Ulkemizde yetişkin nufustaki olum nedenlerinin ilk sırasında koroner kalp hastalığı gelmektedir. Hastalık riski 35 yaşından itibaren artmakta, erkeklerde kadınlardan, yuksek sosyo-ekonomik grupta duşuk sosyo-ekonomik gruptan daha yuksek oranda gorulmektedir.
Koroner kalp hastalığına neden olan risk faktorleri; bireyin denetimi altında olan ve olmayan olmak uzere iki grupta incelenebilir.
Bireyin denetimi altında olmayan faktorlerin başında; yaş, cinsiyet ve kalıtımdır.
Yaş : Kalp hastalığından olenlerin yaklaşık %80’i 60 yaş uzerindedir.
Cinsiyet : 60 yaş altında yaklaşık her beş erkekten birinde hastalık gorulurken 17 kadından birinde hastalık ortaya cıkar. Bu farklılığın nedeni doğurganlık doneminde salgılanan ostrojen hormonudur. Menopozla ostrojenin kesilmesiyle cinsiyet farklılığı ortadan kalkar.
Erkekliğe ozgu hormonlar ise LDL’yi (kotu kolesterol) yukseltip HDL’yi (iyi kolesterol) duşurerek, karında yağ birikimini arttırarak kırmızı kan hucrelerinin sayısını arttırıp pıhtılaşmayı aktif hale getirerek koroner hastalık riskini yukseltirler.
Aile Oykusu : Araştırmalara gore aile gecmişinde kalp hastalığı bulunması, bireyin riskini yaklaşık %25 yukseltir.
Bireyin denetim altına alabileceği risk faktorleri ise ;
Kolesterol ve yağ asitleri : İnsan bedenindeki kolesterolun bir kısmı diyetle alınır, coğunluğu karaciğerde asetattan sentezlenir. Kolesterol hucre zarı ve beyindeki myelinin yapısına girer, bazı hormonlar ve safra asitlerinin oncusudur. Kandaki kolesterol miktarının normal duzeyde tutulması beden calışması icin gereklidir.
Onceleri kolesterolun yukselmesinin diyetle cok kolesterol alımına bağlı olduğu sanılıyordu. Daha sonraki calışmalar, kolesterolun kanda taşınmasının onemini ortaya koymuştur. Kalp hastalığı riskinin, serum LDL- kolesterol ile doğrusal, HDL-kolesterol ile ters yonde ilintili olduğu ortaya konmuştur.
Diyette yapılan değişikliklerle serum kolesterolunun, ozellikle LDL-kolesterolun duşurulmesinin, KKH riskini azalttığını gostermektedir.

* LDL-kolesterolu (kotu kolesterol) yukselten yağ turleri (OLUMSUZ ETKİ): Sut yağı, palm yağı, Hindistan cevizi yağı, katı margarin
zeytin yağı, fındık yağı, bitkisel sıvı yağlar
*HDL-kolesterolu (iyi kolesterol) yukselten yağ turleri (OLUMLU ETKİ) : kanola yağı, balık yağı
Sigara : Koroner arter hastalığından olumlerin %25’i sigara nedeniyledir. Sigara dumanındanki toksik oğelerin kan damarlarında inflamasyonu tetikleyerek hastalık riskini arttırdığı bildirilmiştir.
Hipertansiyon : KKH icin en onemli risk faktorudur. Kan basıncında 1 mm hg duşuş, kalp hastalığı riskini %2-3 azaltır!
Diyabet : Diyabetli bireylerin 10 yıllık sure icinde ciddi kalp hastalığına yakalanma riski %15-25 arasındadır!
Diyabetli bireylerin kan şekeri regulasyonunu sağlayan besinleri oğrenmek, oğun duzenini oluşturmak uzere beslenme programları icin beslenme uzmanları ile calışmaları şarttır!
Stres : Bazı araştırmalar, depresyonlu kişilerde KKH riskinin olmayanlara gore %71-73 daha yuksek olduğuna işaret etmektedir.
Homosistein : Homosistein metabolizmasında rol alan folik asit, B12, B6 ve B2 vitaminlerinin yetersizliğinde kanda homoistein duzeyi yukselir. Kalp hastalığı riski olan hastaların bu vitaminlere belirli aralıklarla baktırmaları homosistein seviyeleri acısından onemlidir.
Kalsiyum : Az yağlı sut urunlerinden (yoğurt/ayran/peynir) alınan kalsiyumun kan basıncının duzenlenmesine ve KKH riskinin azalmasına yardımcı olur.
Fibrinojen : Fibrinojen pıhtılaşma surecinde rol alan bir kan proteinidir. Pıhtılaşma, arterleri tıkayan bir olay olduğundan kanda fibrinojen duzeyinin yukselmesinin KKH icin bir risk faktoru olabileceği duşunulmuştur.Duzenli egzersiz (haftada min. 150 dk- maks. 300dk. yuruyuş), şişmanlığın iyileştirilmesi, sigarasız ortam, balık tuketiminin artması ya da balık yağı alımı pıhtılaşma riskini azaltır.
Bobrek Hastalığı : Bobreklerde oluşan hasar kalp krizi ve inme riskini arttırır. Bobrek sağlığı icin gunluk ideal su tuketiminin sağlanması (ağırlık*30 ml.) ve tuz tuketiminin azaltılması gerekmektedir.
Şişmanlık : Şişmanlık; hipertansiyon,tip 2 diyabet, uyku apnesi, HDL-kolesterol duşukluğu, karın yağlanmasının yarattığı inflamasyon risklerini arttırarak, dolaylı yonden kardiyovaskuler sağlığı olumsuz etkiler. Ozellikle yağın bedenin ust kısımlarında toplanması riski daha da yukseltir. Bel cevresinin kadın icin 80, erkek icin 93 cm altında olması riski azaltır.
Egzersiz: Egzersiz, hepatik lipaz aktivitesini azaltarak HDL-kolesterolu yukseltir.
Diyet Posası:Ozellikle yulaf, baklagiller, sebze ve meyvelerden alınan yuksek diyet posası kolesterol oncusu safra asilerinin kana gecişini onleyerek hastalık riskini azaltır.
KALP HASTALIĞI RİSKİNİ AZALTMAK İCİN SAĞLIKLI BESİN SECİMLERİ

EN İYİ SECİM
SAKINILMASI GEREKEN
YAĞ GRUBU
Zeytinyağı, kanola yağı, zeytin
Margarin, ic yağı
ET/TAVUK/BALIK/BAKLAGİLLER
Her turlu balık
Tavuk,hindi ve diğer kanatlı hayvanların derisiz eti
Zeytinyağlı, kurubaklagil yemekleri
Sucuk,sosis,salam,kavurma,yağlı koyun,sığır eti
Kızartılmış besinler
Tavuk ve kanatlı hayvanların derisi
TAHIL GRUBU
Tam buğday, cavdar ekmeği
Bulgur pilavı, zeytinyağlı sebze yemekleri
Yulaf
Yağ ve şeker iceren her turlu mamuller, kremalı biskuviler, saflaştırılmış un (beyaz ekmek)
SUT GRUBU
Az yağlı sut ve sut urunleri
Tam yağlı sut ve sut urunleri
Krema
Cikolatalı tatlılar
MEYVE GRUBU
Avokado dışındaki tum meyveler

* Ozellikle portakal, mandalina, greyfurt, kiraz, cilek, kivi

SEBZE GRUBU
Yeşillikler
Lahana turleri, pırasa, karnabahar, domates, brokoli

TATLI GRUBU
Sebze ve meyveli az şekerli tatlılar
Cikolata ve tereyağı eklenmiş ağır tatlılar




[h=2]İstanbul Diyetisyen uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]