Kuşkusuz her kadın doğası gereği cocuk sahibi olup annelik duygusunu tatmak ister. Ancak gunumuzde her 100 ciftten 15’i bu isteğine kavuşabilmek icin yardım almak zorunda.
Kısırlığın cozumsuz olduğu vakalar enderdir. Ancak erken menopoz ya da erkekte hic sperm hucresi bulunmaması durumunda yardımcı yontemlerebaşvurmak anlamlı değil. Bunun dışında kalan kısırlık vakalarında ise sadece cocuk sahibi olma şansının azaldığı soylenebilir.
Tanının konabilmesi icin tetkikler ve muayeneler adım adım uygulanır ve uzun zaman alabilir. Bu zaman doktorun problemi iyi anlamasına ve en etkili tedaviye karar vermesine yardım eder. Araştırmalar sonucu bir veya birden fazla kısırlık nedeni bulunabileceği gibi ciftlerin yaklaşık %15’inde kısırlığın nedeni saptanamaz.
Kadındaki en onemli kısırlık sebepleri yumurtlama bozuklukları, endometriozis ve tuplerin hasarlı veya tıkalı olmasıdır.
1. Yumurtlama bozuklukları:
Kadında en sık gorulen kısırlık nedeni yumurtlama bozukluklarıdır. Yumurtlama (yumurtanın yumurtalıklar dışına atılması) olmaksızın dollenme ve gebelik oluşamaz. Yumurtlama bozukluğu dendiğinde yumurtlamanın hic olmaması veya duzensiz ve seyrek olması anlamına gelir. Adetlerin seyrek veya hic gorulmemesi coğu zaman bir yumurtlama bozukluğunu gosterir.Ancak adetlerin tamamen duzenli olduğu durumlarda da yumurtlama bozukluklarına rastlanabilir.
Yumurtlama bozuklukları başlıca uc grupta toplanabilir
Yumurtalıklardaki yumurta uretimini uyaran hormonların doğuştan eksikliğine bağlı olarak beyin sapından salgılanamaması: Bu durumda kadında ergenlikten itibaren hic adet kanaması gorulmez
Beyin sapından(hipofiz) sut hormonu prolaktinin normalden fazla salgılanması:Bu durum genellikle bu bolgedeki iyi huylu bir tumorun varlığına bağlı olmakla beraber bazen hicbir neden bulunamaz. İyi huylu tumorlerin cerrahi yollarla cıkarılabilir. Neden bulunamadığı durumlarda ceşitli ilac tedavileriyle prolaktin seviyeleri duşurulerek yumurtlama normal hale getirilebilir.
Polikistik over sendromu: Bu hastalığın tipik formunda genel olarak adetler duzensiz ve seyrektir (yılda 3 – 4 adet). Bazı hastalarda adetler hic gorulmezken diğerlerinde tamamen normal olabilir. Hastalar genellikle şişmanlamaya yatkındırlar. Ciltte ve saclarda yağlanma, sivilce gibiproblemler sıkca gorulur. Yumurtalıklarda normalden fazla sayıda yumurtabulunmakta ve bunlar erkeklik hormonu salgılayarak normal yumurta gelişimini engellemektedir.
2. Tuplerin hasarlı ve tıkalı olması:
Tuplerin kısmen veya tamamen tıkalı olması sperm ile yumurtanın buluşmasını engelleyerek dollenme ve gebeliği olanaksız kılar. Tuplerdeki bu hasar gecirilmiş enfeksiyon, endometriozis veya gecirilmiş bir ameliyat sonrası kalan karın ici yapışıklıkları gibi bircok nedene bağlı olabilir. Tupler bir dış gebelik sonucu da hasara uğrayabilir. Gelişmiş ulkelerde cinsel yollardan bulaşan enfeksiyonlar tuplerdeki hasarın en onemli nedenidir. Ulkemizde cocukluk cağında alınan verem mikrobu da tuplerde geri donulemez hasar oluşturur.
3. Endometriozis
Endometriozis, rahim icini doşeyen dokunun (endometrium) rahim dışında gelişmesine denir. Endometriozis en sık olarak rahimi yerinde tutan bağlara yerleşir. Diğer sık gorulduğu bolgeler ise rahim yuzeyi, tupler ve yumurtalıklardır. Endometriozis tıpkı rahim icini doşeyen doku gibi hormonlara duyarlı olup adet sırasında kanar. Karın icinde oluşan bu mikro kanamalar zamanla iltihap benzeri yangısal durum oluşturur ve yapışıklıklara sebep olur. Endometriozis yumurtalıklarda yerleştiği zaman kist oluşumuna neden olur. Bu kistlere endometrioma adı verilir.
Endometriozisin en onemli belirtileri adet oncesi ve adet sırasında ağrı, ilişki esnasında veya sonrasında ağrı, duzensiz şiddetli adetler ve kısırlıktır. Daha az gorulen diğer belirtiler yorgunluk, adet esnasında bağırsak hareketlerinin şiddetlenmesi. İshal, kabızlık gibi diğer sindirim sistemine ait belirtilerdir. Bunların yanı sıra endometriozis bazı kadınlarda hicbir belirti vermeyebilir.
Endometriozisi olan kadınların yaklaşık yuzde 50’sinin cocuk sahibi olabilmeleri icin tedavi gerekir. Yine kısırlık nedeni ile başvuran kadınların yaklaşık yuzde 25’inde endometriozis saptanır.
4. Rahim ağzına ait problemler:
Rahim ağzındaki yapısal, enfeksiyona ait veya bu bolgedeki salgıya (mukus) ait bozukluklar kısırlık sebebi olabilir. Rahim ağzından salgılanan mukus spermlerin genital yoldan taşınmasını kolaylaştırır. Ostrojen ve progesteron hormonları etkisi altında mukusun siklus sırasında miktarı ve niteliği değişir. Polip gibi iyi huylu tumorler veya bu bolgeye uygulanmış olan cerrahi girişimler kısırlığa neden olabilir.
5. Alerjik nedenler:
Alerjik nedenler kısırlık nedeni olabilmekle birlikte teşhisleri ve tedavileri zordur. Alerjik neden spermlerde veya mukusta bulunabilir. Antisperm antikorları adı verilen bu alerjik durumların tedavi etkinliği belli değil ve tedavi edilen veya edilmeyenlerdeki gebelik oranları cok farklı değildir. Bu nedenle rutin olarak gerekliliği tartışmalıdır.

[h=2]Kayseri Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]