Kalcanız vucudunuzda ağırlık taşıyabilen en buyuk eklemlerden biridir. Top-yuva tarzı bir eklemdir. Uyluk kemiğinin (femur) ust kısmındaki bir top (femoral baş) pelvis kemiğinizde bulunan kap şeklindeki boşluğa (asetabulum) girer. Bağ denilen doku bantları topu yuvaya bağlayan ve kemiklerin yerinden oynamamasını sağlayan bir kapsul oluşturur. Eklemin ic yuzeyleri, kıkırdak adı verilen puruzsuz bir doku tabakası ile kaplıdır. Kıkırdak yapısı, kemiklerin yuzeyine yumuşak ve kaygan bir destek sağlayarak topun kolayca yuvanın icinde donmesine yardımcı olur.
Kalca Ağrısı Nedenleri
1- Kalca Bolgesi Kaslarından Ve Diğer Yumuşak Dokulardan Kaynaklı Ağrılar:
Kalca bolgesinde en sık rastlanılan ağrılar, bu bolgedeki kas ve bağlar gibi yumuşak dokulardan kaynaklanan ağrılardır. Kasların ve kemiklerin arasında surtunmeyi azaltmak amacıyla bulunan ve bursa adı verilen kucuk keseciklerin enflamasyonu ile oluşan bursit tablosu da kalca da sık gorulen ağrı sebeplerindendir. Uzun sureli ayakta kalma, alışılmışın dışında egzersizler ve rutin olmayan hareketler de kas ağrılarına sebep olabilir. Ağrı nedeninin saptanması, uzman bir ortopedistin muayenesi ile sağlanmalıdır.
2. Kalca Ekleminde Kireclenme (Osteoartrit):
Kalca ekleminin kireclenmesi olarak halk arasında bilinen hastalık tıbbi olarak kalca osteoartriti veya koksartroz olarak tanımlanır. Ozellikle orta yaş ve uzerinde, kalca ağrısının en bilinen nedeni osteoartrittir. Artrit kelimesi eklemin enflamasyonu anlamına gelir. Eklemde enflamasyona yol acabilecek pek cok rahatsızlık eklem yuzeylerinde kalıcı hasara ve sonucta artrite sebep olur. Eklem kıkırdağı normalde duz ve kaygan bir yuzeydir. Artrite bağlı kıkırdakta incelme, puruz oluşumu ve kemiğe kadar inen catlaklar ortaya cıkar. Kıkırdaktaki bozulma ilerledikce kemik yuzeyler birbiri ile surtunmeye başlar. Eklemin kayganlığı azalır, ağrı oluşur. Artritte hastayı rahatsız eden temel şikÂyet ağrıdır. Ağrı ozellikle aktivite ve yuk verme ile artar, istirahatle genellikle azalır. Kalca bolgesinde hissedilen ağrı, uyluk ve kasığa doğru yayılabilir. Hastalık ilerledikce eklem hareketleri kısıtlanır ve yurume gucluğu ortaya cıkar.
3. Kalca Eklemini Tutan Romatizmal Hastalıklar:
Romatizma kelimesi oldukca genel bir terimdir. Halk arasında genellikle kemik, kas ve eklemlerin etrafındaki ağrı veya acıyı ifade etmek icin kullanılır. Romatizma deyince tek bir hastalık anlaşılmaz. Bazıları sık bazıları ise oldukca nadir gorulen onlarca hastalık bu grupta yer alır. Gercek anlamda bu hastalıkların en yaygın goruleni ‘Romatoid Artrit’tir. Halk arasında iltihaplı romatizma olarak bilinir. Romatoid artritteki problem eklem zarında (sinovyum) oluşan enflamasyondur (yangı). Yangı, sinovyumu kalınlaştırır, problemli eklemin kıkırdak ve kemiğine zarar veren kimyasalların acığa cıkmasına neden olur. Başlangıcta enflamasyona bağlı oluşan ağrı, zaman icerisinde eklem kıkırdağındaki hasarın ilerlemesi yerini kireclenme (artrit) ağrısına ve hareket kısıtlılığına bırakır. Romatoid artrit dışında ankilozan spondilit ve gut gibi başka romatizmal hastalıklar da kalca eklemini tutarak kireclenmeye sebep olabilir.
4. Gelişimsel Kalca Displazisi Gibi Cocukluk Cağından Gelen Problemler:
Eski adı ile doğumsal kalca cıkığı, son yıllarda edinilen yeni bilgilerle gelişimsel kalca displazisi olarak adlandırılan hastalık, femur başı ile asetebulum arasındaki uyumsuzluğu ifade eder. Doğumdan itibaren başlayan ve zamanla artan uyum sorunları, erken donemde tedavi edilmezse cıkık ve kireclenme ile sonuclanır. Kızlarda erkeklere oranla 6-8 kat daha sık gorulur ve kalıtsal olabilir. Makat gelişi doğanlar, ailesinde kalca cıkığı olan birey bulunanlar arasında gorulme sıklığı daha yuksektir. Ayrıca tortikollis ve metatarsus varus gibi boyun ve ayak parmaklarında eğiklikle doğan cocuklarda daha sık kalca displazisine rastlanılır.
5. Kalca Ekleminde Avaskuler Nekroz:
Sebebi tam olarak bilinmeyen bir hastalıktır. Femur kemiğinin, kalca eklemini oluşturan baş kısmının kanla beslenmesinin bozulması sonucunda gelişir. Kemik hucreleri olur ve yeniden kanlanma oluşana kadar gecen donemde kemik yumuşar ve coker. Oluşan bu eklem uyumsuzluğu da kireclenmeye yol acar. Ozellikle ceşitli kronik hastalıklar gecirmiş genc erişkinlerdeki kalca ağrılarında akla gelmesi gereken ilk durumdur. Erken donemde tanı konulamazsa eklem hasarı hızla ilerlerler. İlerleyen durumlarda protez tedavisi tek secenektir.
6. Travmatik Durumlar:
Kalca bolgesi kırıkları, ozellikle kemik erimesi olan insanlarda sık gorulur. Basit bir duşme bile osteoporotik kemiklerde kırığa yol acabilir. Bu nedenle yaşlılardaki kalca ağrılarında ilk olarak kırık olup olmadığı ekarte edilmelidir. Bazen normal rontgenlere kırık saptanamaz. MR ve tomografi bu gibi durumlarda tanı konulması icin gerekli olur.
Femur kemiğinin buyume plağının kayması ise genclerde gorulen ve genellikle travma sonrası gelişen kalca hastalığıdır. Hastalar ağrı ve hareket kısıtlılığı ile doktora başvurur. Kaymanın derecesine gore duzeltilip tespit edilmesi gerekir.
7. Kanser Hastalıkları:
Kalca bolgesinde direkt kemik kaynaklı kanserler gorulebileceği gibi, başka bolgelerdeki kanserlerin yayılımları da kalca kemiklerini tutabilir. Bu duruma metastaz denilir. Ozellikle akciğer, bobrek, meme ve prostat kanserleri kalca kemiklerine metastaz yapabilir. Kanser hastalarındaki kalca ağrılarında ilk akla gelmesi gereken durum bu tarz yayılımlardır. Erken donemde tedavi edilmeyen metastazlar, kemik yapısını zayıflatarak kırığa yol acabilir.
8. Mikrobik Hastalıklar
Kalca eklemindeki mikropların neden olduğu iltihabi durumlar ‘septik artrit’ olarak adlandırılır. Ozellikle bebeklerdeki kalca ağrılarında mutlaka bu durum araştırılmalıdır. Septik artrit acil tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır. Tedavideki gecikmeler, kıkırdak dokusunda kalıcı hasara neden olarak genc yaşlarda kalca ekleminde ileri derecede kireclenmeye yol acar.
9. Bel Bolgesinden Kalcaya Yayılan Ağrılar
Kalca bolgesinde bulunan sinirler bel bolgesinden koken alır. Dolayısı ile bel fıtığı ve kayması gibi hastalıklar, kalcaya yayılan ağrı ile karşımıza cıkabilir. Bir cok hastamızda da kalca kokenli nedenlere bağlı bel ağrısı gorulebilmektedir. Bu nedenle, bel fıtığı yada kayması nedeni ile tedavi edilen hastalarda, mutlaka kalca eklemleri uzman bir ortopedist tarafından değerlendirilmelidir.

[h=2]İstanbul Ortopedi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]