinir Sistemi:
— Şiddetli ve uzun sureli baş ağrıları,
— Cift gorme veya gorme kaybı,
— Yeni gelişen dengesizlik, baş donmeleri, uyuşma veya felcler,
— Şuur bulanıklığı, konsantrasyon gucluğu,
— Konuşma gucluğu,
— Kişilik değişiklikleri

[h=2]İzmir Dahiliye uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]