Kanuni ile Hurrem'in aşkı hep konuşulmuştur ama son zamanlarda Muhteşem Yuzyıl dizisi ile yeniden gundeme oturdu Kanuni-Hurrem aşkı...Peki kimdir bu Hurrem Sultan ?


Hurrem Sultan, (1506 – 1558)
Kotu ruhundan, entrikalarından bahsederler. Muhteşem Kanuni Sultan Suleyman’ı buyuledi, avcunun icine aldı, diye anlatırlar. İyi ama kim bu Aleksandra diyede bilinen ve bir kole cariye iken sarayda birden bire oluveren Hurrem?
Doğum adı: Aleksandra Lisowska, Avrupa’da Roxelana olarak bilinir) Osmanlı padişahı I. Suleyman’ın (Kanuni Sultan Suleyman) eşi ve sonraki padişah II. Selim’in annesidir. Bir Osmanlı padişahıyla nikahla evlenmiş tek kadın olma ayarıcalığını taşır.
Kokeni:
Lehistan Krallığı’nın sınırları icerisinde bulunan Rohatyn’de doğdu.
Tatar akıncılar tarafından 1520 tarihinde Rohatyn’den kacırılmış16. Yuzyıl kaynaklarına gore kızlık ismi bilinmiyordu. daha sonra Kırım Hanı tarafından Osmanlı sarayına sunuldu.
Ama daha sonraki kayıtlara gore mesela 19. yuzyılın Ukrayna’daki ilk kayıtlarına gore Anastasia (Kısaca Nastia) Polonyalıların geleneğinde, Aleksandra Lisowska olarak bilinir. Genelde Hurrem Sultan ya da Hurrem balsaq sultan olarak bilinirdi; Avrupa dillerinde Roxolena, Roxolana,Roxelane, Rossa, Ruziac, Turkce’de Hurrem (Farsca kokenliخرمKhurram), neşeli olan kişi ve (Arapcada Karima -كريمة) Soylu olan kişi anlamına gelir.
Roxelana, onun gercek ismi olmayabilir ama takma adı onun Ukraynalı soyuna ait olan (Gunumuze ait yaygın isim Ruslana) ve doğu slav ismi olan, Roxolany ya da Roxelany, şimdiki Ukrayna halkında 15. Yuzyıldan sonra kullanılıyordu.
Saraydaki Yaşamı:
Hurrem Sultan, sarayda ozel bir eğitim gordu. Guzelliği, zekası ve becerisi ile padişahın dikkatini cekmeyi bildi. Harem kadınları ve saray ileri gelenleri arasında da kendine yer edindi. Hurrem Sultan saraya geldiğinde Kanuni’nin cariyelerinden biri olan Mahidevran Sultan‘dan Mustafa isimli bir oğlu vardı. Mustafa zamanla cok sevilen bir şehzade haline geldi. Mustafa’nın Kanuni’den sonra padişah olmasına kesin gozuyle bakılıyordu. Bu da Mahidevran Sultan‘ın Valide Sultan olacağı anlamına geliyordu. Oysa Hurrem Sultan her bakımdan Mahidevran Sultan‘ın onune gecti ve Kanuni’nin guven ve sevgisini kazanarak onun nikahlı eşi oldu. Bazı kaynaklar ceşitli entrikalar uygulayarak 16. Yuzyıl Osmanlı tarihini olumsuz yonde etkilediği iddia ederler. Kızı Mihrimah Sultan’ı Vezir-i Azam Rustem Paşa ile evlendirerek Vezir-i Azam’la bir ittifak oluşturdu. Kanuni, yeniceriler tarafından cok sevilen oğlu Mustafa’yı kendisini tahttan indirmeyi planladığı inancıyla oldurttu. Hurrem Sultan’ın Kanuni’yi bu kararda etkilediği inancı yaygındır. Şehzade Mustafa’nın oldurulmesinden sonra Mahidevran Sultan iyice gozden duştu. Yaşamının buyuk bir bolumunu fakir olarak oğlunun mezarının bulunduğu Bursa’da gecirdi. Ancak Hurrem Sultan’ın olmesinden sonra Hurrem Sultan’ın oğlu padişah II. Selim Mahidevran Sultan‘a maaş bağlattı ve oğlu Mustafa’nın turbesini yaptırttı.
Devlet yonetiminde etkili olan Hurrem Sultan, İran savaşını destekledi. Ruslar ve Lehlerle barış icinde yaşanılmasını sağladı. Bu donemde Ruslar Kazan ve Astrahan Hanlıklarına hakim olup doğuya doğru yayılmaya başladılar.
Hurrem Sultan 18 Nisan 1558 tarihinde eşi Kanuni Sultan Suleyman’dan once 52 yaşındayken oldu. Oğlu II. Selim’in tahta cıkışını goremedi. Suleymaniye Camii Kulliyesi icinde kendisi icin yaptırılan turbeye gomuldu. Turbenin ic duvarları bir cennet bahcesini tasvir eden İznik cinileriyle kaplıdır.
Hayır İşleri:
Hurrem Sultan İstanbul’da gunumuzde onun adıyla anılan Haseki Semtinde, Mimar Sinan’a Haseki Kulliyesi’ni yaptırmıştır. Kulliyenin icinde bir hamam, medrese ve hastane bulunmaktadır. Ayrıca Ayasofya Camii civarında yardıma muhtac ve fakirlerin karnını doyurmak icin bir mutfak yaptırtmıştır.
Olumunden Sonra:
Hurrem Sultan Avrupa’da, modern Turkiye’de ve batıda bircok resim, muzik ve bale gibi tarihi calışmalara konu olmuştur. Mesela Joseph Haydn’in 63. senfonisini ornek verebiliriz. Eserler Ukraynalılar tarafından yazılmıştır ama genelde İngilizce, Almanca ve Fransızcadır.
Hurrem Sultan’ın doğduğu yer olduğuna inanılan Ukrayna’nın Rohatyn kentinde bir Hurrem Sultan anıtı bulunmaktadır. 2007 yılında, Ukrayna’daki bir liman kenti olan Mariupol’daki Muslumanlar Hurrem Sultan’ın onuruna bir muze acmıştır.