Kanserli olguların gelişimi ve olum nedenleri arasındaki one cıkışı sağlık icin ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Kanserden şuphelenmemizi sağlayacak uyarılar var mıdır? Bu sorunu cevabı tabi ki evettir.
Barsak veya idrar yapma alışkanlığında değişiklikler
Gecmeyen soğuk algınlığı tablosu
Beklenmeyen kanamalar
Memede kitle tespit edilmesi veya meme cildinde değişiklikler veya akıntı
Yutma gucluğu
İyileşmeyen yaralar
İnatcı oksuruk
Belirgin iştahsızlık ve istemsiz kilo kaybı
Tanımlanamayan ateş
Ciltteki lekelerde renk değişikliği
Yukarıda tanımlanan uyarıların yanında unutmayalım ki sadece 4 değişken ile kanser başta olmak uzere diyabet, kalp krizi ve inme %80 azaltılabilmektedir.
Fizik aktivite
Sağlıklı beslenme
Sigara icmemek
Obeziteden kacınma
Ancak ne acıdır ki gercek anlamda toplumun sadece %10’u uyarılara uyum gosterebilmektedir. Bu uyarılar yanında unutmayalım ki tarama programlarına dahil olmakla yeni gelişebilecek kanser olgularının %50’si onlenebilir veya erken tanı almaktadır. Kanser erken tanısı icin bu konuda uzman doktorlara başvuru yapmak onemlidir. Nihayet kurduğunuz iyi bir diyalog sayesinde erken tanı ve tarama programları hakkında sizi eğitecek ve yonlendirecektir. Tartışacağınız konuları liste haline getirmek, tarama sıklığı ve şekli nedir, sorgulanması gereken durumlardır.
Tarama programlarının uygulandığı hastalıkların başında meme kanseri, rahim ağzı kanseri, kalın barsak kanseri ve prostat kanseri yer almaktadır.
Meme Kanseri İcin Onerilen Tarama Programı:
Kendi kendine meme muayenesi değişiklikleri saptamada onemlidir
Kırk yaşını dolduran kadınlar ilk mamografisini cektirmelidir, sonraki 10 yıl icin 2 yılda bir
Elli yaşından sonra yıllık mamografi, 20’li-30’lu yaşlarda 3 yılda bir
Rahim Ağzı Kanseri İcin Onerilen Program:
Tarama ilk cinsel ilişkiden 3 yıl sonra başlamalıdır, 21 yaşını gecmemelidir.
Her yıl Pap smear testi veya 2 yılda bir “liquid-based Pap test” ile yapılmalıdır.
Otuz yaş ve sonrasındakilerde 3 veya daha fazla sayıda normal test sağlananlarda 2-3 yılda bir tarama yapılabilir.
Yetmiş yaş ve ustu yaşlılarda, 3 ve daha fazla normal test varlığında veya son 10 yılda anormal testi olmayanlarda tarama testine gerek yoktur.
Kalın Barsak Kanseri İcin Onerilen Program:
Normal riske sahip 50 yaş ve ustu kişilerde tarama testleri başlatılmalıdır
Fleksibl sigmoidoskopi 5 yılda bir
Kolonskopi 10 yılda bir
Tomografik kolonografi 5 yılda bir
GGK ve FIT (fecal immunochemical test) yılda bir
Gayta DNA testi (intervali net değil)
Prostat Kanseri İcin Onerilen Tarama Programı:
Elli yaş ve ustu erkeklerde yapılması onerilmektedir, yılda bir.
Yuksek riskli erkeklerde tarama yaşı 45 yaşında başlamalıdır
Tarama programlarının yanında gunluk yaşamda yapılan davranış değişiklikleriyle kanserden korunmada daha etkin olunabilmektedir. Nihayet Amerikan Kanser Araştırma Enstitusu verilerine gore; kanserlerin %30’unun kontrol edilebilir beslenme komponentleri ile ilişkili olduğu ortaya konmaktadır. Aynı cemiyetin kanserden korunma ilkeleri on başlık altında toplanmaktadır:
Olabildiğince fit ve yağsız bir vucut icin aşırı yağ, ozellikle karın cevresinde birikme kanser riskini arttırmaktadır. Aşırı yağ ve istenmeyen hormonlar kalın barsak, meme, pankreas, bobrek ve rahim kanserlerinde riski arttırmaktadır. Sebze ve meyveden zengin bir beslenme, işlenmemiş besinler ve naturel yağların tercih edilmesi gerekmektedir. Buna karşılık şekerli icecekler, kalorisi yoğun yiyecekler ve alkol tercih edilmemelidir. Sigaradan mutlak kacınılmalıdır.
Gunde en az 30 dakika fiziksel aktivite onerilmektedir. Yavaş tempoda yuruyuş (ideal olan en azından gunde 10 bin adım). Yuzme, hatta sizin sevebileceğiniz bir oyun veya aktivitenin de katkılarını unutmamak gerekir.
Şekerli ve enerji yoğun (kola vs) yiyecek ve iceceklerden kacınılmalıdır (obesite riski yuksektir)
Değişik meyve , sebze, tahıl ve bakliyatlardan fazlaca yenmelidir, kanser riskinde %20 azalma sağladığı belirtilmektedir.
Kırmızı et tuketimini kısıtlayın ve işlenmiş etlerden uzak durun. Haftada yarım kilodan daha fazla tuketilmemelidir.
Eğer duzenli iciciyse alkol tuketimi erkeklerde gunde 2, kadınlarda gunde 1 kadehten fazla olmamalıdır.
Tuzlu ve salamura yiyeceklerden kacınılmalıdır, tuz yerine baharatlar kullanılabilir.
Destek amaclı tablet suplementleri kullanmayın, tabletlerdeki fitokimyasalların varlığı riski arttırmaktadır.
Kadınlar en az 6 ay bebek emzirmelidir.
Tedavi sonrası, kanser hastaları mutlaka kanser onleyici onerileri takip etmelidir.
Yukarıda tanımlanan genel oneriler dışında başvurduğunuz uzman doktor tarafından riskleriniz değerlendirilecektir. Değerlendirme sonucunda bazı durumlarda koruma programları adı altında gerektiğinde koruyucu ilac tedavilerinin de gerekebileceğini unutmayın. Doktorunuzla iletişim ve aldığınız danışmanlık onem arz etmektedir.
Sağlıkla kalın..

[h=2]Adana Dahiliye uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]