Gectiğimiz gunlerde tedavi sonrasında tamamen sağlığına kavuşan eski bir losemi hastamızdan bir mektup aldım. Mektupta yazanlar, hastaların takibi sırasında doğru yapıyoruz sandığımız bir cok şey konusunda yanıldığımızı, yıllar oncesinde “hastalık yok, hasta vardır” diyen Hipokrat'ın halen haklılığını surdurduğunu acıkca gosteriyordu.
Sevgili Sevcan mektubunda diyordu ki;
“Kanserin genelde sebepleri arasında sinir ve stres de belirtilir, 'kanser oldum' dediğinde insanlar hemen gecmişte uzulduğun bir şeyler olduğunu varsayarlar ve ona yorarlar. Heh, işte ben bu tez icin kesinlikle anti tez olarak yaratılmiş bir hastayım. Hani sanki insanların yuzyıllardır suregelen bu onyargısını yıkmak icin bir hasta secilmesi gerekmis ve en uzulmeyecek kişi kim olabilir diye bir duşunmuşler ve o “ben” olmuşum gibi...”
Bu cumleler, 'moralini sağlan tut' oğutleri ile tedavi edilmeye calışılan hastalar icin yazılmış sanki. “Moralini sağlam tut” zorlaması, hastaların yaşadıkları o buyuk travmaya, onca sıkıntı, korku ve endişeye bir de 'moralimi sağlam tutmalıyım' kaygısı ekliyor. Bu konuda yapılan bilimsel calışmaların hic biri tek başına stres faktorunun kansere neden olduğunu, stresli olanların tedaviye daha kotu yanıt verdiğini ikna edici bir bicimde gosteremedi.
Ulkemizde bu inanış, neden bilmiyorum ama cok guclu ne yazık ki. Mesela başka bir dilde ' beni kanser ettin' diye bir deyim var mıdır, bilmiyorum.
Oysa kanser tanısı alan hastaların o donemde yaşadıkları travmayı, uzuntuyu, kızgınlığı rahatca yaşamalarına olanak sağlamak lazım.
Sevcan'ın mektubuna geri donelim...
“O donemlerimde icime kapanmıştım. Ama bunun yaşadığım buhranla bir alakası yoktu. Sadece ben hastalik surecimi Gloria Gaynor'dan “I will survive” tadında yaşayacağım sanırken birden Mahsun Kırmızıgul'den “yıkılmadım ayaktayım” klibinde bulmuştum kendimi.”
Yani Sevcan, bizim hastalardan beklediğimiz gibi cesurca, korkmadan bu sureci geciremediğini soylemeye calışıyor belki de.
“Metin olmalısın, cesur olmalısın” sozleri kanserli hastalara en cok soylenen sozlerdendir. Oysa metin olmak o kadar kolay mı?
Sevgili Sevcan hastalık surecini bizim varsayımlarımızın, “oyle olması gerekir” on yargılarımızın tam tersine yaşamış.
Sağlık calışanları ile ilişkisi ve onları değerlendirmeleri de her şeyi yeni baştan duşunmemiz gerekliliğini gosteriyor.
“... nedense hastanede tanışmamam gereken bir insan gibi gelmisti. Sanki Starbucks'ta kasa sırası beklerken, yanlışlıkla onune gectiğim, sonra farkettiğimde 'yo yo siz buyrun lutfen' diye yerini feda eden tatlı kadındı. Ya da ne bileyim D&R'da ayni kitaba elimizi uzattığımız, hafiften mahcupca gulumsediğimiz birisi de olabilirdi... Ama hastanede beni tedavi eden biri olamazdı...
Soz ettiği hekimin neden onun hekimi olamayacağının ipucu şu cumlelerinde saklıydı aslında.
“Audrey Hepburn filmlerinden bahsettik, hayranlığımı gorunce beni kortizondan şişmiş patates suratımla Audrey Hepburn'e benzetti. O sırada merhum Audrey Hepburn muhtemelen mezarında ters dondu.
Mesaj cok acık değil mi? Bana, ne kadar acıtırsa acıtsın, yalan soylemeyin.
Onun hissettikleri elbette cok “subjektif” olabilir. Ancak yazdıkları tıpta hastalık bulgularının, klinik, laboratuar ve radyolojik verilerin arasına saklanan, kimi zaman belki de 'profesyonel deformasyon' nedeniyle goremediğimiz, hastalıktan tamamen bağımsız “bireysel” farklılıkların onemini bize hatırlatıyor.
Gunumuzde cağdaş tıp uygulamaları bile bu bakış acısıyla yeniden tartışılıyor. Elbette 'kanıta dayalı tıp bilgisi' onemli ama bireysel farklılıklar da bir o kadar onemli. Yuzlerce hastanın verileri kullanılararak elde edilen genel doğrulardan yola cıkmanın sakıncaları olduğunu, hekimlerin konfeksiyon satan değil, elbise diken terziler gibi olması gerektiğini soyleyenler var. Tabii, modayı izlemeden, yani guncel gelişmeleri bilmeden iyi terzi olunamayacağının da farkında olarak.
İşleyen bu surecte sevgili Sevcan'ın ve onun gibilerin bize oğreteceği cok şey var. Soylediklerine mutlaka kulak vermeliyiz.

[h=2]İstanbul Dahiliye uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]