Kalca eklemini oluşturan uyluk kemiği ve onun uzantısı olan top şeklindeki femur başını birleştiren femur boyun kısmında ve boynun altındaki trockanterik bolgedeki kırıklar kalca kırığı adını almaktadır. Yaşlılıkta kemik erimesine bağlı olarak, sık gorulen onemli bir sağlık sorunu olarak karşımıza cıkmaktadır.
Kimlerde ve nasıl oluşur?
Yaşlılarda kemik erimesi nedeniyle, genellikle basit duşmelerle, genclerde ise trafik kazası veya yuksekten duşme gibi ciddi travmalar sonucu oluşur. Yaşlılarda Menapoz sonrası kemik erimesinin ( osteoporoz ) kadınlarda daha fazla oluşu nedeniyle kadınlarda daha sık gorulmesine karşın erkeklerde de yaşla birlikte kemik erimesi oluştuğundan, erkeklerde de gorulmektedir.
Yaşın ilerlemesi ile gorme sorunları, kas zayıflıkları ve eşlik eden hastalıklar ( yuksek tansiyon, şekerin yukselmesi veya duşmesi, inme gibi problemler) hastanın duşmesine yol acarak zayıflamış olan kemikte kırıklara yol acmaktadır.
NASIL TANINIR?
Kırık ucları yer değiştirmiş, yani tam kırık olmuşsa, hasta yuruyemeyeceği ve şiddetli ağrısı olacağından dolayı hekimin tanıyı koyması cok kolaydır. Cunku o taraf bacak kısalmış ve dışa donuk pozisyondadır. Rontgen ile kırık tipi belirlenir ve ona gore tedavi edilir.


Kalcada kemiğin zayıflığına bağlı Yorgunluk ( stres ) kırıkları olduğu zaman, kırık ucları ayrılıncaya( tam kırık ) kadar hastalar; kalca, diz ve bel bolgesinde ağrı yakınmaları ifade ederek yurumeye devam edebilirler. Bu grup hastalarda ileri yaşa bağlı bel sorunları da olduğu icin bir kısmı belden ameliyat olduktan sonra yakınmalarının gecmemesi uzerine, kalcadaki esas sorunun tanısı ve tedavisi gercekleştirilir. Kalca bolgesinde yansıyan ağrı nedeniyle hastaların bel, kalca ve diz muayeneleri yapıldıktan sonra karar verilmelidir. Gerekirse Kalcanın cok planlı bilgisayarlı tomografisi veya ulkemizde daha sık kullanılmakta olan Magnetik resonans goruntuleme ile tablo netleştirilmelidir.
Riskler nelerdir?
Hastaların bir grubunda metabolik tablonun bozulması ile hasta duşerek kalcasını kırabilir. Bir kısmında da duşme sonrası metabolik tablo bozulur. Yatağa bağımlı hale gelen hastada metabolik sorunlara yatak yaraları, akciğer sorunları ve akciğer embolisi gibi hayatı tehdit eden tablolar ortaya cıkabilir. Hastaları en kısa surede ameliyat ederek, kırığın tespitini takiben hastanın ağrısı azalacağı icin, yatak icinde oturtma, yan cevirme ve yurutme mumkun olmaktadır.
Nasıl karar alınır?
Tedavide hedef, hastayı yatağa bağımlılıktan kurtararak ek sorunların oluşmasını engellemektir. Ameliyat olmayan hastaların olum riski yuksektir. Bu nedenle kalca kırıklarının guncel tedavisi ameliyattır. Ancak, kalca kırığı olan hastaların metabolik dengeleri sorunlu olduğu icin azami ozen gosterilmeli, her turlu hazırlık yapıldıktan sonra ( konsultasyonlar) ideal şartlarda hastalar yarı acil olarak ameliyat edilmelidir. Kalca kırığı olan hastaların yaklaşık olarak 1/3 u ameliyat doneminde ( ameliyat oncesi-ameliyatta – ameliyat sonrası erken donemde) kaybedilebilmektedir.
Tedavi: Hastayı yatağa bağımlılıktan bir an once kurtarmak ve eskisi gibi yurumesini sağlamak ya da yatak icinde ağrısız bakımını sağlamak amacıyla cerrahi tedavi uygulanmalıdır.
Tedavide Secenekler Nelerdir?
Kalca bolgesinde kırığın yeri ve şekli, hastanın yaşı, yurume potansiyeli olup olmadığına gore tedavi secilmektedir. Uyluk kemiğinin ust kısmındaki ( femur boynu) kırıklarda hasta genc ise kırığın iyileştirilmesine yonelik tedaviler uygulanır. Kırık Tedavisi sonrası ise, kırık kaynayıncaya kadar ameliyatlı ayağa tam yuk verdirilmez.
Plak ve vida ile tespit
Kalca bolgesi Trochanterik kırık intrameduller civi ile tespit
Hasta yaşlı ise, bu bolgede kırık iyileşmesi sorunlu olabildiğinden eklem protezleri uygulanarak hastaların tedavisi sağlanır. Protez uygulanan hastalar, ameliyat sonrası ameliyatlı ayağa tam yuk verebilirler.

Ameliyat sonrası takip nasıl olmalı?
Ameliyat sonrası kas zayıflamasını onlemek icin egzersizlere hemen başlanmalıdır. Yapılan ameliyata gore hastanın ayağını basıp basmayacağı belirlenir. Hastanın bacağındaki kasları aktif olarak calıştırması istenir. Boylece toplardamarlarda pıhtı oluşum riski azaltılır. Pıhtıyı onleyici corap ve ilaclar minimum 45 gun, hasta ayağını aktif olarak kullanıncaya kadar onerilmelidir. Kemik erimesi acısından tarama yapılarak, gerekli hastalara kemik erimesini azaltıcı ilaclar başlanır.
Kırığı onlemek icin neler yapılmalı:
Yaşı ilerleyen hastaların kemik erimesini onlemek icin; yuruyuş yapmaları, aşırı kahve icmemeleri, sut ve sut urunlerinden yeteri miktarda tuketmeleri onerilir. Kemik erimesinden şuphelenilen hastalarda, kemik taraması yapılır ve gerekirse tedavi verilir.
Evde yapılacak modifikasyonlar: halıların kaymaması icin sabitlenmesi, kapı eşiklerin ve kabloların takılmaya bağlı duşmeleri onlemek icin kaldırılmaları, mumkunse merdivenli binada ikamet edilmemesi ya da kaymayı engelleyici materyallerin merdiven ve ıslak zeminlerde kullanılması sağlanmalıdır.

[h=2]Antalya Ortopedi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]