Genc kızlarda regli kanamalarının başlaması ve duzenli olması cok onemlidir. Onemli sağlık sorunlarının ilk işareti kadınlarda duzensiz adet gorme olabilmektedir. Bu nedenle, bu yazıda, ustunde durulması gereken bir konu olan “Regli bozuklukları” hakkında bilgi vermek hedeflenmiştir.
Yumurtalıkların olgunlaşması ve kadınlık hormonları olan ostrojen ve progesteron salgılamaya başlaması ile cocukluktan genc kızlığa geciş olan ergenlik donemi başlamaktadır. Hormonların salınımı başta duzensiz olup sadece hızlı boy uzaması, tuylenme ve meme gelişimi sağlarken zamanla duzenli salgılanmaya başlayarak adet kanamasının da başlamasını sağlar. Başta duzensiz olan regli kanamaları, hormonların bir duzen icinde salgılanmaları ile birlikte duzene girer.
Bir kadının duzenli regli goruyor olması, coğunlukla yumurtalıklardan duzenli hormon salınımı olduğunun en onemli gostergesidir.
Bir ergenin, koltuk altı kıllarının ve meme gelişiminin oluşmasına rağmen 16 yaşında hala regli olmaması onemlidir ve hemen altta yatan nedenler araştırılmalıdır. Bazen, himen zarının kapalı olması ya da vajinada kan akışını engelleyecek bolme olması nedeniyle dışarı akamayan kan, vajina, rahim ve hatta tupler icinde birikme yapmakta ve zamanla iltihaplara zemin hazırlayarak bu organlarda kalıcı harabiyete sebep olabilmektedir. Bu nedenle, meme gelişimi olmasına rağmen adet olmayan bir genc kızda, ancak alt genital yolda bir kapalılık olmadığı muayene ve ultrasonografi ile kesinleştirildikten sonra 16 yaşına kadar beklenebilir. Cunku meme gelişiminin ve tuylenmenin mevcudiyeti kadınlık hormonlarının salgılandığını gosterdiğinden oldukca rahatlatıcıdır. Ama bir ergende bu gelişmelerin hic biri mevcut değilse yani tuylenme ve meme gelişimi yoksa o zaman inceleme, en gec 13-14 yaşında başlamalıdır.
Adet kanamalarının seyrekleşmesi veya kesilmesi:
Duzenli adet goren bir kadın 3 ay adetten kesilirse, bu durumda da ileri incelemeye alınmalıdır. Bazen 35-40 yaş altında bile yumurtalık fonksiyonları azalmaya başlayabilmektedir. B u durumda duzenli adet gorememe, kısırlık veya tamamen adetten kesilme gibi belirtiler olabilir. Erken yumurtalık yetmezliği veya halk arasında erken menopoz denen bu durumun altta yatan sebepleri arasında, doğuştan yumurtalık folikullerinin yetersiz olması, otoimmun veya genetik hastalıklar sayılabilir.
Bu durumda ki kadınlarda erken belirtiler; sebebi anlaşılamayan kısırlık, duzensiz regli kanamaları, cinsel isteksizlik, vajinada kuruluk ya da adetten kesilme olmaktadır. Erken yumurtalık (over) yetmezliği şuphesinde serum FSH ( Folikul Uyarıcı Hormon) ve E2 (ostradiol) seviyelerine bakarak tanıyı kesinleştirmek mumkundur. Erken menopoz, 35 yaş altında gercekleşen kadınlarda genetik inceleme, karyotip analizi gereklidir ve karyotip analizinde Y kromozomu saptananlarda, yumurtalıklarda “Germ hucreli kanser” gelişme riski yuksek olduğundan, yumurtalıkların alınması onerilmektedir. Karyotip analizi normal olanlarda ise bobrekustu bezine ve buradan salgılanan enzimlere karşı antikor gelişip gelişmediğine bakmak aynı zamanda tiroit bezinin otoimmun yetersizliğini de (hipotirodizm) araştırmak onemlidir.
Erken over yetmezliği gelişen kadınlar cok erken yaşta ostrojen eksikliği ile karşı karşıya kaldıklarından, uygun hormon takviyeleri ile tedavi edilmediklerinde ciddi kemik erimeleri (osteoporoz), erken bunama (erken demans), Parkinson ve kalp damar hastalıkları riskleri artmaktadır. Kemik yapısını korumak, ostrojen eksikliğine bağlı oluşan tum erken menopoz şikÂyetlerini ortadan kaldırmak ve uzun sureli yumurtalık hormonlarının eksikliğine bağlı gelişebilecek ciddi hastalıkları onlemek icin erken menopoza giren tum kadınlara 51 yaşına kadar kullanmaya engel bir durum olmaması halinde ostrojen ve progesteron hormonları takviyesi duzenli olarak uygun dozlarda yapılmalıdır. Yine bu kadınların kemik butunluğunu korumak icin kalsiyum ve D vitamini takviyeleri ve aşırı vajinal kuruluk yaşayanlarda, vajinaya uygulanan ostrojenli krem veya fitillerle takviye yapılması yararlı olmaktadır.
Gebelik arzu eden kadınlarda primer over yetmezliği (erken menopoz) tanısı konduğunda, yumurta hucresi bağışı ( ovum donasyonu ) dışında tedavi mumkun değildir. Oosit donasyonu ile yapılan tup bebek tedavileri de başarısız olabilmektedir. Yumurtalıkların yetmezliğe doğru gittiği erken fark edilen kadınlarda ise yumurtalıktan bir kısmının veya yumurtalıkların dondurulması işlemi gelecekte bu kadınların gebe kalabilmeleri icin şimdilik tek umut olarak gorunmektedir.
Kadınlarda adet kanamalarının kesilmesi başka hangi durumların ilk habercisi olabilir?
En sık gorulen sebep gebelik olduğundan oncelikle gebelik olmadığı ekarte edilmelidir. Bunun dışında, aşırı stres, kronik hastalıklar, ani kilo alıp vermeler, ağır diyetler, yoğun fiziksel egzersizler, antipsikotik, antidepresan ilaclar gibi bazı ilacların kullanılıyor olması da gecici olarak adet kanamasından kesilmeye sebep olabilmektedir. Bu durumlardan herhangi birinin olmaması halinde aşağıdaki olası nedenler bir hekim gozetiminde araştırılmalıdır.
-Beyinde bulunan hipotalamus ve hipofiz denen bolgelerin hastalıkları veya tumorleri
-Tiroit bezinin az veya cok calışması
-Bobrek ustu bezlerinden aşırı androjen (erkeklik hormonu) uretimi
-Yumurtalıkların duzensiz calışması ve normalde cok az olan androjen hormon uretiminin artması; polikistik over hastalığı
-Kurtaj veya iltihaplara bağlı rahim icini kaplayan fonksiyonel tabakanın harap olması
Tum bu sebeplerin sistematik bir şekilde araştırılıp, altta yatan nedene yonelik tedavi uygulanması cok onemlidir.

[h=2]Ankara Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]