Teknoloji ilerledikce bir yandan yeni hastalıklar ortaya cıkarken, diğer da bilinen hastalıklara karşı yeni tedavi yontemleri geliştirilmekte ve yeni aşılar bulunmaktadır. Aşılama oranları arttıkca da eskiden korkulan hastalıklar gunumuzde onemini yitirmektedir. Bu yazıda, gundemdeki virus ve bakteri enfeksiyonlarından birkacı ve yeni uygulamaya başlanan aşılar ele alınmıştır. Amac anne ve babaları yeni hastalıklar ve yeni uygulamaya giren aşılar konusunda bilinclendirmektir.

El-Ayak-Ağız Hastalığı

El-Ayak-Ağız Hastalığı enteroviruslerin neden olduğu bir hastalıktır. En cok sebep olan virus Coxsackie Virus A16 olmakla birlikte, yine bu aileden olan Enterovirus 71 de salgınlara yol acmaktadır. Kulucka donemi 3-5 gundur. Hastalık sıklıkla ateş, iştahsızlık ve boğaz ağrısı ile başlar. Ateş başladıktan 2-3 gun sonra, ağızda herpanjina adı verilen ağrılı dokuntuler meydana gelir. Kucuk kırmızı lekeler olarak başlayan lezyonlar ulserleşir. Deri dokuntusu 1-2 gun sonra gelişir. Ayak tabanı ve el ayalarında kırmızı noktalar halinde başlayan bu dokuntuler bazen su toplayıp ulserleşebilir. Nadiren, dokuntuler vucudun diğer bolgelerinde de bulunabilir. Ozellikle kucuk cocuklarda ağızdaki yaralar nedeni ile yutma gucluğu ve dolayısı ile sıvı kaybı gorulebilir.

El-Ayak-Ağız Hastalığı insandan insana direkt temas ile bulaşan viral bir hastalıktır. Hastalığa neden olan virusler burun ve boğaz bolgesine yerleşir. Ayrıca gaitada ve dokuntulerin icindeki sıvılarda da bulunurlar. Bu sebeple dışkı yolu ile, havadan damlacık enfeksiyonu ile ve lezyonlara direk temas ile insandan insana bulaşabilir. Bu hastalıktan korunmak icin aşı yoktur. Korunmak icin, hasta ile temastan kacınmak ve temel hijyen kurallarına dikkat etmek gerekir. Hastalığın spesifik bir tedavisi de bulunmamaktadır. Bulguları hafifletmek icin ateş duşurucu ve ağrı kesiciler kullanılabilir. Ağız yaralarına karşı ağrı kesici ozellikte solusyon ve spreyler, ağızdan beslenemeyen kucuk cocuklar icin damar yolu ile sıvı tedavisi onerilebilir.

MERS

Orta Doğu Solunum Sendromu (Middle East Respiratory Syndrome) olarak da bilinir. MERS hastalığına yol acan virus corana virus ailesinden olan MERS-CoV’dır. Bu virus ilk kez 2012 yılında Suudi Arabistan’da tespit edilmiştir.
Mers vakaları Suudi Arabistan’da hızla artarken, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri, Fransa, Almanya, İtalya ve Tunus’ta da vakalara rastlanmıştır.

Corona viruslerinin genellikle hafif solunum yolu enfeksiyonlarına yol actıkları bilinmektedir. Ancak nadiren MERS ya da SARS gibi olumcul olabilen enfeksiyonlara da yol acarlar. Virus, solunum yoluyla bulaşır. Ateş, oksuruk, nefes darlığı ve ardından gelişen solunum yetmezliği ile hastalık olumcul olabilmektedir.

Corona viruslere karşı koruyucu herhangi bir aşı bulunmamaktadır. Enfeksiyon riskini azaltmanın başlıca yolları; Su ve sabunla ellerin yıkanması ve hasta insanlarla yakın temastan kacınılmasıdır. Spesifik bir tedavi bulunmamaktadır. Tedavi semptomlara yoneliktir.

Anne ve Babalara Boğmaca Aşısı Yaparak Bebekleri Koruyalım

Boğmaca Bordetalla Pertussis isimli bakteri ile oluşan bir enfeksiyondur. Hava yolu ile bulaşır ve oksuruk nobetleri ile kendini gosterir.
Cok bulaşıcı bir hastalıktır. Hasta kişi kulucka donemi dahil olmak uzere yaklaşık 3 hafta sure ile hastalığı bulaştırmaya devam eder.
Hastalık ozellikle alt ayın altındaki bebeklerde yoğun bakım ihtiyacı gerektirecek kadar ağır seyredebilmekte ve olumcul olabilmektedir. Hastalıktan korunmada aşı buyuk onem taşımaktadır. Bebeklere 2 aylıktan itibaren yapılmaya başlanan ve 4., 6. ve 18. aylarda tekrarlanan karma aşı, boğmaca aşısı da icermektedir.
Ancak aşının boğmacaya karşı tam koruyuculuğu ilk 3 doz tamamlandıktan sonra, yani 6. aydan itibaren başladığı icin, bebekler ilk aylarda bu hastalığa karşı korumasız kalmaktadır.
Bebeklere bu hastalık genelde okula giden ağabey-abla, bakıcı, anne veya baba aracılığı ile bulaşmaktadır. Bu nedenle Amerikan Bağışıklama Komitesi, ilk aylarda bebeği bu hastalıktan korumak icin bebekle yakın temasta olan kişilere (anne, baba, bakıcı vb.) boğmaca aşısı yapılmasını tavsiye etmektedir. Ayrıca 4-6 yaş arasındaki ağabey veya abla da aşılanmalıdır. Bu şekilde hem kendileri, hem de cevrelerindeki kucuk bebekler boğmacadan korunacaktır.

Meningokok Menenjiti ve Yeni Aşı Onerisi

Meningokok hastalığı, Neisseria Meningitidis’in neden olduğu bakteriyel bir hastalıktır. Bu bakteri, Amerika Birleşik Devletleri'nde 2-18 yaş arasında gorulen bakteriyel menenjitlerin en onemli etkenidir. Zaman zaman salgınlar yapabilen bu bakteri, ozellikle Hac mevsiminde Orta Doğu'dan ulkemize taşınabilmektedir. Turkiye’de meningokokal hastalık en sık 5 yaş altı cocuklarda gorulmektedir.
Turkiye İstatistik Kurumu’nun (TUİK) verilerine gore, 5 yaş altında olen her 10 cocuktan 1’i meningokokal hastalık nedeniyle olmektedir. Menenjit dışında tum vucutta ağır kanamalar, dokuntu ve bircok organın yetmezliğiyle seyreden meningokoksemi denen şok tablosuna da yol acabilmektedir. Meningokokal hastalık, tedavi edilmezse % 70-90 oldurucudur.
Ancak en iyi tedavi koşullarında bile yine de % 10-15 arasında olumcul olmaktadır. Yaşayanların yaklaşık % 20’sinde ise işitme kaybı, havale, zeka geriliği gorulmekte, damar patolojileri sonucu ekstremite kayıpları gelişebilmekte ve sakatlıklar ortaya cıkmaktadır.

Boylesine olumcul olabilen bir hastalıktan korunmada aşı cok buyuk onem taşımaktadır. 2 ceşit meningokok aşısı vardır: 1970 den beri var olan Polisakkarid meningokok aşısı ancak 55 yaş ustu kişilere uygulanabilmekte olup, bu aşı kişiyi bakteriden korumakta ancak taşıyıcılığa engel olmamaktadır.
Yani bu aşı ile aşılanmış bir kişi, kendi hasta olmasa bile hastalığı etrafına yayabilmektedir. Konjuge meningokok aşısı ise erişkinlerin yanı sıra bebeklere ve cocuklara da uygulanabilmektedir. Ayrıca taşıyıcılığı da engellemektedir. 2006 yılından bu yana yapılan konjuge aşı, başta ABD ve Avrupa ulkelerinde mevcuttur. Turkiye'de Mart 2013'te ruhsat almıştır ve ulkemizde de artık bu aşı uygulanmaktadır.
Aşı halk arasında menenjit aşısı olarak bilinmektedir. Ancak anne babaların, cocuklarına daha once karma aşının icinde yapılan menenjit aşısının, meningokoka karşı koruma sağlamadığını bilmeleri ve sağlık ocaklarında henuz uygulanmayan bu aşı icin mutlaka cocuk doktorlarına başvurmaları gerekmektedir.

[h=2]İstanbul Cocuk Doktorları uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]