Kadın hastalıkları ve laparoskopi (kapalı ameliyat)İnfertilite (kısırlık) ile ilgili tum yapısal ozelliklerin değerlendirilmesi amacıyla bazı yontemler kullanıyoruz. Bunlar ultrason, histerosalpingografi (HSG, ilaclı film) ve histeroskopi ile birlikte en sık kullanılan tanı ve tedavi yontemlerinden birisi olan laparoskopidir.

Laparoskopi direkt gorerek ic organların değerlendirilmesini sağladığı icin HSG ve ultrasona gore daha kesin ve net bilgi vericidir. Laparoskopi halk arasında "kapalı ameliyat" olarak da gecmektedir.

Bu nedenle; laparoskopi kadın ureme organlarından rahim, yumurtalık ve tuplerle, pelvis ve karın ici organların değerlendirilmesi icin uygulanan ve infertilitede altın standart olan bir yontemdir.

Genelde ilk aşama infertilite testlerinden başka, ozellikle karın ağrısı, gecirilmiş pelvik enfeksiyon oykusu ve gecirilmiş operasyonu olan kadınlarda da tanısal amacla kullanılabilir.

Laparoskopi tanısal amaclı (Diagnostik Laparoskopi) olarak; tuplerin acık olup olmadığına, yumurtalığın genel gorunumune ve yapışıklık olup olmadığına, tup-yumurtalık ilişkisine, rahmin genel gorunumune incelenmesi şeklinde olabileceği gibi tedavi amaclı da (Operatif Laparoskopi) da uygulanabilir.

Ayrıca laparoskopi, jinekoloji harici pek cok medikal dalda (onkoloji, genel cerrahi gibi) da sıklıkla başvurulan guncel bir alternatif yontem haline gelmiştir.

Tanısal Laparoskopi Nasıl Yapılır?
Halk arasında "kansız ameliyat" olarak da bilinen bu yontem, hasta genel anestezi altında (uyumuş) iken gobek cukurundan 1cmlik kesi yapılarak buradan ozel optik bir cihaz ve kamera sistemi ile karın ici ve pelvisin normalden birkac misli buyutulerek goruntulenmesini icerir.

İşlem icin once gobekten CO2 gazı ile batın yeterince şişirilir sonra 10 mm capında "trokar" olarak isimlendirilen bir boru gobekten karın icine yerleştirilir. "Laparoskop" denilen ve bir kamera - monitor sistemine bağlı optik alet buradan karın icine sokulur. Bu şekilde karın boşluğundaki tum organlar goruntulenir.

Bu yontem sayesinde rahim ağzından verilen "metilen mavisi" denilen mavi renkli bir sıvı ile fallop tuplerinin acık veya kapalı olup olmadığı da anlaşılabilir.

Diyagnostik laparoskopi sonrası hastanede kalma suresi oldukca kısa olup genelde yarım gun yeterlidir. (Sabah yapılıp akşam taburcu edilebilir)

Tanısal (Diyagnostik) Laparoskopide Nelere Bakılır?
Tanısal Laparoskopide genel olarak aşağıdaki bulgulara bakılır:

*Tuplerin acık olup olmadığına
*Yumurtalığın genel gorunumune
*Yapışıklık olup olmadığına
*Tup-yumurtalık ilişkisine
*Rahmin genel gorunumu.
Diyagnostik laparoskopide yumurtalıkların değerlendirilmesi

Operatif Laparoskopi Nasıl Uygulanır?
Tanısal laparoskopi esnasında saptanan bir cok problem, guvenli bir şekilde laparoskopik olarak o anda tedavi edilebilir. Cerrahi duzeltme amacıyla yapılan laparoskopiye "Operatif Laparoskopi" denir.

Operatif laparoskopi yapılacağı zaman, ek bir kac yeni kesi daha yapılarak 5mm caplı yeni trokar icinden makas, koter, lazer, dikiş gibi yardımcı araclar karın icine gonderilir. Bu şekilde ve ozel olarak dizayn edilmiş aletler sayesinde, karın icinde pek cok cerrahi girişim yapılabilir.

Lazer bazı işlemleri kolaylaştırsa da diğer yontemlerden daha etkili değildir.

Uygun arac ve tekniğin secimi doktorun eğitimine, problemin yerine ve ekipmanın yeterliliğine bağlıdır.

Operatif Laparoskopide Neler Yapılır?
*Batın ici yapışıklıkların (adezyonların) giderilmesi
*Myomların cıkarılması (myomektomi)
*Yumurtalıkta kistleri cıkarılması veya aspire edilmesi
*Endometriozis odakları koagule edilmesi (yakılması)
*Endometriomaların (cikolata kistlerinin) cıkarılması veya koagulasyonu
*Dış gebeliğin cerrahi tedavisi
*Kapalı tuplerin acılması
*Bozulmuş tup-over ilişkisinin yeniden sağlanması

Operatif laparoskopi sonrası hastanede kalma suresi oldukca kısa olup genelde bir gun yeterlidir.

Karından buyuk bir cerrahi girişim gecirilmişse ya da laparoskopik girişim yapılmışsa bazen ikinci bir laparoskopi (second - look laparoscopy) işlemi daha yapılabilir. İki operasyon aralarındaki sure bir kac gun, bir kac ay ya da yıl olabilir. Bu yeni işlemde ilk yapılan girişim değerlendirilir, yeni oluşan yapışıklıklar giderilir veya endometriosis nuksu varsa tedavi edilir.

Bazen laparoskopi ile histeroskopi aynı seansta kullanılır. Ozellikle rahim anomalilerinde bu iki yontemin birlikte kullanımı gerekebilir.

Laparoskopi sonrası hasta cok kısa surede taburcu olur. Acık ameliyata kıyasla daha kısa surede iyileşme, daha az ağrı ve daha az enfeksiyon riski gibi avantajları vardır.

Laparatomilerde (acık cerrahilerde) ise kesiler, genellikle bikini cizgisinden veya karın orta hattından yapılır. Hastalar ortalama 2 - 5 gun hastanede kalır ve işlerine de 2 - 6 haftada donebilirler.

Laparoskopinin Riskleri Nelerdir?Her işlemde olduğu gibi laparoskopide de kendine ozgu riskler soz konusudur. Operatif ve tanısal laparoskopide ciddi komplikasyonlar nadirdir.

Laparoskopi sırasında mesane, idrar yolları, barsaklar, damarlar, rahim gibi organlar yaralanabilir. Bunların bir kısmını laparoskopik yolla tedavi etmek mumkundur, ancak 2-4/1000 oranında acil olarak acık cerrahiye donmek gerekebilir.

Buyuk damar yaralanmaları hayatı tehdit edebilir. Laparoskopi sırasında olum riski 1-5/100000dir. Ancak bilinmelidir ki bu risk, hamilelik nedeniyle olme riskinden daha duşuktur.

Karın duvarından sokulan trokar yerlerinde hematom oluşumu ve karın icinde enfeksiyon, meydana gelebilecek diğer komplikasyonlar olarak sayılabillir.

Operasyon sonrasında idrar yolu enfeksiyonu, kesi yeri enfeksiyonu, kısa sureli idrar yapma gucluğu ya da toplar damarlarda tıkanıklık oluşumu gorulebilir.

Tum olası komplikasyonlar duşunulduğunde, 1-2/100 kadında komplikasyon meydana gelir. Bunların coğu minor (daha az ciddi olan) komplikasyonlardır.

Laparoskopi Riskini Arttıran Durumlar Nelerdir?
Laparoskopinin Acık Ameliyata Gore Ne Ustunluğu Vardır?
Aşırı şişmanlık, onceden gecirilmiş karın ameliyatları veya karın ici enfeksiyonlarının olması, şiddetli yapışıkların acılmaya calışılması, ileri evre endometriyozis veya endometrioma vakaları, kişide onceden kalp veya akciğer problemlerinin olması, sigara ve alkol bağımlılıkları laparoskopi riskini arttırır.

Tecrubeli ve dikkatli ellerde, sorunlar minimale indirilebilecektir.

Laparoskopi sonrası bakım
Operasyondan sonra anestezik ilaclara bağlı bulantı ve kusma gorulebilir. Karın duvarındaki kucuk kesi alanları hassastır ve bu alanların cevresinde kucuk morluklar gorulebilir. Karnı şişirmek icin kullanılan gaz nadiren omuz ağrısına neden olabilir.

Şikayetlerin yoğunluğu yapılan cerrahi girişimin turune ve suresine gore değişiklik gosterebilir. Bu durumda basit ağrı kesiciler sorunu cozmek icin genelde yeterli olur.

Cerrahi yaranın kucuk olması iyileşme surecini kısaltır. Hastalar operasyon sonrası aynı gun veya ertesi gun evlerine gonderilebilirler.

Hastaların işe donuş sureleri de klasik operasyonlara gore cok kısadır, ortalama 7 gun icinde bu gercekleşir. Operasyon izinin minimal olması da diğer bir avantajıdır.

Laparoskopi ve laparatomi de benzer cerrahi işlemler yapılır. Ancak bazı cerrahi işlemleri laparoskopi ile yapmak riskli olabilir, bu durumda laparotomi uygulanır.

Aşırı ağrı, giderek kotuleşen bulantı kusma, ateşin 38 derece ve uzerinde olması, trokar yerlerinden belirgin kanama durumlarında vakit kaybetmeden doktorunuzla goruşmeniz gereklidir.

Kaynak: www.jinekolognet.com

[h=2]İstanbul Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]