Kalp damar hastalıkları ile ilgili uygulamalarda coğu zaman dakikaların, coğu zaman da saniyelerin dahi cok buyuk onemi bulunmaktadır. Yollarda rastladığımız ambulansların kornası altın dakikalar icin calmaktadır. Kaybedilen dakikalar altından daha kıymetli, geri getirilemez dakikalardır. Kalp ve damarla ilgili pek cok hastalığın gundeme gelmesi ile altın dakikalar harcanmaya başlamaktadır. Yapılması gereken cok hızlı hareket ederek bu dakikaları tasarruflu kullanmaktır. Kalp ve damarla ilgili problemlerde sıklıkla diğer organların beslenmesi
tehlikeye girmektedir.

Kalbimizin kısa sureli de olsa atmaması, tansiyonumuzun kısa sureli de olsa cok duşmesi bayılma ve şok tablosuna neden olur. Bu durumda, altın dakikalar devreye girer ve cok acil kalp ritmini artırıcı ilaclarla desteklenmesi gerekir. Bu tablo ne kadar uzun surerse beyinde ve diğer organlarda o kadar fazla tahribat gelişir. Kalp ritim bozuklukları icerisinde en tehlikelisi olarak kabul edilen karıncık fibrilasyonu denilen, kalp adelesinin kasılmadığı yalnızca titreştiği tablodur. Bu tablonun yegane cozumu kalp adelesine elektroşok uygulanmasıdır.

Bu yapılmadığı taktirde altın dakikalar harcanmaya başlar ve ilerleyen surecte uygulanan elektroşoklar da fayda etmez. Toplu yaşam alanlarında ilk yardım unitelerinde bu cihaz bulunmadığı taktirde onemli bir eksiklik soz konusu demektir. Cunku bu alet olmaksızın kalbin calıştırılması sağlanamaz. Kalbi besleyen koroner damar tıkanıklığına bağlı gelişen kalp krizinde de, goğus ağrısının başlaması ile birlikte altın dakikalar harcanmaya başlayacaktır. Eğer cok acil olarak hastaneye muracat eder ve tedavi başlanırsa kalp adelesi cok fazla hasar almadan kurtarılabilir.

Kalp krizi geciren hastalarda genellikle kapı-balon suresi tabiri kullanılmaktadır. Hastane kapısından ne kadar kısa surede anjiografi yapılarak damar acılırsa, başarı şansı, kurtulan kalp adelesi miktarı o kadar fazla olacaktır. Eğer bu hasta goğus ağrılarını gaz, reflu, adele ağrısı gibi ağrılara yorarak 4 saatlik bir sureyi harcadığı taktirde, tıkanan damarın beslediği kalp adelesinin onemli bir bolumu olecektir. Bu durum da kalp yetersizliğine davetiye cıkaracaktır. Benzer durum ceşitli nedenlere bağlı bacak atardamar tıkanıklıklarında da altın dakikalar devreye girmektedir. Eğer zamanında damarın acılmasına yonelik girişimde bulunulmazsa, kas ve sinir hasarına bağlı kalıcı hareket bozukluğu gelişmektedir. Cok gec mudahale edilen hastalarda ise bacak kaslarında nekroz denilen kas dokusunun hayatiyeti sona erdiği icin amputasyon (kesilme) gundeme gelebilmektedir.
Goğuste başlayan ve sırtta devam eden cok şiddetli ağrı ile karekterize aort damar yırtılmalarında da yine altın dakikalar işlemeye başlamaktadır. Bu hastalıkta uc katmanlı aort damarının icteki tabaka yırtılır ve kan orta tabakayı ikiye ayırarak kalpten kasık bolgesine kadar damar duvar icerisinde ilerler. Bunda da hastalar acil olarak ameliyata alınmadığı taktirde kısa surede kaybedilmektedir. Aort damar yırtılmalarıda uc katmanı yırtılarak kan aort dışına cıkar ve kısa surede şok ve olum tablosu gelişir.

Bu durumda da cok acil mudahale edilmediği taktirde hastalar kaybedilir. Bıcaklanma veya travmaya bağlı kalp yaralanmalarında kalbin etrafına kısa surede kan toplanır ve kalbin calışmasını engelleyecek duzeye gelebilir. Tamponat olarak nitelendirilen bu durumda da yine altın dakikalar devreye girer.

Bu hastalarda da acil mudahale edilerek kalbin etrafında toplanan kan boşaltılmadığı taktirde hastalar kaybedilmektedir. Daha pek cok sağlık probleminde altın dakikalar devreye girmektedir. Başarı, altın dakikaların ne kadar az tuketildiğinde saklıdır. Bu tabloların hemen herzaman herkesin başına gelebileceği duşunulerek, ozel onlemler alınmalıdır. Sağlık kuruluşları arasındaki hasta sevklerine bağlı onemli vakit kayıpları yaşanmaktadır. Bundan dolayı hastalar mudehalenin yapılacağı merkeze oldukca gec ulaşmaktadırlar.

Bu hastalar icin bazen bu mudehalenin yapılacağı hastanenin acil servisinde de tetkik esnasında onemli zaman kayıpları yaşanmaktadır. Cok ciddi durumlarda mumkun olduğunca hastanın tetkikikini, tedavinin yapılacağı, anjiografi laboratuvarında veya ameliyat masasında yapılmalıdır. Bu merkezlere hastanın geleceği onceden haberdar edilerek, bu sure icerisinde gerekli hazırlıkları yapabilmelidir.

Orneğin ameliyat odası hazırlanarak direk mudehale icin bekletilmelidir. Boylesi acil durumlarda ameliyat odasının bulunamaması hastanın kaybı ile sonuclanacaktır. Diğer onemli husus ise hastanın kendisinin goğus ağrılarına, kas spazmı, reflu, gaz gibi ceşitli mazeretler uydurarak altın dakikaların harcanmaması gerekmektedir. Ozellikle orta yaş ve uzerindeki kimseler tetkikler yapılıncaya kadar goğus ağrısına mazeret uydurmamalıdır. Biz hekimlere de duşuen en onemli gorevlerden birisi de hastalarımıza ait olan en değerli altın dakikalarını heba etmemektir. Bazen altın dakikalar o kadar kıymetli ki kalan son birkac saniye dahi hayata tutunmayı sağlayabiliyor. Mesela, Finike devlet hastanesindeki anestezi uzmanı meslekdaşımız 14 yaşından kalbinden bıcaklanan bir hastayı ambulans ile gonderdiklerini soyledi.

Biz bu hasta icin ameliyathaneyi, tam teşekkullu hazır hale getirdik. Hasta acil servise uğramadan direk ameliyathaneye alındı. Masaya aldığımızda hastanın kalbi durmuş olduğu goruldu. Hemen direk goğsu acarak kalbin etrafında biriken kanı boşalttıktan sonra, kalp kısa surede tekrar calıştı. Bu delikanlı cocuk ertesi gun uyandı ve 3 gun sonra da taburcu oldu. Bu hasanın altın dakikaları cok tasarruflu kullanılmış olup, son altın saniyeler hastanın kurtulmasına vesile olmuştur.

Bu hastayı kurtaran bizim yaptığımız cerrahi değildi, hastayı goderirken bizle irtibat kurarak ameliyathanenin onceden hazırlanmasına vesile olan meslekdaşımızdı Geleceğimizi garanti altına almak icin yalnızca altın biriktirmeyelim. Vatana millete faydalı altın insanlar yetiştirelim, cevremizle altın dostluklar kuralım, insanlığa faydası olacak altın sistemlerin kurulmasına katkıda bulunalım ki bizi hayata bağlayacak altın dakikalarımız calınmasın.

[h=2]Antalya Kalp Damar Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]