KANSER AĞRISI VE TEDAVİSİ
Kanser hastasında ağrı olasılığı erken donemde %38 iken hastalık ilerledilce bu oran %85'leri bulmakta ve yaşam kalitesini de bozmaktadır. Bu ağrı yakınması direkt olarak tumorun invazyonuna ve kompresyonuna (%85) bağlı olmakla birlikte %17 oranında tumorun tedavisine (posttorakotomi ağrısı, postmastektomi ağrısı, pleksus fibrozisi, miyelopati, kemoterapiye bağlı noropati, mukozit), %9 oranında tumor hastalığı ile ilgili (herpes zoster, dekubitus, konstipasyon) ve %9 oranında da tumor dışı (migren, diyabet) nedenlere bağlıdır. Tumor hastasında hem somatik ağrı hem de noropatik ağrı gorulebilmektedir. Orneğin bir kanser hastası vertebral kemik metastazına bağlı somatik nosiseptif ağrıdan yakınırken buna ek olarak da epidural/spinal kord basısına bağlı olarak noropatik ağrıdan yakınır.
Kanser ağrısı ya devamlı ya aralıklı ya da ani alevlenmeler (ani artan ağrı- kacak ağrı) şeklinde olur. Kanser hastalarının 2/3'unde gorulen kacak ağrısı ozellikle yutkunma, oksurme, defekasyon-miksiyon ve hareketle ortaya cıkmaktadır ve şiddetlidir, kısa surelidir ve kontrolu zordur. Hastanın bazal medikal tedavisine ek olarak kısa etkili ilaclar (transdermal fentanil, SC morfin gibi..) kullanılması ağrı sağaltımını sağlayacaktır.
Kanser hastasında başarılı ağrı tedavisi icin hasta-onkoloji-algoloji-hasta yakını işbirliği mutlaka gerekmektedir. Tedavide DSO'nun basamak prensibine uygun olarak yapılan sistemik analjezik tedavi esas olmakla birlikte uygun hastalarda girişimsel ağrı tedavisi (epidural/spinal kateter/port uygulaması, norolitik bloklar, radyofrekans termokoagulasyon) mutlaka tedavi planına eklenmelidir.
Sistemik analjezik tedavide DSO'unun onerdiği basamak prensibine gore hafif ağrıda nonopioid (NSAİİ, Parasetamol, metamizol) ile başlanmalı, orta şiddetli ağrıda zayıf opioidler (kodein kaşe-şurup, tramadol damla-kapsul-retard tablet), şiddetli ağrısa ise kuvvetli opioidler (morfin oral tablet, jurnista, transdermal-transmukozal fentanil) kullanılmalıdır. Tum basamaklarda doz titrasyonuna dikkat edilmelidir. Sistemik analjezik tedaviye başlarken ilk 24-48 saat icinde SK veya İV kısa etkili opioidler (morfin amp) ile gunluk tuketilen toplam doz bulunduktan sonra tedaviye uzun salınımlı opioid ile devam edildiği takdirde stabil analjezi sağlanabilmektedir. Bu arada ani artan ağrı tedavisinde kısa etkili opioid luzum halinde kullanılabilir. Noropatik komponenti olan kanser ağrısında ise antikonvulzan eklenmesi unutulmamalıdır.
Kanser ağrısında girişimsel yontemler:
İntraspinal (EP/İT) veya periferik uygulamalar sistemik analjezikler ile yeterli analjezi sağlanamıyor veya tolere edilmeyen yan etkiler olduğunda uygulanmalıdır. Nondestruktif (intraspinal veya pleksus analjezi) ve destruktif (sempatik gangliona veya periferik sinire radyofrekans termokoagulasyon, alkol, fenol uygulaması) analjezik yontemler kullanılabilir.

[h=2]İstanbul Anestezi Uzmanı uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]