Kadın infertilitesi nedir? Kadında infertilite sebepleri nelerdir?Kadına bağlı infertilite sebepleri cok farklı olabilmektedir. İnfertilite sebepleri arasında en sık gorulenleri adet ve yumurtlama bozuklukları, endometriozis, Polikistik Over Sendromu, erken menopoz, tuplerin kapalı olması ve kadınlık organlarına ait yapısal anomaliliklerdir. Bunlar dışında bircok farklı neden de tespit edilebilmektedir. Nedeni bilinmeyen (acıklanamayan) infertilite de soz konusudur.
Kadında infertilite nedenleri;
1. Yumurtlama bozukluğu;
Kadında en sık gorulen infertilite sebebi olup yumurtlama bozukluğu denildiğinde, yumurtlamanın hic olmaması veya duzensiz ve seyrek olması anlaşılır. Normal koşullarda, her ay yumurtalıklardaki olgunlaşmamış yumurtalardan bir tanesi gelişip buyuyerek catlar ve yumurtlama meydana gelir.
Anovulasyon, yumurtlamanın olmamasıdır. Adet duzensizlikleri ve infertilitenin en onemli nedeni anovulasyondur. Adet gorulduğu halde ovulasyon (yumurtlama) olmayabilir. Adetlerin seyrek veya hic gorulmemesi, coğu zaman bir yumurtlama bozukluğunu gosterir. Ancak adetlerin tamamen duzenli olduğu durumlarda da, yumurtlama bozukluklarına rastlanabilir.
Yumurtlama bozukluğu başlıca dort ana grupta incelenebilir; - Yumurtalıkları uyaran hormonların eksikliği soz konusudur.
- Polikistik Over Sendromlu (PCOS) olgular vardır. Adet gormeme veya seyrek adet gormeye ilaveten kadındaki androjen hormonu fazlalığı ile karakterize cilt değişiklikleri (tuylenmede artma, yağlı cilt, sivilce) gorulmektedir.
Erken menopoz hastalarıdır. Bu hastalarda tup bebek dahil, her turlu yumurtayı uyarıcı ilac ve protokol başarısızdır. Bununla birlikte, erken menopoz olan kadınların bir kısmında (%10), ilk 5 yılda yumurtalık fonksiyonunun geriye gelmesi soz konusu olabilir. Bu geriye gelmenin, hangi kadında ne zaman olacağı ve beraberinde yumurtlama olup olmayacağı veya ne kadar sureceği konusunda ongorucu bir bilgi yoktur.

Prolaktin denilen sut salgılayıcı hormon fazlalığı ile karakterize durumdur. Prolaktin hormonu fazlalığında yumurtlama gercekleşmez. Prolaktin duşurucu ilac tedavisi ile yumurtlama coğu kadında geriye gelir.
2. Tuplerin Hasarlı veya Tıkalı Olması;
Tuplerin kısmen veya tamamen tıkalı olması durumu, sperm ve yumurtanın tup icinde bir araya gelmesini engellediğinden, dollenme ve buna bağlı gebeliği imkansız kılar. Değişik nedenlere bağlı olarak, her iki tarafta tup-yumurtalık anatomik ilişkisini bozacak yapışıklık varlığında da, infertiliteoluşur. Tuplerdeki bu yapışıklık, gecirilmiş enfeksiyon, endometriozis veya gecirilmiş bir ameliyat sonrası oluşan karın ici yapışıklıkları gibi bircok nedene bağlı olabilir. Gelişmiş ulkelerde cinsel yollardan bulaşan enfeksiyonlar tuplerdeki hasarın en onemli nedendir.
3. Rahim İci Yapışıklıklar;
Rahim ici yapışıklıklar da infertilite nedeni olabilmektedir. Gecirilmiş kurtaj ve rahim ameliyatı sonrası, rahim ici yapışıklıklar gelişebilmektedir.
Tup bebek uygulamasından once rahim icinin, normal olduğunun goruntulenmesi cok onem arz eder; bu nedenle coğu zaman Histerosalpingografi ya da bazen histeroskopisi ile değerlendirme yapılmaktadır.
Histeroskopi esnasında saptanabilecek normalin dışında durumlarda (rahim ici yapışıklık, polip, myom, veya doğuştan olan perde-septum varlığında) aynı anda duzeltme sağlanabilmektedir.
Rahim icinde gelişen polipler de infertiliteye sebep olabilmektedir. Polipler iyi huylu, kucuk, et beni gibi doku oluşumlarıdır. Kotu bir hastalıkla ilgileri yoktur, fakat bazen gebeliğe engel olabilirler. Kucuk bir operasyon ile tedavileri mumkundur.
4. Rahim Ağzı Faktoru;
Kadında infertilite sebebi olan rahim ağzı problemleri arasında; şekil bozuklukları, enfeksiyonlar, mukus kalitesinin iyi olmayışı ve rahim ağzında (serviks) gorulen polipleri saymak mumkundur. Adetin değişik evrelerinde, rahim ağzı salgısı hormonların etkisiyle miktar ve kıvam olarak değişiklikler gosterir. Ostrojen ve progesteron hormonları etkisiyle mukus, siklus sırasında miktar ve nitelik olarak değişir. Mukusun uygun nitelikte olmaması, spermin kadın ureme yollarında ilerlemesine engel olabilmektedir.
5. Endometriozis;
Endometriyozis; rahim icini doşeyen dokunun, rahim dışında gelişmesi olarak ifade edilir. Normal yerleşiminin dışında bulunan bu odaklar, zamanla yapışıklıklara veya yumurtlamanın bozulmasına neden olabilir. Endometriyozisli hastaların %70’i, infertilite problemi yaşamaktadır.
Endometriozis, tıpkı rahim icini doşeyen doku gibi hormonlara duyarlı olup, adet sırasında kanar. Karnın icinde oluşan bu kanamalar, zamanla yapışıklıklara sebep olurlar. Teşhis koymak icin, laparoskopi kullanılır. Laparoskopi, ic organların gorulebilmesine ve mumkunse tedavisine olanak sağlayan cerrahi bir işlemdir. Endometriozis, yumurtalıklarda yerleştiği zaman kist oluşumuna neden olur.
Bu kistlere endometrioma veya halk arasında soylendiği gibi ‘Cikolata Kistleri ‘adı verilir. Ciddi yumurtlama sorunlarına neden olabilen bu kistler, tedavi edilmelidir.
6. Bağışıklık Sistemi ile İlgili Nedenler;
İmmunolojik nedenlerin tedavisi sınırlıdır. Spermleri olduren ya da hareketsiz hale getiren antikorlar (Anti-Sperm Antikor), servikal salgıda, sperm yuzeyinde, spermde veya her ucunde de bulunabilir. Kadından elde edilen servikal mukus, erkekten elde edilen sperm ve ciftin her ikisinden alınan kan ornekleri bu antikorları saptamak amacı ile incelenebilmektedir.
7. Nedeni Acıklanamayan İnfertilite;
Gunumuzde tıbbın olanakları ile ortaya konulamayan infertilite durumlarına, nedeni acıklanamamış infertilite (idiopatik infertilite) denir. Soz konusu İnfertil ciftlerin yaklaşık % 15’inde tum testler normal bulunmaktadır. Testler ile ortaya cıkarılamayan sperm bozuklukları, yumurtanın catlaması ve tupler icindeki hareketinde bazı bozuklukların varlığı one surulen varsayımlar arasındadır. Psikolojik etkenler ve stresin de hormon dengesi uzerinde olumsuz etkiler yapabileceği bilinmektedir. Stresin ortadan kalkma durumunda doğal yollardan gebeliklerin oluştuğu bilinmektedir.
8. Kadının Yaşı;
Kadının yaşının ilerlemesiyle birlikte yumurtlama sıklığı ve kaliteli yumurta oluşumu azalmaktadır. Ozellikle 35 yaş uzerindeki kadınlarda hamile kalma başarısı gittikce azalmaktadır. 40 yaşından sonra, adet duzeni coğunlukla normal olduğu halde gebe kalma oranı %10'un altına duşmektedir. Yumurtaların gelişmesi ve ovulasyon meydana gelse de, oluşan yumurtanın kolayca dollenebilmesioldukca guc olmaktadır.
Cocukları olmayan ciftlerin yaklaşık %40 ’sinde problem erkekten kaynaklanmaktadır. Erkek infertilitesi tedavisinde son 7-8 yıl icinde uygulanan teknikler ile hızlı bir ilerleme kaydedilmiştir. Erkekte infertiliteyle ilgili sorunlar, buyuk coğunlukla yapılan spermiyogram tahlilinden anlaşılabilirse de, bazı durumlarda ozel tetkikler gerekebilmektedir.

[h=2]Ankara Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]