Murphy Kanunları gercek mi diye merak ediyorsanız evet ama aslında bu kanunların madde madde yazılmış bir versiyonu yok. Cunku Murphy Kanunları aslında belirli cumleler ya da orneklerden ziyade bir tur mantıksal duşunce cercevesi oluşturur ve eminiz bunu okurken bile onlara yeni bir tanesini ekleyebilirsiniz. Gelin Murphy Kanunları nedir, gercek mi, nasıl ortaya cıktı gibi soruları yakından inceleyelim ve bu kanunların bilinen orneklerinin listesini gorelim.
Temelden başlayalım: Murphy Kanunları nedir, kime ait? Murphy Kanunları, 1940 ’lı yılların sonunda Edward Aloysius Murphy Jr. tarafından ortaya atılmış bir mantıksal duşunce sistemidir. Kaosun duzenden daha gercek ve olası olduğunu, bu nedenle de bir hata olacaksa mutlaka olacağını ve işlerin ters gidecekse mutlaka gideceğini savunur. Şu cumle Murphy Kanunları icin tam bir ozettir;
"Eğer bir işi halletmek icin birden fazla olasılık varsa ve bu olasılıklardan biri istenmeyen sonuclar veya felaket doğuracaksa; kesinlikle bu olasılık gercekleşecektir."
Murphy Kanunları nasıl ortaya cıktı?
11 Ocak 1918 yılında Panama ’da dunyaya gelen Edward Aloysius Murphy Jr. bir muhendistir. 1949 yılında Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetlerinde muhendis olarak calışıyordu. Bir calışma sonrası yaptığı basın acıklamasındaki sozleri ile Murphy Kanunlarını ortaya cıkarmıştır. Kendisi 1990 yılında hayatını kaybetti.
Gelelim soz konusu calışmaya. 1949 yılında ABD Hava Kuvvetleri, roket ivmelenmesinin insan uzerinde nasıl bir etki yaratacağı uzerine bir dizi calışma yurutuyordu. Olcum icin pilotun uzerine ozel bir yapıştırıcı ile 16 adet ivmeolcer takılması gerekiyordu. Cihazları takacak teknisyen 16 ivmeolcerin 16 ’sını da yanlış taktı.
Calışmanın sorumlu muhendisi olarak Edward Aloysius Murphy Jr. cıktı ve basın toplantısı yaptı. Basın toplantısı sırasında ‘Her şey olacağına varır. ’ şeklinde yaptığı ama mantıksal bir duşunce cercevesi kurduğu acıklama sonrası bu durum Murphy Kanunları olarak anılır oldu ve 1958 yılında Webster sozluğune girdi.
Murphy Kanunları gercek mi, ne anlama geliyor?
“Belirli bir gelişme herhangi bir yerde ortaya cıkmadıysa, zaten bu durumda mumkun değilmiş demektir.” cumlesi, Murphy Kanunlarının temelini oluşturmaktadır. Her zaman eğlenceli tarafından gorduğumuz Murphy Kanunlarının gercek mi olduğunu anlamak icin biraz mantık uzerinden incelemek gerekiyor.
Gercek sonucların olma ihtimalinin, olası sonuclara oranlaması ile olasılık oranı hesaplanır. Surec icerisinde gercekleşmeyen olayın olma olasılığı sıfır yani imkansızdır. Ancak Murphy Kanunlarının bakışı farklıdır. Murphy Kanunlarına gore bir olay mumkunse gercekleşecektir.
Murphy Kanunlarının temelini oluşturan, sibernetik alanında bilinen ve hem fen bilimlerinde hem de matematikte kullanılan bir kanundur. Eğer bir olayda organizasyon sınırlı ve kaos olasılığı yuksek ise iyi bir organizasyondaki duzenden cok daha ustun durumdadır. Sonuc olarak kaos, duzenden daha gercek ve daha olasıdır.
Murphy Kanunları orneği:
Murphy Kanunlarının mantıksal temeli biraz karışık geldiyse gelin bir deney uzerinden bakalım. Diyelim bir teoriniz var ve bunu ispatlamak icin bir deney yapıyorsunuz. Tek bir doğru sonuca ulaşmak icin yapacağınız deneyde cok fazla bağımsız değişken varsa yani kontrol edemediğiniz cok fazla durum varsa sonucun ne olacağını bilemezsiniz ve sonuc genel olarak sizin istediğiniz gibi cıkmaz.
Gunluk hayattan bir ornek verelim. Bir arkadaşlık uygulamasında biriyle eşleştiniz ve buluşmaya gidiyorsunuz. Hakkında cok az şey biliyorsunuz yani bu kişinin nasıl biri olduğuna dair bilmediğiniz cok fazla detay var. Tum o kontrol edilemeyen durumlar nedeniyle karşınızda kişi muhtemelen hoşlanmayacağınız biri cıkacak. Halbuki bir arkadaşınızın arkadaşı olsa bilinmezler azalır ve kaos olasılığı da bununla birlikte azalırdı.
Murphy Kanunları listesi:
Her şey yolunda gidiyorsa, kesin bir terslik vardır. Bir şeyin ters gitme olasılığı varsa, ters gidecektir. Bir şeyle fazla oynarsanız, onu bozarsınız. Bir şeyin birkac şekilde ters gitme olasılığı varsa, hep en kotu sonuc doğuracak şekilde ters gidecektir. Hicbir şey gorunduğu kadar kolay değildir. Bir şeyin ters gidebileceği olasılıkları engelleseniz bile, anında yeni bir olasılık ortaya cıkacaktır. Piyangoda para kazandığınız gun, olumunuz yakın demektir. Bir şeyin olma olasılığı, isteme olasılığı ile ters orantılıdır. Bir şeyi anlayamıyorsanız, icgudusel olarak doğrudur. Er ya da gec olası en kotu koşullar zincirlemesi ortaya cıkacaktır. Bir kişiye "Sandalye boyalı, sakın değme!" derseniz, size inanmadan once mutlaka masaya dokunacaktır. Ne zaman bir şeyden vazgecseniz, vazgectiğiniz o şey size geri gelir. Eğer kendinizi iyi hissediyorsanız, uzulmeyin gecer. Olmuyorsa zorlayın, kırılırsa zaten değişmesi gerekir. Aradığınız bir şeyi en başından değil en sonundan aramaya başlayın. Ne kadar beklersen bekle istenmediği zaman gelecektir. Anlattığın bir şeyin dinlenme ihtimali, anlatma isteğinle ters orantılıdır. Cozulen her problem yeni problemler yaratır. Genel olarak halk arasında bilinen Murphy Kanunlarından bazıları bu şekilde. Elbette bunlar kanun koyucu tarafından yazılmış kanunlar değil. Murphy Kanunlarının mantıksal cercevesini anladıktan sonra siz de bu tur kanunlar uydurarak listeyi genişletebilirsiniz.
Murphy Kanunları tersi olarak tanımlanan Yhprum Kanunu: Tam olarak nasıl ortaya cıktığı bilinmeyen Yhprum Kanunu, Murphy Kanunlarının tam tersidir. Zaten Yhprum kelimesi de Murphy ’nin tersten yazılmış halidir. "Calışabilen her şey, calışır." cumlesi ile ozetlenen Yhprum Kanununun temelinde şu duşunceler vardır;
Bir şeyin olma ihtimali varsa mutlaka olur. Calışamayan sistemler, yine de bazen calışır. Bozuk saat bile gunde iki kez doğruyu gosterir. Her şeyin kotuye gittiği durumları ifade etmek icin kullanılan Murphy Kanunları nedir, gercek mi gibi merak edilen soruları yanıtlayarak bu kurallardan oluşan bir liste paylaştık. Siz de başınıza gelen durumlar uzerinden Murphy Kanunlarına eklenmesini istediğiniz olayları ve cumleleri yorumlarda paylaşabilirsiniz.