Edessa’nın kayıp definesi
Haleplibahce
Kentsel altyapı calışmaları sırasında, kepce darbeleri sonucu tesadufen bulunan ve Şanlıurfa Muzesi’nin kurtarma kazılarıyla kurtulmaya başlayan Haleplibahce mozaiği, Doğu dunyası mozaikleri grubunun en seckin ornekleri icinde yer alıyor.
Peynir, tereyağı, zeytinyağı ve en onemlisi para gibi ilkleri dunya kulturune sunmuş olan Anadolu’nun daima gozden kacırılan bir diğer ilkidir mozaik. Bu dekorasyon sanatında ceşitli turde kucuk renkli taşlar, mermer, cam, pişmiş toprak ve benzeri malzemelerin, coğu zaman kirecle katkı yapılmış su gecirmeyen bir harc uzerinde yan yana dizilmesiyle, geometrik ve bitkisel motifler ile figurlu bezemenin bir arada kullanılmasıyla oluşturulur. Bu tanımlama ışığında Siverek yakınlarındaki Hassek Hoyuk’te pişmiş toprak civilerin bir duvar uzerinde yan yana cakılmasıyla oluşturulmuş panolar, MO 3400 yıllarına tarihlenir ve mozaik sanatının kokeninin Anadolu’daki varlığı acısından en erken ve onemli bulguları olarak kabul gorurler.
Hassek Hoyuk orneğinden sonra, gercek anlamda ilk mozaiğin Friglerin başkenti Gordion’da (Yassıhoyuk) ortaya cıkarıldığını soyleyebiliriz. MO 8. yuzyıla ait tapınak işlevli bir megaronun zeminine kırmızı, mavi, sarı ve beyaz renklerdeki cakıltaşlarının geometrik motifler oluşturacak şekilde yerleştirilmiş olması, gercekte yerde serili bir halıyı yansıtır ve bu nuans, mozaiğin cıkış mantığı olmalıdır. Gelişimini Helenistik donemde izleyebildiğimiz mozaik sanatının en başarılı orneklerine Roma Cağı’nda rastlarız.