Sevgili melekler,
Merak edenler icin demokrasinin kısaca hikayesini paylaşmak istiyorum...
DEMOKRASİNİN SERUVENİ:
Demokrasi: Halkın kendi kendini yonetmesine denir. Halk kendi yoneticilerini kendisi secer. Bu hakkını milletvekilleri secerek kullanır. Belli bir sure icin milletvekillerini secer milletvekilleri mecliste halk adına ulkeyi yonetir.
— Turk toplumunun, ruh ve karakter yapısına en uygun yonetim bicimi demokrasidir. Turk ulusunun ozgurluk ve bağımsızlığıyla butunleşen bir yonetimdir. İnsan haklarının en iyi korunup gelişebileceği yonetimdir.
**Demokrasinin Temel İlkeleri:
1.Milli egemenlik 2. Hurriyet ve eşitlik
3. Siyasi partiler.
a.Milli Egemenlik: Demokraside egemenlik millete aittir. Millet bu hakkını temsilcilerini kullanarak secer. Yonetenler, gucunu milletten alır.
b.Hurriyet ve Eşitlik: Hurriyet; başkalarına zarar vermeden her şeyi yapabilmektir. Eşitlik; hicbir ayrım yapmaksızın herkesin kanun onunde eşit olmasıdır.
c.Siyasi Partiler: Siyasi partilerin cok olması demokrasinin daha iyi işlemesini sağlar. Farklı duşuncedeki insanlar kendi fikirlerine uygun partilere uye olabilir. Ve istedikleri partiyi destekleyebilirler. Ataturk demokrasinin tam anlamıyla gercekleşe bilmesi icin cok partili hayata gecilmesinin şart olduğunu belirtmiştir.
— Ulkeyi yoneten partilere “İktidar partisi” diğer partilere de “muhalefet partisi” denir. Eğer bir parti tek başına iktidar olamazsa başka partilerle anlaşarak iktidar olur. Bu birleşmeye “koalisyon” adı verilir.
— Coğunluk ilkesi ise halkın coğunluğunun istediğinin olmasıdır. Ancak coğunluğu sağlayan parti diğer insanları ezmez ya da baskı uygulamaz. Cunku demokraside İnsan haklarına saygı on plandadır.
— Genel oy prensibi ise halkın yoneticilerini kendilerinin ve hepsinin oyu eşit şekilde secmesidir.
Diğer Yonetimler:
- Monarşi (Mutlakıyet): Tek kişinin egemenliğine dayanan yonetim bicimidir. Kralların sozu gecer sadece.
- Oligarşi: Ufak bir azınlığın(gurubun) ulkeyi yonetmesidir.
a- Aristokrasi: Soylu sayılan sınıfın ulkeyi yonetmesidir.
- Teokrasi: Ulkenin dini kurallara gore yonetilmesidir.
- Cumhuriyet: Milletin kendini yonetecekleri sectiği bir yonetimdir. Gunumuzde en cok olan devlet yonetim şeklidir.
- Feodalite: Ortacağda zengin toprak sahiplerinin yonetimine dayanan yonetim bicimidir.
- Diktatorluk: Monarşiye benzer bu yonetimde de tek kişinin geniş yetkileri vardır. Yakın zamana kadar Irak’ta Saddam Huseyin ulkeyi bu yonetimle yonetiyordu.
Tarihten Gunumuze Demokrasi:
- İlk cağlarda demokrasi fazla gelişmemişti. Bu donemde insan haklarını ve demokrasiyi Aristo, Sokrates, Eflatun gibi Sofistler (duşunurler) geliştirmeye calışıyordu.
- Roma’da yazılı kanunlar hazırlandı. (12 Levha kanunları )
- Orta Cağda İngiltere Kralı Yurtsuz John “Manga Carta Libertatum” ( Buyuk Ozgurluk Bildirisi) yayınlayarak kralın yetkilerini azda olsa kısıtladı.
- Johann Gutenberg’in matbaayı icadı ile insanlar arasında duşunce ve bilgi paylaşımı hızlandı.
- Avrupa’da reform, Ronesans ve Aydınlanma hareketleri ile demokrasi ve ozgurlukler gelişti.
- Faransız “İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi” ile ozgurluk , eşitlik, adalet, ulusculuk gibi kavramlar tum dunyaya yayıldı.
- Birleşmiş Milletlerin yayınladığı “İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi” ile insan hakları ve demokrasi hızla gelişti.
- Gunumuzde 192 ulkenin 120’si demokrasi ile yonetilmektedir.
- Ulkemizde M. Kemal 23 Nisan 1920’de TBMM’yi actı. 29 Ekim 1923’te Cumhuriyeti ilan etti. Boylece Turkiye cağdaş ve insan haklarına uygun bir yonetime gecmiş oldu.
İnsan hakları:
- İnsanların doğuştan gelen ve toplumda daha iyi yaşaması icin olması gereken haklara biz insan hakları diyoruz. Yaşama , eğitim, sağlık, seyahat ve yerleşme, duşunme hakları gibi.
- Gunumuzdeki insan haklarının oluşması kolay olmamıştır. İlk cağlarda insanların coğu hakları yoktu. Krallar ve diğer yoneticiler istediği gibi davrana biliyor ve insanlar kole olarak satılabiliyordu. Zamanla demokrasi ve insan hakları gelişti ve gunumuzdeki insan hakları oluştu.
- İnsan haklarını ulkelerde anayasalar koruma altına alır. Ayrıca uluslar arası kuruluşların ortak hareketiyle insan haklarını koruyacak belgeler de yayınlanmıştır. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, Cocuk Haklarına Dair Sozleşme, Avrupa İnsan Hakları Sozleşmesi gibi… Bu belgeleri imzalayan ulkeler oradaki şartlara uymak zorundadır.
İnsan hakları ile ilgili bazı onemli olaylar.
- Tarihte bilinen ilk yasalar “Hamburabi Yasaları” dır. Babil kralı Hamburabi tarafından hazırlanmıştır. “Kana kan goze goz (kısasa kısas)” ilkelerine dayanır.(Mo:1795-1750)
- Peygamberimiz Hz. Muhammed olmeden once yaptığı “Veda Hutbesi”nde toplum kurallarından bahsetmiştir.(632)
- Orta Cağ’da. Manga Carta insan hakları icin onemli bir adım olmuş (1215)
- Osmanlı devletinde Kanuni Sultan Suleyman kanunlar hazırlayarak insan haklarını korumaya calışmıştır. (1520-1566)
- Faransız “İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi” ile ozgurluk , eşitlik, adalet, ulusculuk gibi kavramlar tum dunyaya yayıldı.(1789)
- Osmanlı devletinde “Kanun-i Esasi” ile insan haklarında onemli gelişme oldu. Halk ilk defa yonetime katıldı. (1876)
- “İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi” ile insan hakları tum dunyada hızla yayılmaya ve korunmaya başladı. (1948)
- “Avrupa İnsan Hakları Sozleşmesi” ile Avrupa devletleri de insan hakları icin onemli bir adım attı. (1950)
- Temel Haklarımız:
-İnsanların yaşaması icin gereken haklardır. Temel haklar uc kısıma ayrılır:
1- Kişi hakları: Yaşama, duşunme, yerleşme,ozgur olama, mulk edinme gibi doğuştan olan haklardır.
2- Sosyal ve Ekonomik Haklar: devletin kanunlarla insanların daha iyi yaşaması icin sağladığı haklardır. Sağlık hakkı, eğitim hakkı, calışma hakkı, sosyal guvenlik hakkı, sendika kurma hakkı gibi.
3- Siyasi haklar: Ulke yonetimine katılmamızı sağlayan haklardır. Secme ve secilme hakkı, siyasi faaliyette bulunma hakkı, dilekce hakkı, vatandaşlık hakkı gibi.