

Dede Korkut, Turklerin efsanevi dedesidir. Korkut Ata ismiyle de anılır. Kimliği kesinlikle tartışmalıdır. Kopuz Calması ve Turk destanlarını derlemesiyle unlenmiştir. Bazı kaynaklara gore Kayı boyundan geldiği duşunulmektedir. Aynı zamanda, diğer kaynaklar O'nun Oğuzların Bayat Boyundan Kara Hoca’nın oğlu olduğunu iddia etmektedir. Bazı rivayetler İshak Peygamberin soyundan olduğunu soyler. 9. ila 11. yuzyıllarda Turkistan'ın Aral golu bolgesinde Sir-Derya nehrinin Aral Golune dokulduğu yerde doğduğu, Urgec Dede adında bir oğlu olduğu ve bu bolgelerde hukum suren Turk hakanlarına danışmanlık yaptığı destanlarından anlaşılmaktadır. 570-632 yılları arasında (Hz. Muhammed zamanında) Irak Turkmeneli bolgesinin Kerkuk şehrinde yaşadığı da rivayet edilir. Kıpcakların Oğuz Turkleriyle yaptığı mucadeleler Dede Korkut Hikayeleri'nin ortaya cıkmasına sebep olmuştur.
Dede Korkut oykuleri, Oğuz Turkleri'nin 9-11. yuzyıllardaki yaşayışları, inancları ve toplumları hakkında onemli ipucları icerir. Oğuz Turklerini, onların inanışlarını, yaşayışlarını, gelenek ve goreneklerini, yiğitliklerini, sağlam karakteri ve ahlÂkını, ruh enginliğini, saf, arı-duru bir Turkce ile dile getirir. Destanlarındaki şiirlerinde, calınan kopuzların kıvrak ritmi, yanık havası vardır. Dede Korkut, Turk sozlu edebiyatının onemli oğelerindendir. Destanları uzun sure boyunca sozlu aktarılmış, Akkoyunlular Devleti zamanında yazıya dokulmuştur. Yazdığı Turk Destanları'nın iki orijinal kopyası vardır. Bu kopyalardan biri Almanya'da Dresden'de oteki ise Vatikan'dadır.
Dresden yazması kısa bir giriş ve 12 oykuden oluşur. Oykuler sırasıyla:
Dirse Han Oğlu Boğac Han
Salur Kazan'ın Evinin Yağmalanması
Kam Bure Bey Oğlu Bamsı Beyrek
Kazan Bey Oğlu Uruz'un Tutsak Olması
Duha Koca Oğlu Deli Dumrul
Kanlı Koca Oğlu Kanturalı
Kazılık Koca Oğlu Yegenek
Basat'ın Tepegoz'u Oldurmesi
Begin Oğlu Emren
Uşun Koca Oğlu Segrek
Salur Kazanın Tutsak Olup Oğlu Uruz'un Cıkarması
İc Oğuz'a Taş Oğuz Asi Olup Beyrek Olduğu
Vatikan yazmasında kısa bir giriş ve altı oyku vardır:
Hikayet-i Han Oğlu Boğac Han
Hikayet-i Bamsı Beyrek
Hikayet-i Salur Kazan'ın Evi Yağmalanduğudur
Hikayet-i Kazan Begun Oğlu Uruz Han Tutsak Olduğudur
Hikayet-i Kazılık Koca Oğlu Yegenek Bey
Hikayet-i Taş Oğuz İc Oğuz'a Asi Olup Beyrek Vefatı