Kalp Yetersizliği Nedir?
Kalp yetersizliği; kalbin kanı pompalama gucunun normalden daha zayıf olmasıdır. Kalp yetersizliği, kalbin calışmasının durması demek değildir. Kalp yetersizliğinde kan, kalp ve vucut arasında daha yavaş hareket eder, kalp icindeki basınclar artar. Bu yuzden kalp vucudun ihtiyacı olan yeterli miktarda oksijen ve besin maddelerini karşılayabilecek kanı pompalayamaz.
Kalp yetersizliğinin başlangıc donemlerinde daha fazla kanı pompalayabilmek icin kalp icindeki boşluklarda olduğundan daha fazla gerilme olur. Ancak devamlı yuksek basınca karşı calışan kalp adalesinde zamanla zayıflama ve kalp boşluklarında genişleme olur. Bobrekler de kendilerine az kan geldiği icin bu duruma su ve tuz (sodyum) tutarak cevap verirler. Bu tutulan su kollarda, bacaklarda, ayaklarda, ayak bileklerinde, akciğerlerde ve diğer organlarda toplanır. Sonucta; vucutta sıvı fazlalığı oluşur ve kişinin kilosu artar. Bu duruma sıvı biriktirici (konjestif) kalp yetersizliği denir.
Kalp yetersizliğinin belirtileri nelerdir?
Nefes darlığı: kanın akciğerlerde birikmesinden dolayı akciğerler oksijen almak icin yeterince genişleyemezler. Bu durumda kişi egzersiz sırasında veya ciddi kalp yetersizliğinde gorulduğu gibi istirahatte, ozellikle geceleri duz yatınca hava aclığı hisseder. Bazen de kuru oksuruk ve hırıltılı solunum olur.
Bacaklarda, karında şişlik: Hem kan dolaşımı yavaşladığı hem de bobrekler aşırı su ve tuz tuttuğu icin vucutta şişlikler oluşur. Kanın kalbe geridonuşu yercekimi nedeniyle kalp seviyesinin daha alt bolumlerinde kalan organlardan (bacaklar, karaciğer, karın cildi, ureme organları gibi) daha zor olduğu icin en fazla sıvı birikimi vucudun alt kısımlarında olur. Buna odem (şişlik) denir. Kişinin vucut ağırlığı artmaya başlar. Geceyatınca vucudun alt kısımlarında biriken sıvı yercekimi etkisi kalktığı icin kalbe geri doner ve bobreklere daha fazla kan gelir, bu durum karşısında bobrekler daha az sıvı tutar ve kişiningece idrar yapma sıklığında artış olur.
Halsizlik, yorgunluk, baş donmesi, bilinc bulanıklığı: egzersiz sırasında vucudun hareketini sağlayan kaslara yeterli kan pompalanamadığı icin cabuk yorulma ve halsizlik oluşur. Ayrıca beyine de az kan gittiği icin baş donmesi bilinc bulanıklığı gelişebilir.
Midede dolgunluk hissi, iştah kaybı, bulantı: bu tur şikayetlerin nedeni de sindirim sistemi organlarında sıvı birikmesidir.
Carpıntı, nabız duzensizliği: kalp yeterince kan pompalayabilmek icin dakikada normalden daha fazla atar, bazen bu atışlar duzensiz olabilir.
Karın ağrısı, ishal: sindirim sistemi organlarında ve karaciğerde sıvı birikiminden dolayı ozellikle karnın sağ ust bolgesinde ağrı olur, bu ağrı karnın sağ ust bolgesine bastırmakla şiddetlenir.
Hastada yukarıda sayılan bu şikayetlerden biri veya birkacı bulunabilir. Bunların şiddeti hafiften ağıra kadar değişebilir. Ancak bazen kalp yetersizliğininilk evrelerinde bu şikayetlerden hicbiri de olmayabilir.
Kalp yetersizliğinin nedenleri nelerdir?
Kalp yetersizliği kalp kasında hasar yaratan ceşitli durumlarda ortaya cıkabilir. Bunlar;
Kalp damarlarında daralma veya tıkanmaya neden olan damar sertliği (Koroner arter hastalığı): koroner damarlar kalbe oksijen ve besinmaddelerini sunan, kalbi besleyen damarlardır. Koroner arter hastalığında, bu damarların normal yapısı bozulup duvarlarında yağ ve ceşitli hucreler birikir ve damar tıkanarak kalbe oksijen ve diğer besin oğeleri sunulamaz. Kalbin oksijen gereksiniminin arttığı durumlarda (egzersiz, korku, heyecanlanma, sinirlenme, cinsel aktivite gibi) bu damarlar kalbe yeterince kan sunamaz ve bunun sonucunda goğus ağrısı olur.
Kalp krizi (Miyokard enfarktusu): koroner damarlarda aniden tam tıkanma olursa kalp kası beslenemez ve kalp kası hucreleri olur. Bu hucrelerin yerine kasılmayan skar dokusu oluşur ve kalbin kasılma fonksiyonları bozulur.
Kardiyomiyopatiler: koroner arter hastalığı dışında kalp kasında hasar yaratan durumlardır. Bunlara mikrobik enfeksiyonlar, alkol ve ilac bağımlılığını ornek verebiliriz.
Yuksek tansiyon: kan basıncı, kanın damar duvarında yarattığı itme etkisidir. Yuksek kan basıncı ise arterlerdeki bu itme etkisinin normalden daha fazla olmasıdır. Bu durum yıllar icerisinde kalbi buyutur ve sonrasında kalbin kasılma fonksiyonunu bozar.
Kapak hastalıkları: kanın kalp icinde akarken veya vucuda pompalanırken engellenmesi veya geri kacmasına neden olarak kalp kasında yetersizliğe yolacarlar.
Şeker hastalığı
Bobrek yetmezliği
Kalp Yetersizliği nasıl tedavi edilir?
Doktorunuz ve siz bir araya gelerek hep birlikte tedavi seceneklerini gozden gecirmelisiniz. Doktorunuz sizin icin en uygun olan tedavi seceneklerini belirleyecektir. Tedaviyi belirlemeden once kalp yetmezliğinin tanısı doğru bir şekilde konularak hastanın yeterli şekilde incelenmesi gerekmektedir.
Doktorunuzun verdiği ilacları duzenli olarak kullanınız. Kalp yetersizliği tedavisinde ana hatlarıyla kullanılan ilaclar ACE inhibitorleri, AT-2 reseptor blokerleri, idrar sokturuculer, kalp kasının kasılmasını guclendiren ilaclar (digoxin gibi), damarlarda gevşeme yapan ilaclar (vazodilatorler) ve betabloker denilen ilac gruplarıdır.
Diyet alışkanlıklarında değişikler yapınız: Gunde en fazla 2 gram tuz (sodyum) almalısınız. Lifli gıdalar ve potasyumdan zengin yiyecekler tuketmelisiniz. Eğer kilo fazlalığınız varsa gunluk almanız gereken enerji (kalori) miktarını azaltmalısınız. Doymuş yağlardan, kolesterolden ve şekerden az beslenmelisiniz. Kalp yetersizliğinde diyet konusunda detaylı bilgi icin ilgili bolume bakınız.
Yaşam tarzı değişiklikleri: her gun kilonuzu aynı saatlerde tartarak not ediniz. Gunluk faaliyetlerinizi doktorunuzun onerdiği şekilde arttırınız, zamanınızı devamlı dinlenerek hareketsiz bir şekilde gecirmeyiniz. Aşırı kilonuz varsa planlanmış aktivitelerle kilo vermeye calışmalısınız. Sigara alışkanlığınız varsa vazgeciniz, aşırı miktarda alkol kullanıyorsanız ya tamamen kesmeli ya da uygun bir şekilde azaltmalısınız.
Kalp yetmezliğinde cerrahi secenekler (ameliyatlar): Bu cerrahi teknikleri; kalbi destekleyen cihazların takılması, kalp boşluklarının genişlemesinden dolayı kan kacağına neden olan kalbin sol tarafındaki kapağın (mitral kapak) tamiri, tıkanan damarlara baypas yapılması, kalp kasına destek sağlamakamacıyla vucuttan alınan kasların kalbe yama yapılması, genişleyen kalp boşluklarının tamiri ve kalp nakli şekline ozetleyebiliriz.
Doktorunuzla duzenli aralıklarla goruşunuz: Bu ziyaretler sırasında doktorunuz kullanmakta olduğunuz ilacları ve kilo kayıtlarınızı gormekisteyecektir. Doktorunuzla goruşmeniz sırasında hangi sıklıkta kontrollere gelmeniz gerektiğini doktorunuza sorunuz.
Kalp Yetersizliği tedavisi bir takım işidir: Bu takımdaki anahtar oyuncu sizsiniz. Kalp doktorunuz ilaclarınızı duzenler ve diğer tıbbi problemlerinizi cozumler. Takımın diğer uyeleri de ilgili hemşire, diyetisyen, eczacı ve egzersiz uzmanıdır. Bu takımın başarısı takımın etkin elemanı olarak sizin ilaclarınızı duzenli kullanmanıza, diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri yapmanıza, doktorunuzla olan kontrollerinize duzenli olarak gitmenize bağlıdır.
Kalp yetersizliği tanısı nasıl konulur?
Kalp yetersizliği tanısında şikayetleriniz ve daha onceki tıbbi oykunuz ile ilgili olarak doktorunuz size birkac soru soracaktır. Bunlar;
şeker hastalığı, yuksek tansiyon, bobrek hastalığı, goğus ağrısı olup olmadığı ve diğer kalp hastalıklarının varlığı, sigara alışkanlığınız, alkol alışkanlığınız, almakta olduğunuz ilaclar.
Daha sonra doktorunuz ayrıntılı bir muayene yapar ve kalp yetmezliği ile ilgili bulguları ve kalp yetmezliğini ağırlaştıracak diğer durumlarla ilgili muayene bulgularını araştırır.
Kalp yetersizliğinde kalp yetersizliğinin nedeni ve ciddiyeti ile ilgili birtakım laboratuvar tetkikleri istenir. Bunlar;
Kan testleri: bobrek (ure, kreatinin) ve tiroid bezinin fonksiyonları (TSH,FT3,FT4) ile ilgili testler, kan mineralleri (sodyum,potasyum,kalsiyum,magnezyum, fosfor), kan sayımı (hemogram).
Goğus filmi: kalbinizin boyutlarını, kalp cevresinde ve akciğerlerde sıvı birikip birikmediğini gosterir.
Kalp ultrasonografisi (ekokardiyografi): EKO ultrason ışını yayan bir aletin goğus duvarı uzerinizde hareket ettirilmesi ile yapılır. Bu tetkik sayesinde kalbin kapaklarını, kalp boşluklarını, kalbin pompalama kapasitesini değerlendirebiliriz.
Ejeksiyon fraksiyonu (EF): Bu en kolay eko ile olculebilir. EF kalbin her atışta kanı hangi gucte pompaladığının bir gostergesidir. Normalde %50’den fazladır. Bu değer %40’ın altında olursa sistolik kalp yetersizliği tanısı konur. Ancak EF değeri normal olsa bile kalp yetersizliği olabilir. Buna diyastolik kalp yetersizliği denir. Sistolik kalp yetersizliği, kalp kasının yeterli gucte kasılamaması nedeniyle oluşur. Bu nedenle kalp yeterli kanı vucuda pompalanamaz. Diyastolik kalp yetersizliğinde kalbin kasılma gucu normaldir. Ancak kalp yeterli miktarda gevşeyemediği icin yeterli kan kalbe giremez.
Kalp grafisi (Elektrokardiyografi,EKG): Kalpten gelen elektrik sinyallerini kaydeder. Goğus kafesinize, el ve ayak bileklerinize yerleştirilen ceşitli elektrotlarla cekilir. Bu elektrotlar EKG monitorune bağlanır ve kağıt uzerinde kalbinizin elektrik aktivitesini gosteren cizimler cıkar.
Hangi durumlarda doktorunuzu aramalısınız?
Burada herhangi bir şikayetiniz olduğunda bir sonraki randevunuzu beklemeden doktorunuza haber vermeniz gereken durumlar ozetlenmiştir. Herhangi bir şikayetiniz olduğunda kullanmakta olduğunuz ilacları doktorunuza danışmadan kesmeyin veya değiştirmeyiniz.
Beklenmeyen Aşırı Kilo Artışları (Gunde Bir Kilo Veya Haftada 2,5 Kilo)
Ayak, Bacak, Karın Ve Ayak Bileklerindeki Şişliklerin Artması
Nefes Darlığında Artış, Ozellikle Uykudan Nefes Darlığı Ile Uyanılması
Midede Şişkinlik Hissetme, Iştahsızlık, Bulantı
Aşırı Yorgunluk, Gunluk Işlerinizi Yapamayacak Duruma Gelmeniz
Solunum Yolu Enfeksiyonları, Aşırı Oksuruk
Nabzınızın Dakikada 120’nin Uzerine Cıkması
Yeni Başlayan Duzensiz Nabız Atışları
Eforla Artan Goğus Ağrısı
Duzenli Egzersizler Sırasında Veya Istirahat Halinde Nefes Almada Gucluk Gelişmesi
Uyku Duzeninizin Bozulması (Uyumada Zorluk Veya Aşırı Uyku Isteği)
Idrar Miktarınızın Azalması
Devamlı Huzursuzluk Hali, Bilinc Bulanıklığı
Devamlı Baş Donmesi, Sersemlik Hissi
“ONEMLİ: Bu durumlarda şikayetlerinizin daha da artmasını beklemeden doktorunuzu arayınız. Kolaylıkla ulaşabilecek şekilde doktorunuzuntelefonnumarası, kullanmakta olduğunuz ilacları, dozlarını ve varsa ilac allerjilerinizi bildiren bir liste yapınız”
Acil servise ne zaman başvurmalısınız?
Yeni Başlayan Ciddi Goğus Ağrısı, Nefes Darlığı, Terleme, Bulantı, Gucsuzluk
Kalp Atışlarınızda Hızlanma (Dakikada 120-150’den Fazlaysa Ve Ozellikle Nefes Darlığı Eşlik Ediyorsa)
Kol Ve Bacaklarınızda Ani Başlayan Gucsuzluk Veya Hareket Ettirememe
Ani Başlayan Ciddi Baş Ağrısı
Bilinc Kaybı, Anlamsız Konuşmalar, Bayılma

[h=2]Ankara Kardiyolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]