Tarsus'un 12 km kuzeyinde bulunan Eshabı Kehf mağarası, Hristiyan ve Muslumanlarca kutsal bir ziyaret yeri olarak kabul edilir. Mağara dort koşe olarak kayadan yulmuştur ve 15-20 basamakla girilir.
O Mağaranın ustunde 1873 yılında Sultan Abdulaziz tarafından yaptırılan camiye sonradan uc şerefeli bir de minare eklenmiştir. Eshabı Kehf diye adlandırılan ve kutsal kişiler olarak bilinen, Hristiyanlarca 7, Muslumanlarca 8 evliya olarak kabul edilen Yelmiha, Mekselina, Mislina, Mernuş, Sazenuş, Debernuş ve Kefeştetayuş adındaki yedi genc ve kopekleri Kıtmir'e ait soylencenin ceşitli versiyonları vardır.
Bazı değişikliklerle birlikte bunların hepsinde anlatılan ortak soylence şoyledir. St. Paulus'un Hristiyanlık kurallarını yaydığı tarihlerden uzun bir sure sonra, Arap kaynaklarında Takyanus olarak gecen (Diocletianus?) Roma imparatoru Tarsus'a gelmiş ve cok tanrılı donemde tek tanrıya inandıkları icin bu gencleri huzuruna cağırarak, onlara Roma dinine bağlı kalmalarını, aksi taktirde kendilerini oldurteceğini soylemiştir. Tek tanrıya inanclarından vazgecmek istemeyen bu gencler,imparator tarafından verilen bir kac gunluk zamandan yararlanarak Tarsus yakınlarındaki bu mağaraya sığınmışlar ve orada mucizevi bir şekilde 300 yıl suren bir uykuya yatmışlardır, iclerinden ilk uyanan Yemliha, yiyecek almak icin kente gittiğinde, elindeki paranın cok eski ve anlattıklarının akla uygun olmadığı anlaşılınca, onunla beraber mağaraya giderler.
Ancak mağarada yedi yavru kuşun tunediği bir yuvadan başka bir şey goremezler. Bu nedenle bu mağara Yedi Uyurlar Mağarası olarak da anılır. Bu sonuc Islami versiyonda ise şoyledir.Mağaraya gelenler, icerde altı kişinin namaz kıldığını gorurler.Yemliha dışardakileri bırakıp mağaraya girer ve ondan sonra yedisi de gorunmez olurlar. A.Akagunduz, Y.Baş, R.Tekin, O.Kaşıkcf nın hazırladıkları bir akademik calışmaya gore; yazarlar, bu soylenceyi Kuran'ın Kehf suresinin 926 ayetlerininacıklamasıyla ele almışlardır. Ayrıca 34'u Turkİslam, 2'si batılı olmak uzere 36 kaynağın sonuclarına gore yayınladıkları kitapta, bu soylencenin yeri, Tarsus'dakiEshabı Kehf olarak gosterilmektedir.
T.A.Cağlar, bu konuya farklı bir bakış acısı ile yaklaşarak, olayın gectiği soylenen yerdeki konik dağ yapısını bir dağ kultu, isimlerin ise "nuş ve yuş" şeklinde ekler almasının, Islami veya antik olmaktan cok Labarnaş veya Hattuşaş gibi Hitit, Luwi veya Que kokenli olabileceğini one surmektedir. Bu durumda yeri ve kime ait olduğu tartışmalı olan bu soylenceye dikkat edilmesi gereken farklı bir versiyon daha ortaya cıkmaktadır.
