Kanser tanısı oğrenildiğinde, ilk gunlerdeki şok ve ilk haftalardaki inkar ve ofke tepkilerinin ardından bir uyum aşaması olarak birkac hafta suren depresif belirtiler gorulur. Hasta olduğu icin uzulme aylarca surebilir. Bir sure sonra genellikle kişi gunluk yaşamına doner, hastalığı izin verdiği oranda yaşama katılır. Bir turlu gunluk yaşama karışamıyor, hastalık dışında birşeyle ilgilenemiyor ise, sucluluk, değersizlik, yetersizlik ve intihar duşunceleri varsa depresyon dikkatle araştırılmalıdır.
Depresyon, hastalığın ve tedavilerin organik etkileri nedeniyle de ortaya cıkabilir. Her iki durumda da hasta psikoterapi ve gerekli gorulurse antidepresan tedaviden yararlanır.
RİSK FAKTORLERİ
fiziksel işlev duzeyi en onemli faktor; hastalık ağır, gunluk yaşamı kısıtlayıcı, ağrı varsa risk artar. nevrotik kişilik ozelliklerinin fazla oluşukadın cinsiyeti,meme kanseri,metastaz,uzun eğitim suresipsikiyatrik hastalık oykusuaile desteğinin olmayışı
BELİRTİLER NELERDİR ?
Kanserli hastalarda depresyonu tanımak zordur. Oncelikle bu kadar ciddi bir hastalıkta uzgun, karamsar olma ' normal ' kabul edilip hastayı ne oranda etkilediği pek kontrol edilmez. Ayrıca hem aile hemde hekim icin kanser kelimesini telaffuz etmek, hasta ile acık acık konuşmak zordur. Hastanın ' morelini bozmamak'' icin genellikle uzgun duruşu gormezden gelinir ya da hicbir şey yokmuş, hastalık geride kalmış gibi davranılıp konuşmaktan kacınılır.
Uykusuzluk, iştahsızlık, halsizlik gibi bedensel belirtiler; depresyon, hastalık belirtileri ya da tedavi yan etkileri ile karışabilir. Aşırı bağımlılık, ofke, goz temasından, aile ile birlikte olmaktan kacınma, caresizlik, umutsuzluk, aşırı ağrı yakınmaları ve tedaviye uyumsuzluk belirtileri onemlidir
Kanserde intihar girişimi sık olmamakla birlikte kendisinde ya da ailede intihar girişimi, genel durumun kotu oluşu, kontrol edilmeyen ağrı, sosyal destek azlığı, bir yakının olumu, psikiyatrik hastalık gecirmiş olma, kaygı, umutsuzluk risk faktorleridir. Hastanın bilincinin bulanık olduğu donemlerde kaza ile ya da kasten kendine zarar verebileceği akılda tutulmalıdır.
PSİKİYATRİK TEDAVİLER VE PSİKOTERAPİLER
Ciddi bir hastalıkla karşılaşma, tedaviler ve sonucları hastaya ve duruma ozel yaklaşımlar gerektirir. Kanserli hastalarda psikiyatrik tedavilerin hastanın yaşam kalitesini yukselttiği, hastayı hastalıkla daha iyi başa cıkabilir hale getirdiği, kaygıyı azalttığı gosterilmiştir. Bilgilendirme, eğitim, kısa sureli destekleyici yaklaşımlarla cok fazla yol alınabilir. Ayrıca psikiyatrik tedavilerle bağışıklık sisteminin guclendirildiğinden soz edilebilir.
Hastaya ve ailelerine uyum, yeni bir yaşam tarzı geliştirmede yardım edilebilir. Hastayı dinlemek, kaygılarını anlatabilmesi, sorularını sorabilmesi icin fırsat vermek, tum umutlarını yok etmeden durust ve acık olabilmek onemlidir. Hasta hastalık nasıl gelişirse gelişsin yalnız bırakılmayacağını, ağrısı olursa bir cozum bulunacağını bilmek ister. Terapilerde bireysel sorunların yanı sıra hastanın ailesi, arkadaşları ve hekimi ile acık bir ilişki kurması ile ertelenmiş planlar ele alınır. Krize mudahale modeline dayanan kısa sureli, destekleyici psikoterapiler ozellikle tanının koyulduğu, hastalığın tekrarladığı ya da metastazın saptandığı kriz donemlerinde yararlı bulunmuştur.
Nefes egzersizleri, kas gevşeme teknikleri, dikkati bolme, orta duzey egzersiz, bilişsel yeniden yapılandırma, eğitim ve dayanışma grupları kaygı ve depresyon tedavisinde yararlı olur. Hastanın zedelenmiş olan benlik değerini yeniden kazanmasına yardım edilir, yanlış anlamalarını duzeltip, yeni bir yaşam dengesi kurması desteklenir. Sınırları kabullenme, yeni bir yaşam planı ve gelecek planları oluşturmada destek olmaya calışılır. Gecmişteki guclu yonleri harekete gecirip hastanın baş etmede başarılı yolları desteklenir. Benzer sorunları olanlarla yapılan grup terapileri, bazı seanslara aile bireylerini dahil etme, iyileşmiş bir hasta ile goruşme sıklıkla yardımcı olur.
Uzm.Dr. Sevilay ZORLU
[h=2]Antalya Psikiyatri uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]
Kanser ve depresyon
Sağlık0 Mesaj
●21 Görüntüleme
- ReadBull.net
- Kültür & Yaşam & Danışman
- Sağlık
- Kanser ve depresyon