Kalp yetersizliği nedir, nasıl tedavi edilir?Kalp yetersizliği kalbin kan dolaşımını sağlamaktaki yetersizliğine bağlı olarak ortaya cıkan bir hastalıktır. Kan dolaşımının yetersiz hale gelmesi kalple birlikte bobrekler ve akciğerler başta olmak uzere diğer yaşamsal organların da normal faaliyetini engeller.
Kalp yetersizliği kronik bir hastalıktır. Gelişmiş ulkelerde ve ulkemizde kalp yetersizliği hastalarının sayısı giderek artmaktadır. Kalp yetersizliği sıkca hastaneye yatış gerektiren ve yaşam suresini kısaltan masraflı bir hastalıktır.
KALP YETERSİZLİĞİ NEDEN OLUR ?
Kalp yetersizliği temelde iki farklı nedene bağlı olarak gelişir:
Kalbin kasılma-pompalama gucunun azalması (sistolik kalp yetmezliği)
Kalbin gevşeme yeteneğinin bozulması (diyastolik kalp yetmezliği)
Kalbin kasılmasını azaltan ve kalp yetersizliğine yol acan en sık nedenler:
İskemik (koroner) kalp hastalığı: Kalp krizi, kalp kasının bir bolumunun canlılığını yitirmesine neden olur. Kalp krizinin şiddetine (tıkanan damarın onemine ve tıkanma şekline gore) kalp kasındaki hasar miktarı da az veya cok olabilir. Bu hasar kalbin kasılma performansını bozar ve kalp buyumesine neden olur.
Hipertansiyon (yuksek kan basıncı): Hipertansiyon hastalığında kalp atardamarlardaki artmış basınca karşı kan pompalamak durumundadır. Bu nedenle giderek zorlanır ve bir sure sonra kalp kasları kalınlaşır. Ardından kalp buyumesi başlar ve kalbin kasılma performansı bozulur.
Kalp kapak hastalıkları: Kalp kapaklarının uygun şeklide acılıp kapanmasını etkileyen hastalıklar kalbin kan pompalama işlevini bozar. Kapak hastalığının nedeni yaşlılarda sıklıkla kireclenmeye (orneğin; dejeneratif aort kapak darlığı), genclerde ise kalp romatizmasına (romatizmal kapak hastalığı, orneğin mitral kapak darlığı veya mitral kapak yetmezliği) bağlıdır.
Kalp kası hastalıkları (kardiyomiyopatiler): Bu hastalıklar gorunur bir dış neden olmaksızın kalp kasındaki kasılma veya şekil bozukluğuna bağlıdır. Coğunlukla aileseldir ve genetik temeldedir. Daha cok genc erişkin yaşta belirti vermeye başlar.
Kronik akciğer hastalıkları: Kronik bronşit ve amfizem akciğer damar yatağında basınc artışına neden olur ve bu basınc akciğerlere kan gonderen sağ kalp icin bir yuk oluşturur. Bunun sonucunda kalpte buyume ve performans bozukluğu gelişir. Daha cok sağ kalbi etkileyen ve sağ kalp yetersizliğine neden olan bu duruma “kor pulmonale” (akciğer kalbi) denir.
Bu nedenler dışında da nadir vitamin eksikliklerine ve metabolizma / depo bozukluklarına bağlı (orneğin amiloid kardiyomiyopatisi) kalp yetersizliği nedenleri bulunur.
Kalbin gevşeme yeteneğini azaltan nedenler:
Yukarıda sozu gecen iskemik kalp hastalığı, hipertansiyon ve kalp kapak hastalıkları aynı zamanda kalbin gevşeme yeteneğini de bozarlar. Hipertansiyon hastalığında kalp kasının kalınlaşması ve elastikiyetini yitirmesi, koroner arter hastalığında ise kalbin oksijenli kanla iyi beslenememesi nedeniyle kasın gevşeme yeteneği bozulur. Hastalıkların ozellikle daha erken donemlerde gevşeme yeteneği bozulur, sonradan hem kasılma işlevinin bozulması da tabloya eklenir.
KALP YETERSİZLİĞİNDE ESAS BOZUKLUK NEDİR ?
Kalp yetersizliğindeki esas sorun kalbin performans bozukluğundan dolayı vucutta kan dolaşımının yavaşlaması ve kalp odacıkları icinde kanın oluşturduğu basıncın giderek artmasıdır. Kalp odacıklarındaki basıncın artmasıyla sol kulakcıkla bağlantılı olarak akciğer damar yatağında da basınc artar. Akciğer hava kesecikleri icine kan sızmasıyla, keseciklerdeki oksijen alışverişi bozulur. Bu durum kalp yetersizliği hastalarında nefes darlığının en onemli nedenlerinden birisidir. Diğer taraftan dolaşım azalınca bobrekler refleks olarak (dolaşımı kuvvetlendirmek amacıyla) vucuttan su ve tuz atılmasını azaltırlar; vucutta su ve tuz birikmeye başlar. Bu fazla tuz ve su oncelikle akciğerlerde birikerek kanın oksijenlenmesini daha da zorlaştırır ve solunum fonksiyonunu daha da bozar. Kalp yetersizliğinde genelde kalp kutlesi ve/veya kalp boyutları artmıştır; rontgende "kalp buyumesi" ile uyumlu bir goruntu olur.
KALP YETERSİZLİĞİNİN BELİRTİLERİ NEDİR ?
Kalp yetersizliğinin cok ceşitli belirtileri vardır. En sık olarak nefes darlığı ve cabuk yorulma yakınmaları gelişir. Ayaklarda şişme, carpıntı da sık gorulur. Kan dolaşımının azalmasına ve sindirim organları etrafında durağanlaşmasına bağlı olarak hazımsızlık, gaz, şişkinlik gibi yakınmalar da kalp yetmezliğine eşlik edebilir.
Kalp yetersizliğinde nefes darlığı onceleri ağır eforla ortaya cıkar, hastalık ilerledikce daha hafif eforlarla da nefes darlığı ortaya cıkmaya başlar. İleri evrede kalp yetersizliği olanlar gunluk işlerde (yıkanma, soyunma, giyinme esnasında) bile nefes darlığı cekerler. Hatta istirahat sırasında bile nefes darlığı ceken ileri evre kalp hastaları vardır.
Ancak her nefes darlığı kalp yetersizliği işareti değildir. Gunumuzde nefes darlığı ile hekime başvuran kişilerde bu durumun en sık nedeni fazla kilolu olmak ve hareketsizliğe alışmış olmaktır. Ozellikle, istirahat esnasında olup da eforla veya fiziksel hareket sırasında hissedilmeyen nefes darlığı genelde kalp hastalığına bağlı değildir.
Ayak bilekleri etrafında şişlik kalp yetmezliği dışında bir cok durumda gorulebilir. Sabahları nispeten daha iyi olup, akşama doğru artan ayak şişliği ozellikle nefes darlığı ve cabuk yorulmayla birlikteyse kalp yetersizliğini duşundurmelidir.
Vucutta fazla su ve tuz tutulmasına bağlı olarak ilk donemlerde kalp yetersizliği hastalarının kiloları artar. Ancak hastalık ilerledikce, kullanılan ilacların yan etkileri ve sindirim sistemi bozukluklarından dolayı kalp yetersizliği hastalarının beslenmeleri bozulur ve kilo vermeye başlarlar.
KALP YETERSİZLİĞİ DUZELİR Mİ ?
Kalp yetersizliği tedavi edilebilen, şiddeti azaltılabilen bir hastalıktır. Ancak tam olarak ortadan kaldırılması ve duzeltilmesi genelde soz konusu değildir. Kalp krizine bağlı kas hasarı veya kapak hastalıklarına bağlı bir kalp buyumesi genelde kalıcıdır. Ancak akut ritim bozukluklarına bağlı olarak gelişen kalp yetersizliği olguları ritim bozukluğu zamanında mudahale edilerek duzeltildiyse ortadan kalkabilir. Benzer olarak kapak hastalığının erken evrelerindeki kalp yetersizliği olguları da kapaktaki bozukluğun zamanında tedavi edilmesiyle tam olarak duzelebilir.
Kalp yetersizliği zaman zaman kotuleşmelerle ve iyişelmelerle seyreder. Coğu kalp yetersizliği hastası uygun tedavi altında yıllarca normal yaşamlarına-işlerine devam edebilirler. Zaten gunumuzde kalp yetersizliği cok etkin bir şekilde tedavi eden ilaclar ve ilac dışı tedavi secenekleri mevcuttur.
KALP YETERSİZLİĞİ NASIL TEDAVİ EDİLİR ?
*Kalp yetmezliğinde hekim kadar, hastanın kendisine de gorev ve sorumluluk duşmektedir.
*Kalp yetmezliği tedavisi uzun surelidir; genelde yaşam boyudur.
*İlaclar duzenli kullanılmalı; başka nedenlerle alınacak ilaclardan hekim haberdar edilmelidir.
*Romatizma tedavisinde kullanılan ilaclar kalp yetmezliğini artırabilir.
*Sigara icenler hemen sigarayı bırakmalıdır. Alkol tuketimi en aza indirilmeli veya bırakılmalıdır.
*Fazla kilolar ve tuzlu yemek kalp yetmezliğini artırır. Kalp yetmezliği olanlar hergun kilolarını takip etmeli, ani artış olduğunda hekimine haber vermelidir ani kilo artışı fazla su ve tuz birikimi demektir; hastalığın şiddetinin arttığına işarettir).
*Gunluk idrar miktarını takip etmekte yarar vardır. Azalması hekime haber vermeyi gerektirebilir.
*Kalp yetmezliği hastalarında kolesterol ve diyabet (şeker hastalığı) tedavisinin cok daha titiz ve etkin bir şekilde yapılması gereklidir, dikkat ediniz.
*Kalp yetmezliği hastalarının zaturre (pnomokok) aşısı ve her yıl grip (influenza) aşısı olmaları gereklidir.
*Duzenli egzersiz yapmak vucudun ve kalbin performansını artırır; yararlıdır.
Kalp yetersizliğinde iki tedavi hedefi vardır:
1. Kalp yetersizliğinin yol actığı belirtileri gidermek, hastayı rahatlatmak,
2. Kalp yetersizliğine bağlı olum riskini azaltmak ve yaşam suresini uzatmak.
Bazı tedaviler sadece birinci hedefte başarı sağlarken, bazı tedaviler yaşam suresini de uzatabilmektedir.
Kalp yetersizliğinin tedavisinde oncelikle yetersizliğe neden olan kalp hastalığının saptanması ve eğer mumkunse bu durumun giderilmesi, hafifletilmesi gereklidir orneğin ileri derecede bir kapak darlığı varsa, kapağın onarılması veya protez kapak takılması, veya kalp yetmezliği koroner damarlar hastalığına bağlıysa soz konusu damarların balon/stent girişimiyle veya bypas cerrahisi ile tedavi edilmesi gerekebilir. Ayrıca ritim bozukluklarına bağlı kalp yetersizliklerinde ritim bozukluğunun zamanında tedavi edilmesiyle kalp yetersizliği ciddi oranda hafifletilebilir hatta ortadan kaldırılabilir.
Ancak unutmayın; kalp yetersizliği hastalarının fazla kilolarını vermeleri, duzenli egzersiz yapmaları, tuz tuketimlerini azaltmaları ve duzenli doktor kontrolunde olmaları hastalığın tedavisinde en onemli faktorlerdir.


[h=2]İstanbul Kardiyolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]